Numer 04/2003
- W maju populacje wielu gatunków szkodników osiągają już taką liczebność, że przekraczając próg ekonomicznej szkodliwości stwarzają stałe zagrożenie dla warzyw aż do zbiorów. Jednocześnie większość uprawianych warzyw znajduje się we wczesnym stadium rozwoju, a więc są najbardziej podatne na uszkodzenia. W tym czasie dobrze chronione są tylko te rośliny, których nasiona były zaprawiane przed siewem lub rozsada traktowana środkami ochrony roślin. Tak powinna być chroniona przede wszystkim cebula (której zagraża śmietka cebulanka), marchew i pietruszka (połyśnica marchwianka), wczesne odmiany warzyw kapustnych i chrzan (śmietka kapuściana i pchełki) oraz ogórek i fasola (śmietka glebowa i śmietka kiełkówka).
- Samice śmietki glebowej i kiełkówki, w przeciwieństwie do samic innych śmietek, reagują na rozkładającą się w glebie substancję organiczną i na niej składają jaja. Stąd też na szkody wyrządzane przez te dwa gatunki muchówek najbardziej narażone są warzywa uprawiane na glebach nawiezionych wiosną obornikiem, który nie został dokładnie przyorany.
- Od początku okresu wegetacyjnego ważne jest utrzymywanie plantacji wolnej od roślin dziko rosnących lub przynajmniej niedopuszczanie do kwitnienia chwastów. Zachwaszczone miedze i nieużytki, tereny porośnięte krzewami i zadrzewione są miejscem zimowania wielu szkodników różnych upraw polowych i pod osłonami, między innymi: wciornastków (cebula, uprawy szklarniowe), chrząszczy chowaczy (cebula, kapustne), poskrzypki cebulowej (cebula), oprzędzików (groch), drążynów (kapustne), poskrzypek (szparag), omarlic (burak ćwikłowy), różnych gatunków mszyc (ogórek, marchew, pietruszka, koper), golanicy zielonki (marchew), zmieników (papryka, ogórek, fasola), płaszczyńca burakowego (burak ćwikłowy), warzywnic (kapustne), błotniszki czosnkówki (cebula, czosnek), wgryzki szczypiorki (cebula), paciepnicy ziemniaczanej (rabarbar), bielinków (kapustne), przędziorków (uprawy pod osłonami). Wszystkie te gatunki zasiedlają w maju uprawy warzyw. Należy też pamiętać o tym, że wymienione skupiska roślinności dostarczają szkodnikom nie tylko kryjówek do przezimowania. Kwitnące chwasty przyciągają wiele gatunków, których postacie dorosłe odżywiają się nektarem kwiatów. Poza tym owady często wracają na zachwaszczone nieużytki pod koniec dnia, traktując je jako schronienie.
- Interwencyjne zabiegi ochronne powinny być wykonane niezwłocznie po zauważeniu pierwszych szkodników lub stwierdzeniu początkowych objawów żerowania na roślinach. Inwazja szkodników zaczyna się od brzegów plantacji, zwłaszcza sąsiadujących ze skupiskami drzew, krzewów, wieloletnich upraw lub z od lat nieodchwaszczanymi miedzami (należy je okresowo kosić lub traktować herbicydami, co zapobiega gromadzeniu się szkodników). Stąd też, przeprowadzając pierwszy zabieg interwencyjny, nie musimy opryskiwać całej powierzchni uprawy. Na plantacji cebuli będą to pierwsze zabiegi zwalczające wciornastki, chowacza szczypioraka czy poskrzypkę cebulową. Wymienione dwa chrząszcze są szczególnie groźne, kiedy cebula znajduje się w fazie 1–3 liści. Niszczą wtedy całkowicie szczypior. Dobre wyniki ochrony daje posadzenie jednego rzędu "chwytnych" roślin — dymki lub wysadków — wzdłuż brzegu plantacji (od strony zarośli). Licznie zgromadzone na nich w pierwszych dniach chrząszcze oraz inne gatunki szkodników opryskuje się jednym z insektycydów podanych w Programie ochrony warzyw. Mszyca grochowa wyrządza największe szkody na grochu wysianym w sąsiedztwie lucerny lub koniczyny, ponieważ na tych ostatnich uprawach zimuje.
- Jest ogólną zasadą, aby przed podjęciem decyzji o opryskiwaniu, przeprowadzić lustrację pola ustalając miejsca najbardziej zagrożone i tylko tam wykonać zabieg. Oczywiście, przy masowym wystąpieniu szkodników obejmujemy ochroną całą powierzchnię uprawy — tak postępujemy, między innymi, przy ochronie wschodzących ogórków przed mszycami, szparagów przed poskrzypkami, grochu przed oprzędzikami i paciornicą grochowianką, wczesnych kapustnych przed śmietką kapuścianą i pchełkami.
- Maj to również termin zwalczania szkodników glebowych — rolnic, drutowców i pędraków — przed uprawą warzyw o dłuższym okresie wegetacji na tych polach, na których przedplonem były zboża, lucerna, koniczyna, krzewy owocowe i inne wieloletnie uprawy. Stosuje się wówczas doglebowo granulaty Basudin 10 GR lub Diazinon 10 GR.
- W ochronie ogórków i pomidorów szklarniowych (także papryki i oberżyny) przeciwko powszechnie występującym szkodnikom wykorzystuje się w maju przede wszystkim metodę biologicznego zwalczania wprowadzając do szklarni drapieżne i pasożytnicze organizmy. Dokładną instrukcję podano w "Programie ochrony warzyw na lata 2002–2003" (HO, 1/2002). Należy pamiętać również o tym, że po ostatnim zbiorze pozostawione w obiektach rośliny są zazwyczaj silnie opanowywane przez różne szkodniki. Przed usunięciem tych roślin powinno się je opryskać zoocydem o szerokim zakresie działania, na przykład Karate, Talstarem, Nurelle.
 |
 |
 |