Numer 10/2002
Coraz większą popularność na rynku zyskują odmiany cantedeskii wywodzące się od cantedeskii Elliota (Zantedeschia elliotyiana) i cantedeskii Rehmana (Z. Rehmanii), mające barwne pochwy kwiatostanowe*. W Polsce uprawą tych odmian zajmują się na razie nieliczni producenci. Głównym powodem takiej sytuacji jest mały plon kwiatów. Badania nad wzrostem plonowania wykazały, że jest on możliwy dzięki moczeniu kłączy przed sadzeniem w roztworze kwasu giberelinowego. W różnych zaleceniach podawano stężenie od 25 do 500 mg/l. Tak duża rozpiętość tej koncentracji sprawiła, że w naszej Katedrze Roślin Ozdobnych podjęliśmy badania nad ustaleniem optymalnego stężenia kwasu giberelinowego** dla wybranych odmian cantedeskii o barwnych pochwach kwiatostanowych.
|
W latach 1999–2000 przeprowadziliśmy na ten temat dwa doświadczenia szklarniowe — w okresie od 18 marca do 8 lipca 1999 roku oraz — od 14 marca do 11 lipca 2000 r. Obiektem badań były dwie odmiany cantedeskii Elliota — 'Black Magic' i 'Sensation' — oraz jedna odmiana wywodząca się od mieszańca międzygatunkowego (Z. elliottiana x Z. macrocarpa ) — 'Pink Persuasion'. "Podkiełkowane" kłącza tych odmian moczone były przed sadzeniem przez 20 minut w wodnych roztworach Gibrescolu o stężeniu 50–200 mg/l (wykorzystaliśmy Gibrescol 98%). Następnie kłącza te, z pędami długości 0,5–2 cm, sadziliśmy do ażurowych, plastikowych pojemników o pojemności 20 l, wypełnionych substratem torfowo-korowym. Do jego sporządzenia wykorzystany został torf wysoki, odkwaszony węglanem wapnia do pH 6,5, wzbogacony nawozem Osmocote Plus (3–4 M) w ilości 3 g/dm3 podłoża, zmieszany ze świeżą, rozdrobnioną korą sosnową w proporcji objętościowej 3 : 1. Dokarmianie roślin rozpoczynaliśmy po pięciu tygodniach uprawy — co 10–14 dni rośliny były podlewane roztworami wieloskładnikowych nawozów Peters Professional i Superba brązowa o stężeniu 0,15%. Plonowanie rozpoczęło się w pierwszej połowie maja. Gdy 1/3 kwiatów w dolnej części kolby była rozwinięta, szypuły kwiatostanowe wyłamywano u nasady. Stwierdziliśmy korzystny wpływ kwasu giberelinowego na kwitnienie roślin u wszystkich trzech badanych odmian. Moczenie kłączy w roztworach zwiększyło plon kwiatów dwu- lub trzykrotnie, w zależności od odmiany i roku badań. Najwyższy plon uzyskaliśmy pod wpływem stężenia 100–150 mg/l (wykres).
Nastąpiło zarazem przedłużenie zbioru kwiatów o 2–5 tygodni, jednak kwas giberelinowy opóźniał kwitnienie roślin o 2, 3 tygodnie, a im wyższe było jego stężenie, tym kwitnienie roślin było późniejsze. U odmiany 'Black Magic' po użyciu GA3 rośliny zakwitały o 23–26 dni później niż w kombinacji kontrolnej (bez moczenia kłączy w kwasie giberelinowym). U 'Pink Persuasion' kwitnienie opóźniło się o 9–11 dni w pierwszym roku doświadczenia (tabela) i o 11–15 dni w drugim. U 'Sensation' największe opóźnienie zbiorów, bo aż o 18 dni, wystąpiło po zastosowaniu GA3 w stężeniu 100 mg/l. Jakość kwiatów z reguły nie zależała od kwasu giberelinowego. Pod wpływem tej substancji użytej w stężeniu 200 mg/l bardziej okazałe kwiaty tworzyła jedynie odmiana 'Sensation'. U 'Pink Persuasion', ale tylko w pierwszym roku badań, ponad 7% kwiatów było natomiast zniekształcone (dotyczyło to wszystkich koncentracji GA3) — miały podwójne, a nawet potrójne pochwy kwiatostanowe.
| |||
|
| |||
| 'Black Magic' | |||
Odmiana polecana do uprawy na kwiat cięty, ze względu na długie pędy  kwiatostanowe (70–80 cm), które zakończone są dużymi, szeroko otwierającymi się pochwami, o cytrynowej barwie. Nasada wewnątrz pochwy jest ciemno zabarwiona. Liście mają kształt strzałkowaty, są gęsto pokryte jasnymi plamkami. Jest to odmiana średnio odporna na choroby (najgroźniejsza to mokra zgnilizna, której sprawcą jest bakteria Erwinia carotovora). | |||
|
| |||
| 'Sensation' | |||
Ma pędy długości 70–80 cm. Łososiowomorelowe pochwy kwiatostanowe są  duże. i mają delikatnie zaostrzony wierzchołek Nakrapiane, ciemnozielone liście są kształtu strzałkowatego. Jest to odmiana wrażliwa na choroby. | |||
|
| |||
| 'Pink Persuasion' | |||
Pędy kwiatostanowe osiągają długość 50–60 cm. Pochwy mają różową  barwę. Liście są delikatnie nakrapiane, wąskie z ostro zakończonym wierzchołkiem. Odmiana ta jest średnio odporna na choroby. | |||
|
| |||
| * U cantedeskii kwiaty tworzą kwiatostan — kolbę — otoczoną dekoracyjną pochwą kwiatostanową. ** W przypadku roślin ozdobnych kwas giberelinowy zarejestrowany jest w Polsce tylko do stosowania na rośliny cebulowe i goździki. W Polsce produkowany był początkowo przez Polfę Kutno pod handlową nazwą Gibrescol 90%. Obecnie produkuje go firma P.P.H. "Tomatex" z Jaworzna w dwóch postaciach. Otóż oferuje Gibrescol 98% (98% kwasu giberelinowego — GA3) i Gibrescol 10 MG. Ten ostatni zawiera 10% kwasu giberelinowego w postaci mikrogranulek, łatwo rozpuszczających się w wodzie. | |||
|
| |||
| Dr Beata Janowska pracuje w Katedrze Roślin Ozdobnych Akademii Rolniczej w Poznaniu | |||
