Hasło Ogrodnicze 04/2001

16 lutego bieżącego roku parlament ostatecznie zakończył prace nad tekstem ustawy o zmianie ustawy o ochronie roślin uprawnych. Przepisy te zaczną obowiązywać po czterech miesiącach od opublikowania w Dzienniku Ustaw (z wyjątkiem dotyczących rejestru producentów, stref chronionych, paszportów roślin, które wejdą w życie 1 stycznia 2003 roku — o czym szerzej napiszemy później).

Przedstawiamy coroczną analizę kosztów, które będą musieli w tym roku ponieść producenci najważniejszych warzyw i owoców uprawianych w naszym kraju. Poniższe informacje przygotowano w Instytucie Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej. Dane statystyczne z lat poprzednich zamieściliśmy w "Haśle Ogrodniczym" 3, 4/99 oraz 9/2000 (red.).

Coraz większa konkurencja na rynku uświadamia producentom, że nie wystarczy wyprodukować dobry towar, sztuką jest go dobrze sprzedać. Poznanie zróżnicowania oraz preferencji konsumentów pozwala na przygotowanie produktów, które będą chętniej kupowane, sprzedawanie ich w najczęściej odwiedzanym przez nabywców miejscu czy wyodrębnienie grupy klientów wartej przygotowania specjalnej oferty. Konkurencja zmusza do kontrolowania produkcji pod względem ekonomicznym, dopinguje do wytwarzania towarów dobrej jakości, a niższy koszt wytwarzania i bardzo dobra jakość owoców zwiększają szanse producenta. Warto jednak pamiętać o tym, że na rynku, gdzie popyt jest zaspokojony, to konsument decyduje o tym, co kupi.

W poprzednich numerach "Hasła Ogrodniczego" (11 i 12/2000 oraz 1/2001) pisaliśmy o zasadach funkcjonowania ubezpieczenia społecznego rolników. W cyklu rozpoczętym poniższym artykułem Autorka omówi świadczenia pieniężne przysługujące rolnikom, ich małżonkom oraz domownikom (red.).

Zapytałem niedawno pewnego szkółkarza, czy wiosną przewiduje jeszcze zainteresowanie materiałem sadowniczym. Odpowiedź była znamienna. Przez ostatnie miesiące miał tylko jeden telefon z pytaniem o drzewka... 'Idareda'. Gdy potencjalny klient dowiedział się, że nie może ich już kupić, zamówił 3000 podkładek z zamiarem wyprodukowania drzewek u siebie w gospodarstwie.

W poprzednich numerach Autorka przedstawiła podstawowe pojęcia związane z podatkiem VAT, zasady jego pobierania, przykładowe sposoby rozliczania, różnice pomiędzy rolnikiem ryczałtowym, a tym rozliczającym się na zasadach ogólnych oraz ryczałtowy system zwrotu VAT. Poniżej przedstawia drugą możliwość, czyli rozliczanie podatku od towarów i usług na zasadach ogólnych (red.).

Jednym z najlepszych sposobów ograniczenia wzrostu drzewa owocowego jest "skłonienie" go do wydania dużego plonu. Dzięki niemu nowe przyrosty wyrastają na umiarkowaną długość i korona się nie zagęszcza. Zeszłoroczne przymrozki w czasie kwitnienia sadów zredukowały plony z dotkniętych nimi drzew czasem nawet do zera, a te zaś — uwolnione od konieczności wykarmienia jabłek — rosły zbyt bujnie. Liczne silne przyrosty, które pojawiły się przy wierzchołkach oraz w środkowej części spowodowały nadmierne zagęszczenie koron. W wielu sadach te wrzecionowe zatraciły swój kształt — górne ich części stały się równie szerokie, jak dolne. Dla przywrócenia im umiarkowanego wzrostu i dobrego owocowania jabłonie takie wymagają zdecydowanej korekty.

Roczna produkcja owoców czereśni w Polsce waha się w granicach 30–40 tysięcy ton. Owoce te pochodzą głównie z ekstensywnie prowadzonych sadów przydomowych i, w większości przypadków, są miernej jakości.

W 2000 roku wojewódzkie inspektoraty inspekcji nasiennej oceniły 928,8 ha upraw szkółkarskich: 401,4 ha szkółek drzew owocowych, 187,3 ha mateczników podkładek wegetatywnych i 109,8 ha plantacji sadzonek truskawek. W ubiegłym roku uprawy szkółkarskie prowadziło 1102 gospodarstwa (szkółki drzew owocowych — 828, co daje średnią wielkość szkółki około 0,5 ha).

W poprzednim numerze zamieściliśmy prognozy wystąpienia w bieżącym roku parcha jabłoni, kwieciaka jabłkowca oraz owocnicy jabłkowej. Poniżej kilka następnych — owocówka jabłkóweczka, owocnice śliwowe, owocówka śliwkóweczka i szara pleśń truskawki. W następnym numerze zakończymy ten cykl prognozą wystąpienia na roślinach sadowniczych ślimaków i gryzoni (red.).

Na łamach prasy sadowniczej ciągle przewija się problem jakości owoców. Sadownicy zauważają, że konsumenci wybierają teraz najchętniej jabłka czerwone i niezbyt duże — o maksymalnej średnicy 8–8,5 cm (jeszcze do niedawna szukali owoców większych).

Tytułowe tematy były najczęściej poruszanymi podczas organizowanej 22.–23.02. przez Instytut Sadownictwa w Skierniewicach Ogólnopolskiej Naukowej Konferencji Ochrony Roślin Sadowniczych.

X Spotkania Sadownicze w Sandomierzu, tak jak i poprzednie, wyprowadziły uczestników w pole, a dokładniej w sad. We wsi Ostrołęka, w gospodarstwie Elżbiety Gotfryd, również nie po raz pierwszy, pokaz prowadzenia drzew przeprowadzał gość naszego zjazdu, Jan van Eijden.

Odmiana ta została wyselekcjonowany w Střiżowicach (Czechy) z 'Lord Lambourne' x 'Golden Delicious'. Do polskiego Rejestru Odmian wpisano ją w 1997 roku. Jest wysoko oceniana przez konsumentów — podczas degustacji zimowych odmian jabłek 'Rubin' zajmuje jedno z czołowych miejsc obok 'Šampiona', 'Jonagolda' czy 'Golden Deliciousa'.

Zapoczątkowany u schyłku lat 50. rozwój przemysłu owocowo-warzywnego trwał nieprzerwanie do końca ósmej dekady ubiegłego wieku. Zwłaszcza w tych ostatnich latach notowaliśmy wzrost liczby chłodni i intensyfikację produkcji koncentratów.

W uprawie ogórków pod osłonami zwykle właśnie prawidłowe nawożenie sprawia producentom największe trudności. Dlatego w kolejnych numerach "Hasła Ogrodniczego" będą publikowane krótkie artykuły omawiające rolę poszczególnych makro- i mikroelementów, objawów ich niedoboru, terminów oraz zakresu nawożenia. Zaczynamy od potasu.

Warunki klimatyczne większości obszaru Polski, a gleby w całym kraju, zaspakajają wymagania kukurydzy cukrowej i dlatego jej uprawa nie podlega rejonizacji — najlepsze warunki znajduje ona w tych rejonach, gdzie uprawia się kukurydzę pastewną na zbiór ziarna, a więc na zachodzie i południu kraju.

Producenci warzyw pod osłonami w Holandii poszukują nowych, biologicznych metod ochrony roślin przed szkodnikami. Naukowcy z rolniczej stacji badawczej w Naaldwijk (prowadzi się tam doświadczenia związane z produkcją warzyw pod osłonami) postanowili wykorzystać ptaki owadożerne.

Polska jest największym europejskim producentem marchwi. Co roku powierzchnia uprawy tego warzywa sięga 30 000 ha. Kolejne miejsca w europejskim rankingu producentów zajmują Francja (16 000 ha), Wielka Brytania (14 000 ha) i Włochy (11 000 ha).

W bieżącym oraz następnym numerze "Hasła Ogrodniczego" przedstawimy prognozy wystąpienia kilku najważniejszych chorób i szkodników warzyw opracowane w Zakładzie Metod Prognozowania i Rejestracji Agrofagów Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu (red.).

W pierwszej części artykułu zamieszczonym w poprzednim numerze "Hasła Ogrodniczego" zostały omówione szkodniki marchwi. Poniżej — ochrona pozostałych gatunków tej grupy warzyw (red.).

Zalety uprawy płużnej są powszechnie znane rolnikom: przykrycie resztek pożniwnych i chwastów, spulchnienie gleby i jej wyrównanie oraz równomierne rozprowadzenie składników odżywczych w warstwie ornej, co umożliwia posłużenie się powszechnie dostępnymi siewnikami i sadzarkami. Ma ona jednak wady — sprzyja erozji, jest energochłonna, powoduje niekorzystne zmiany niektórych właściwości fizycznych gleby i przyspiesza mineralizację glebowej materii organicznej.

Dalie pochodzą z Meksyku, skąd zostały sprowadzone do Europy pod koniec XVIII wieku. Należały wówczas do ulubionych kwiatów cesarzowej Francji, Józefiny. Cenione są do dziś, przede wszystkim z uwagi na efektowne, a zarazem trwałe kwiatostany. Duża jest przy tym rozmaitość polskich odmian, wśród których przybywa i tych o niskim wzroście, nadających się do uprawy pojemnikowej.

Bywalcy Międzynarodowych Targów Roślin Ozdobnych (Internationale Pflanzen Messe), które na początku lutego goszczą w niemieckim Essen, w tym roku mieli do zwiedzenia jeszcze więcej niż dotychczas. Kompleks wystawowy rozrósł się bowiem o jeden pawilon o powierzchni około 2000 m2. W efekcie targi IPM zajmowały łącznie 110 000 m2. Zaprezentowało się 1300 wystawców z 34 krajów. Najwyraźniejszy był rozrost florystycznej części imprezy, a jeśli chodzi o narodowości — przybyło przede wszystkim uczestników z Włoch oraz Danii.

W poprzednich odcinkach przedstawiłam ogólne refleksje na temat ubiegłorocznych, listopadowych targów, unaocznionone wówczas tendencje dotyczące kwiaciarskiej branży (HO 2/2001), a także wybrane nowe odmiany roślin uprawianych na kwiaty cięte (HO 3/2001).

ubiegłym roku odbyło się w Kapsztadzie, drugim co do wielkości mieście Republiki Południowej Afryki, VIII międzynarodowe sympozjum na temat ozdobnych roślin cebulowych. Obrady toczyły się w jednym z najbardziej znanych na świecie ogrodów botanicznych — Kirstenbosch położonym na zboczu Góry Stołowej (fot. 1) — który posiada bogatą kolekcję roślin charakterystycznych dla Capensis, czyli Państwa Przylądkowego Afryki Południowej (fot. 2). Kraina ta ma powierzchnię około 90 tys. km2, występuje tam 8600 gatunków roślin, z czego 68% to endemity*.

Floks wiechowaty (Phlox paniculata) to dobrze znana bylina, która nabiera na Zachodzie znaczenia w towarowej uprawie na kwiaty cięte. Nic więc dziwnego, że hodowcy pracują nad otrzymaniem odmian, które szczególnie nadają się do tego typu produkcji i jako składnik bukietów.