• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 08/2002

GRUSZE W POŁUDNIOWEJ POLSCE

Produkcja gruszek w Polsce jest mała i, w zależności od roku, stanowi kilka procent produkcji jabłek. Niewielkie jest również spożycie gruszek w przeliczeniu na jednego mieszkańca — poniżej 1,5 kg (jabłek ok. 20–24 kg). W ostatnich latach zwiększyła się opłacalność produkcji owoców tego gatunku, w porównaniu z jabłkami i wiśniami. Gruszki są cennymi owocami ze względu na dużą zawartość soli mineralnych, witamin, kwasów i pektyn oraz stosunkowo małą zawartość cukrów prostych (dwa razy mniej niż w jabłkach), co ma duże znaczenie szczególnie dla osób chorych na cukrzycę.
Wybór stanowiska
Grusza jest gatunkiem ciepłolubnym, mającym większe wymagania klimatyczne i glebowe od jabłoni, a więc wybór stanowiska pod sad ma istotne znaczenie w powodzeniu tej uprawy. Gatunek ten dobrze rośnie i owocuje na glebach żyznych, ciepłych, przepuszczalnych, o pH 6,2–6,7. Grusze mogą być uprawiane w wielu rejonach naszego kraju, pod warunkiem doboru odpowiednich odmian i podkładek. Tam, gdzie poziom wody gruntowej jest zbyt niski (poniżej 1,5 m do 2,5 m), należy sadzić drzewa na gruszy kaukaskiej, przy poziomie około 1,5 m dobrze rosną i owocują drzewa na pigwie. Na Pogórzu Karpackim są zwięzłe gleby i duża ilość opadów co przyczynia się do odmiennego wzrostu drzew i ich owocowania w porównaniu z Polska południową. Niezbędna jest więc ocena przydatności różnych odmian i podkładek do warunków klimatyczno-glebowych Podkarpacia.

Ważne zapylacze
Grusze kwitną wcześniej od jabłoni — w warunkach południowej Polski o około 4–8 dni — dlatego ich kwiaty są bardziej narażone na przymrozki wiosenne. Są również mniej atrakcyjne dla pszczół w porównaniu z innymi gatunkami sadowniczymi, dlatego ważne jest zapewnienie optymalnych warunków zapylenia w czasie kwitnienia. Należy sadzić również odmian, które będą dla siebie dobrymi zapylaczami, ponieważ wszystkie grusze są obcopylne. Kwiaty zapylone własnym pyłkiem nie tworzą owoców. Gdy warunki w czasie kwitnienia są korzystne, tylko niektóre odmiany mogą wytworzyć owoce bez zapylenia (partenokarpia). W okres owocowania grusze wchodzą nieco później niż jabłonie, ale szczepiąc je na podkładach wegetatywnych drzewa silnie kwitną już w czwartym roku po posadzeniu (fot. 1).

FOT. 1. KWITNĄCE DRZEWO `KONFERENCJI` NA PIGWIE W CZWARTYM ROKU PO POSADZENIU



Dobra podkładka
Od 1986 roku w Sadowniczym Zakładzie Doświadczalnym w Brzeznej prowadzone są doświadczenia z różnymi odmianami i podkładkami grusz. Drzewa na pigwie rozpoczęły wcześniej owocowanie i uzyskane z nich plony w pierwszym roku owocowania były znacznie wyższe od tych na gruszy kaukaskiej, a drzewa były zdecydowanie mniejsze (tab. 1).

TABELA 1. OWOCOWANIE GRUSZ NA RÓŻNYCH PODKŁADKACH (ROK POSADZENIA 1986)


Już po pierwszych latach widać było różnice we wzroście i owocowaniu drzew na podkładkach wegetatywnych — pigwach: A, C i S — oraz podkładce generatywnej — siewce gruszy kaukaskiej. W drugim roku po posadzeniu 'Konferencja' na pigwie kwitła i zawiązała pierwsze owoce (fot. 2), natomiast na siewkach gruszy kaukaskiej kwitła intensywnie dopiero w czwartym roku po posadzeniu.

FOT. 2. DWULETNIA 'KONFERENCJA' SZCZEPIONA NA PIGWIE JUŻ OWOCUJE



Opis odmian
W jednym z nowych doświadczeń oceniane są odmiany 'Carola' i 'Concorde' na pigwie i porównywane ze wzrostem oraz owocowaniem 'Konferencji' na tej samej podkładce (tab. 2). Otrzymane wyniki potwierdzają, że 'Konferencja' jest najplenniejszą wśród uprawianych obecnie odmian grusz. Drzewa jej rosną niezbyt silnie i bardzo wcześnie wchodzą w owocowanie. Owoce są średniej wielkości lub duże, wydłużone, zielonkawożółte, pokryte charakterystycznym, złotawobrązowym ordzawieniem. Miąższ jest kremowobiały, soczysty i słodki. Owoce zbiera się najczęściej w trzeciej dekadzie września. Drzewa tej odmiany są mało wrażliwe na parcha, średnio wrażliwe na mróz, ale bardzo wrażliwe na zarazę ogniową. 'Konferencja' jest dobrym zapylaczem dla wielu odmian kwitnących w tym samym czasie, a sama może być zapylana przez 'Bonkretę Williamsa', 'Faworytkę', 'Generała Leclerca', 'Komisówkę', 'Carolę', 'Concorda'.

TABELA 2. WZROST I OWOCOWANIE NOWYCH ODMIAN GRUSZ NA PODKŁADCE PIGWA S (ROK POSADZENIA 1995)


'Concorde' jest nową odmianą, mieszańcem 'Komisówki' i 'Konferencji'. Owoce ma w typie 'Konferencji', ale bardziej pękate, o gładkiej, zielonkawożółtej skórce czasami trochę ordzawionej, pokrytej lekkim rumieńcem (fot. 3). Miąższ jest kremowy, słodki, soczysty, delikatny, smakiem dorównujący 'Konferencji. Owoce osiągają dojrzałość zbiorczą w III dekadzie września i zebrane w optymalnym terminie dobrze się przechowują. Drzewa 'Concorde' pokrojem przypominają 'Konferencję', rosną niezbyt silnie, są wytrzymałe na mróz, mało wrażliwe na choroby grzybowe, ale podatne na zarazę ogniową. Odmiana ta jest dobrym zapylaczem, a sama może być zapylana przez 'Konferencję', 'Komisówkę', Bonkretę Williamsa'.

FOT. 3. `CONCORDE` JEST NOWĄ ODMIANĄ W TYPIE `KONFERENCJI`


'Carola' jest odmianą szwedzką, spokrewnioną z Komisówką. Ma duże i bardzo duże owoce (tab. 2), pokryte dość grubą, żółtozieloną skórką z lekkim czerwonobrązowawym rumieńcem (fot. 4). Dojrzałość zbiorczą osiągają w II połowie września. Miąższ jest aromatyczny, soczysty, o wyśmienitym smaku, porównywalnym z miąższem 'Komisówki'. Drzewa rosną znacznie słabiej niż 'Konferencji', na choroby grzybowe są mało wrażliwe i charakteryzują się dużą wytrzymałością na mróz. Dobrymi zapylaczami dla 'Caroli' ą 'Konferencja', 'Komisówka', 'Faworytka'.

FOT. 4. `CAROLA` MA DUŻE LUB BRDZO DUZE OWOCE Z LEKKIM CZERWONYM RUMIEŃCEM