Numer 07/2002
Podklony podkładki 'M.9' można podzielić na grupy w zależności od stadium dojrzałości. Stan młodociany (juwenilny) charakteryzuje się bardzo dobrym ukorzenianiem i wysoką wydajnością odkładów w mateczniku, a także dużą liczbą odrostów i narośli korzeniowych oraz ciernistością. Formy dorosłe (senilne) słabiej się ukorzeniają i wykazują mniejszą wydajność w mateczniku, prawie nie tworzą odrostów w sadzie i w mniejszym stopniu tworzą narośla. Istnieje jeszcze forma przejściowa, podklony należące do niej wykazują cechy charakterystyczne dla obu faz. Do form juwenilnych zaliczamy RN 29, Pajam 2, a do senilnych EMLA, Pajam 1, T339 i 751 natomiast formy przejściowe to T337 i 984 Burgmera. Najodpowiedniejsze dla sadowników byłyby formy senilne niewydające odrostów korzeniowych i narośli, a dla szkółkarzy — juwenilne, ze względu na wysoką wydajność w mateczniku. Z danych przedstawianych w literaturze wynika, że kolejność uszeregowania od podklonów najsilniej do najsłabiej rosnących wygląda następująco: RN29 = Pajam 2 > T337 = EMLA = 984 > T339 = Pajam 1 > Fl56. Różnice pomiędzy wielkością drzew na nich nie są zwykle większe niż 15–20%.
| ||||
|
| ||||
| Wzrost i plonowanie | ||||
Drzewa odmiany 'Elise' zaokulizowane na 8 podklonach podkładki 'M.9' posadzono wiosną 1997 roku w rozstawie 3,50 × 1,50 m w sadzie doświadczalnym w Wilanowie. Z trzyletnich obserwacji wynika, że podklon nie miał istotnego wpływu na plon, wzrost drzew ani na średnią masę owocu (tab. 1, 2 i 3). Zaznaczyła się tylko pewna tendencja do silniejszego wzrostu drzew oraz do wyższych plonów z drzew na podklonie 751. Obserwacje te są zgodne z wynikami badań zachodnioeuropejskich. Plony uzyskane w 1999 roku i 2000 roku nie odpowiadają pełnym możliwościom plonowania drzew 'Elise' — w obu latach w czasie kwitnienia wystąpiły przymrozki, które zniszczyły dużą część kwiatów.
| ||||
|
| ||||
| Problemy z odrostami i brodawkami korzeniowymi | ||||
Dość często w ostatnich latach pojawia się w literaturze problem odrostów korzeniowych (ang. root suckers) i brodawek korzeniowych (ang. burrknots). Cechy te związane są z łatwością korzenienia się podkładek w mateczniku, ale są niepożądane z punktu widzenia sadownika. Brodawki korzeniowe, inaczej zwane korzeniami powietrznymi są miejscem, przez które łatwo mogą wniknąć patogeny powodujące między innymi zgorzele żerować na nich bawełnica korówka (fot. 2).
Część pnia pokryta brodawkami jest łatwiej uszkadzana przez mróz. Odrosty korzeniowe są niepożądane w sadach z podobnych powodów (zaraza ogniowa, bawełnica korówka), ale także ze względu na uszkodzenia drzew przez herbicydy systemiczne. Najliczniej odrosty korzeniowe występowały u podklonów juwenilnych — Pajam 2 oraz RN29 (tab. 3). | ||||
|
| ||||
| Jakość owoców | ||||
W latach 1999 i 2000 oceniano wpływ podklonów podkładki 'M.9' na stan fizjologiczny owoców w czasie zbioru (tab. 4). Jędrność owoców oraz stężenie etylenu w komorach nasiennych, będące wskaźnikiem dojrzałości jabłek, nie zależały od podkładki. Zawartość wapnia w owocach była ogólnie bardzo wysoka, jedynie w tych pochodzących z roku 2000 była zależna od podklonu. Inne wskaźniki dotyczące jakości owoców w czasie zbioru oraz po 6 miesiącach przechowywania również nie zależały od podklonu na jakim uszlachetnione były drzewa odmiany 'Elise'.
| ||||
|
| ||||
| Wnioski | ||||
| Podsumowując można zaryzykować stwierdzenie, że różnice pomiędzy wpływem podklonów 'M.9' na wzrost plonowanie i jakość owoców w sadzie są iluzoryczne. Wyraźne różnice można obserwować jedyni w przypadku skłonności (lub jej braku) do wytwarzania odrostów korzeniowych albo korzeni powietrznych. Gdy weźmie się pod uwagę, że większość podklonów jest opatentowana, wydaje się, że podkreślane zalety niektórych z nich są zabiegami handlowo-reklamowymi. W przyszłości prawdopodobnie wybór podklonu dokonany przez szkółkarzy ze względu na pozytywne cechy szkółkarskie zdeterminuje te, na których sadownicy będą uprawiać drzewa. | ||||
|
| ||||
| Dr Adam Słowiński i mgr Iwona Słowińska pracują w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie | ||||
