• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 04/1999

Z NOWYMI GATUNKAMI WARZYW W XXI WIEK, część druga

,
W poprzednim numerze autorzy przedstawili kilka gatunków warzyw, które mogą stać się bardziej popularne po integracji naszego kraju z Unią Europejską. W drugiej części przybliżają kolejne, które są warte większego zainteresowania producentów - red.
Cukinia
Zmiany w sposobie odżywiania ludności powodują, że coraz więcej uwagi poświęca się warzywom o wysokich wartościach biologicznych, smakowych, niskiej kaloryczności oraz szerokich możliwościach wykorzystania. Jednocześnie warzywa takie powinny spełniać oczekiwania producentów, a więc charakteryzować się: wysoką plennością, wczesnością, wiernością w powtarzaniu cech odmianowych, odpornością na czynniki atmosferyczne, choroby i szkodniki. Wszystkie te cechy ma mało jeszcze popularna w Polsce cukinia. W krajach, gdzie jest uprawiana od dawna (Włochy, Francja, USA), ceni się ją jako warzywo przydatne zarówno do bezpośredniego spożycia, jak i dla przetwórstwa. Cukinia przewyższa inne warzywa dyniowate pod względem wartości odżywczych i dietetycznych. W porównaniu z blisko spokrewnionym ogórkiem jest mniej wrażliwa na czynniki atmosferyczne i choroby, plenniejsza i ma wyższy udział plonu handlowego. Pierwsze prace hodowlane nad krajowymi odmianami cukini podjęto w połowie lat siedemdziesiątych w Katedrze Genetyki i Hodowli SGGW. Otrzymano w ich wyniku plenne, wczesne odmiany, o zwartym pokroju, powtarzające swoje cechy w kolejnych pokoleniach. Pojawienie się na krajowym rynku rodzimych odmian obniżyło koszty produkcji cukini i spopularyzowało jej uprawę.

RYS 1. CENY SKUPU CUKINII W 1998 r. W SPÓŁDZIELNIACH OGRODNICZYCH I ZAKŁADACH PRZETWÓRCZYCH. Źródło: notowania Samodzielnej Pracowni Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ z wybranych spółdzielni ogrodniczych i zakładów przetwórczych


Samodzielna Katedra Ekonomiki Ogrodnictwa w 1998 r. odnotowała skup cukini przez większość krajowych spółdzielni i zakładów przetwórczych (rys. 1), podczas gdy w 1997 r jedynie kilka z nich było nią zainteresowanych. Średnia cena skupu w spółdzielniach ogrodniczych w sierpniu wyniosła 0,63 zł/kg, we wrześniu - 0,81 zł/kg, a w zakładach przetwórczych odpowiednio 0,17 zł/kg i 0,18 zł/kg. Ceny płacone przez spółdzielnie (skup głównie do sprzedaży detalicznej) są więc około 4-5-krotnie wyższe od tych, jakie uzyskuje się w przetwórniach. Najdrożej producenci mogli sprzedawać cukinię na rynkach hurtowych - za jej kilogram w sierpniu 1998 r. płacono 0,80-1,00 zł, a we wrześniu - 0,80-1,80 zł.

Seler naciowy
Jest on rozpowszechniony na Zachodzie, na przykład w Belgii, Wielkiej Brytanii czy Stanach Zjednoczonych. Od kilku lat pojawiają się na polskim rynku importowane selery naciowe, rozpoczęła się także krajowa produkcja tego gatunku. Jest on chętnie nabywany jako składnik sałatek i surówek. W sezonie 1998/99 selery naciowe pojawiły się w hurcie w październiku. Za krajowe oferowano 2,50-4,00 zł/kg, importowane kosztowały 3,00-4,00 zł/kg. W listopadzie ceny polskich selerów wzrosty do 4,50 zł/kg, natomiast sprowadzanych z zagranicy pozostały na poziomie z poprzedniego miesiąca - przez co stały się one bardziej atrakcyjne cenowo od rodzimych. W grudniu nie odnotowano cen selerów krajowych, natomiast dostarczano jeszcze na nasz rynek te z importu - po 3,00-3,50 zł/kg. Warto zwrócić uwagę na fakt, że importowane selery naciowe często są tańsze od polskich.

Rabarbar
Warzywo to sprowadzono do Polski w latach osiemdziesiątych XIX wieku. Jest ono cennym źródłem witaminy C w okresie wiosennym, gdy brakuje tanich świeżych warzyw i owoców (czytaj również artykuł na str. 66). Rabarbar wykorzystywany bywa na kompoty, do ciast, a nawet do produkcji soku. Najczęściej kupowano go do bezpośredniego spożycia. Obecnie coraz częściej interesuje się nim także przemysł chłodniczy. Rabarbar mrożony, pakowany w torebki, eksportowany jest na Zachód. Spółdzielnie ogrodnicze, zaopatrujące sklepy detaliczne, skupowały rabarbar od maja do lipca. W 1997 r. producentom płacono średnio 0,75 zł/kg, a w 1998 r. 7% mniej - 0,70 zł/kg. W 1998 r. zakłady przetwórcze płaciły o 60% mniej, bo zaledwie 0,28 zt/kg, natomiast w 1997 roku żaden z badanych zakładów przetwórczych nie zgłaszał chęci skupu rabarbaru. Wyższe ceny w przetwórstwie będzie można uzyskać, gdy w krajach zachodnich wzrośnie popyt na polski mrożony rabarbar.

Pasternak
Uprawa tego warzywa, znanego w Europie Środkowej od wczesnego średniowiecza, rozpowszechniona była do XIX wieku. Obecnie, w miarę rozwoju suszarni warzyw, w Polsce ponownie wzrasta popyt na pasternak, który doskonale nadaje się na susz (zawiera 17-19% suchej masy). W mieszankach warzywnych zastępuje pietruszkę i selery, a jego zaletą jest wysoki plon - około 40 t/ha. Dla porównania plon korzeni pietruszki wynosi około 20-30 t/ha, a selerów - 20-25 t/ha. Suszarnie z okolic Poznania skupujące pasternak od października do grudnia 1997 r. płaciły za niego średnio 0,25 zł/kg. W 1998 roku, kiedy jego zbiory wzrosły, oferowano około 0,24 zł/kg (za selery i pietruszkę około dwa razy więcej).

Kapusta pekińska
Coraz większą popularność w naszym kraju zyskuje kapusta pekińska. Największym popytem cieszy się ona w okresie, gdy na rynku brakuje nowalijek, ogórków i pomidorów, a więc jesienią i w zimie. Wśród producentów zyskuje zwolenników ze względu na łatwą uprawę, wysoki plon (30-60 t/ha) i możliwość przechowywania przez 2-5 miesięcy, a także wysoką cenę. Konsumenci cenią jej walory smakowe i wartość odżywczą. W 1997 r. za kapustę pekińską płacono w skupie spółdzielczym średnio około 2,20 zł/kg (rys. 2), a za kapustę białą około 0,30 zł/kg. W 1998 r. najwyższą cenę spółdzielnie ogrodnicze oferowały producentom w kwietniu - około 3 zł/kg (7 razy więcej niż za kapustę białą i 4 razy więcej niż za włoską). Jesienią 1998 r. kapusta pekińska najdroższa była w październiku - około 1,00 zt/szt. (dla porównania za kilogram kapusty włoskiej płacono wówczas 0,65 zł). Wydaje się, że ze względu na wysoką opłacalność produkcja tego gatunku będzie wzrastać.

RYS. 2. CENY SKUPU KAPUSTY PEKIŃSKIEJ W SPÓŁDZIELNIACH OGRODNICZYCH W 1997 i 1998 r. Źródło: notowania Samodzielnej Pracowni Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ z wybranych spółdzielni ogrodniczych


Nasz klimat pozwala na uprawę ponad 40 jej gatunków (tyle uprawia się w Niemczech, mających klimat porównywalny z naszym). Ważne byłoby rejestrowanie przez centralne biura statystyczne ilości oraz areału produkcji warzywniczych nowości. Stałe monitorowanie cen umożliwi pokazanie w przyszłości długofalowych tendencji cenowych na rynku mało jeszcze rozpowszechnionych gatuków.