Śmietka glebowa jest ciemnoszarą muchówką, długości 4–6 mm, z parą przeźroczystych skrzydeł i trzema czarnymi parami nóg. Samce śmietki kiełkówki w odróżnieniu od samców śmietki glebowej na zewnętrznej stronie stopy drugiej pary nóg mają długie, miękkie szczecinki.

Oba wymienione gatunki śmietek występują w dwóch lub trzech pokoleniach w ciągu roku. Samice składają białe, długości do 1 mm jaja w ziemi, skąd wylęgające się larwy przechodzą do kiełkujących nasion. Larwy osiągają długość do 8 mm. Po zakończeniu żerowania przepoczwarczają się w bobówki — koloru brązowego, do 5 mm długości. Przepoczwarczanie odbywa się w ziemi, przeważnie na głębokości 1–3 cm w sąsiedztwie roślin.

Z bobówek wylatują dorosłe śmietki i rozprzestrzeniają się w poszukiwaniu pokarmu, którym jest nektar i woda. Muchówki są zwabiane przede wszystkim przez skupiska roślin kwitnące na żółto, biało lub jasno niebiesko. Najczęściej jest to kwitnący rzepak, lucerna, koniczyna lub inne rośliny motylkowe, skupiska kwitnących chwastów, a także drzew i krzewów. Po pobraniu pokarmu i kopulacji samice przelatują na świeżo uprawiane pola składają jaja pod grudki gleby w pobliżu wysianych nasion.

Samice śmietki glebowej przy wyborze miejsca składania jaj nie kierują się tak jak wiele gatunków szkodników obecnością roślin żywicielskich swoich larw, ale stanem uprawy gleby i obecnością w niej rozkładającej się materii organicznej. Jaja składają przeważnie w świeżo uprawioną ziemię, tam gdzie przyorany jest obornik lub rośliny z przedplonu. Larwy pierwszego pokolenia śmietek kierują się zapachem kiełkujących nasion, a znalazłszy je, wyjadają bielmo oraz uszkadzają kiełki, a następnie stożek wzrostu. Samice późniejszych generacji składają jaja przede wszystkim w gnijące lub wcześniej uszkodzone tkanki innych roślin uprawnych. Dlatego też w pełni lata larwy tych gatunków można często znaleźć w uszkodzonych warzywach kapustnych w towarzystwie śmietki kapuścianej lub śmietki cebulanki w główkach cebuli albo czosnku. Groch jest uszkadzany wyłącznie w okresie wschodów przez pierwsze pokolenie.

Pozbawiony stożka wzrostu groch wytwarza boczne pędy, na których znacznie później wyrastają strąki. Na plantacjach produkcyjnych, na których groch zbiera się jednorazowo, strąki z uszkodzonych roślin nie są wiele warte, ponieważ ich późne dojrzewanie mija się z terminowym mechanicznym zbiorem. Plon z takich roślin jest niewielki.

USZKODZENIA SPOWODOWANE PRZEZ ŚMIETKĘ GLEBOWĄ, W GLEBIE WIDOCZNE DWIE BOBÓWKI SZKODNIKA

Z przeprowadzonych obserwacji wynika, że groch wysiewany w najwcześniejszym terminie (do 10–15 kwietnia) nie jest uszkadzany przez śmietki. W czasie masowego wylęgu larw śmietek znajdują się już co najmniej w fazie 2–3 liści właściwych.

Nie jest wskazane zakładanie plantacji grochu w sąsiedztwie długo kwitnących upraw (na przykład rzepaku, koniczyny). Nie można dopuszczać do masowego kwitnienia chwastów, szczególnie na obrzeżach plantacji. Ważne jest miejsce grochu w zmianowaniu. Nie jest wskazana uprawa po plantacjach roślin wieloletnich oraz po uprawach pozostawiających dużo resztek pożniwnych lub niedostatecznie chronionych przed szkodnikami (na przykład po burakach cukrowych lub pastewnych, roślinach kapustnych). Dobrym przedplonem dla grochu są przede wszystkim zboża, a z warzyw — cebula.

Najskuteczniejszą metodą ochrony jest profilaktyczne zaprawianie nasion. Chroni ono całkowicie przed śmietkami. Nasiona można zaprawić jedną z następujących zapraw: Super Homai 70 DS w dawce 10 g/kg nasion, Zaprawą Marshal 250 DS (5 g/kg) bądź preparatem Promet 400 CS (5 ml/kg). Środki te chronią jednocześnie plantację przed oprzędzikami i mszycą grochową. Każda z wymienionych zapraw powinna być używana łącznie z zaprawami grzybobójczymi. Ich listę można znaleźć w Programie Ochrony Roślin (HO 1/2002 str. 48). Opryskiwanie plantacji insektycydami w okresie wschodów roślin może okazać się zupełnie nieskuteczne, z uwagi na brak terenowego systemu sygnalizacji pojawu śmietek.

Zaprawianie nasion grochu jest dość kosztowne. Dlatego też ważne jest przestrzeganie podstawowych, podanych wcześniej zasad agrotechnicznych, które w istotny sposób zapobiegają szkodom wyrządzanym przez śmietki.