• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 11/2002

NAWODNIENIA W ŚWIETLE PRAWA

Kształtowanie, ochronę i zarządzanie zasobami wodnymi oraz korzystanie z wód reguluje ustawa "Prawo wodne" z 18 lipca 2001 r. (Dz. U. nr 115, poz. 1229), która obowiązuje od 1 stycznia bieżącego roku. Do nawodnień w rolnictwie można wykorzystywać tylko wody powierzchniowe płynące oraz stojące (w zbiornikach naturalnych i sztucznych). Nawodnienia należy traktować jako tak zwane szczególne korzystanie z wód, wymagające uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego, które wydaje starosta na podstawie wniosku zainteresowanych właścicieli gruntów.
Zgodnie ustawą "wody stanowią własność Skarbu Państwa, innych osób prawnych albo fizycznych" (art. 10, ust. 1). Te stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego są wodami publicznymi. Wody stojące oraz w rowach, znajdujące się w granicach nieruchomości gruntowej należą do jej właściciela. Grunty pokryte wodami powierzchniowymi należą do właściciela tych wód w granicach linii brzegów. Właściciel gruntu nie może zmieniać stanu wody w gruncie (zwłaszcza kierunku odpływu wody opadowej ani wypływającej ze źródeł) ze szkodą dla gruntów sąsiednich oraz odprowadzać na nie wód ani ścieków (art. 29). Zainteresowani właściciele gruntów mogą natomiast, w drodze ugody pisemnej, ustalić zmiany stanu wody na gruntach, jeżeli nie wpłyną one na inne nieruchomości lub na gospodarkę wodną. Realizacja postanowień ugody jest możliwa po zatwierdzeniu — w drodze decyzji — odpowiednio przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Z wnioskiem o zatwierdzenie ugody występują umawiający się właściciele gruntów.

Korzystanie z wód

Artykuł 31. ustawy stanowi, że korzystanie z wód polega na ich używaniu na potrzeby ludności oraz gospodarki. Nie może ono jednak pogarszać stanu ekologicznego wód i ekosystemów od nich zależnych, ani powodować marnotrawstwa wody lub wyrządzać szkód. Przepisy ustawy dotyczące korzystania z wód stosuje się do:

  • nawadniania lub odwadniania gruntów,
  • użytkowania wód znajdujących się w rowach,
  • wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz
  • rolniczego wykorzystania ścieków.

Sposoby korzystania z wód podzielono na trzy grupy.
Powszechne — każdy może korzystać z powierzchniowych wód publicznych w celu zaspokojenia potrzeb osobistych, gospodarstwa domowego lub rolnego.
Zwykłe — właściciel gruntu może korzystać z wód stanowiących jego własność oraz z wody podziemnej znajdującej się w jego gruncie, w celu zaspokojenia potrzeb gospodarstwa domowego oraz rolnego. Nie ma on jednak prawa do wykonywania urządzeń wodnych bez uprzedniego uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Do tego rodzaju korzystania z wód nie zalicza się więc nawadniania gruntów lub upraw wodą podziemną za pomocą deszczowni oraz korzystania z wody podziemnej, jeżeli urządzenia umożliwiają jej pobór w ilości większej niż 5 m3 na dobę.
Szczególne — obejmuje wszystko co wykracza poza poprzednie kategorie, w tym między innymi:

  • pobór oraz odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych,
  • wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi,
  • piętrzenie oraz retencjonowanie śródlądowych wód powierzchniowych,
  • rybackie korzystaniu ze śródlądowych wód powierzchniowych.


Melioracje
Melioracje wodne polegają na regulacji stosunków wodnych w celu polepszenia zdolności produkcyjnych gleby, ułatwienia jej uprawy oraz ochrony użytków rolnych przed powodziami (art.70, ust. 1). Ewidencję urządzeń melioracji wodnych oraz zmeliorowanych gruntów prowadzi marszałek województwa. Urządzenia melioracji wodnych dzieli się na podstawowe (wykonywane są na koszt Skarbu Państwa i stanowiące jego własność) oraz szczegółowe (wykonywane przez właścicieli gruntów).



Urządzenia melioracji wodnych szczegółowych mogą być wykonywane na koszt Skarbu Państwa jeżeli:

  • teren charakteryzuje się dużym rozdrobnieniem gospodarstw rolnych,
  • urządzeniom tym grozi utrata wartości (dekapitalizacja),
  • regulacja stosunków wodnych w glebie jest warunkiem restrukturyzacji rolnictwa.

    Jeżeli powyższe urządzenia zostaną wykonane na koszt Skarbu Państwa, zainteresowani właściciele gruntów zwracają część kosztów w formie opłaty melioracyjnej. Decyzje w tej sprawie wydaje marszałek województwa na wniosek zainteresowanych właścicieli gruntów lub spółki wodnej. Utrzymanie urządzeń melioracji wodnych szczegółowych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli są one objęte działalnością spółki wodnej — do tej spółki.


Pozwolenia wodnoprawne

Na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki wodnej, w tym na wykorzystanie wody do nawodnień gruntów rolnych, wymagane jest pozwolenie wodnoprawne. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, należy je uzyskać, między innymi, na:

  • szczególne korzystanie z wód;
  • regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach do nich przylegających;
  • wykonanie urządzeń wodnych;
  • rolnicze wykorzystanie ścieków w zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód;
  • długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;
  • piętrzenie wody poziemnej.





Pozwolenie wodnoprawne na szczególne korzystanie z wód zezwala jednocześnie na wykonanie urządzeń wodnych służących do tego celu. Dokument ten nie może jednak naruszać ustaleń warunków korzystania z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód zlewni, a także ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy oraz zagospodarowania terenu. Pozwolenie wodnoprawne wydaje starosta, w drodze decyzji na czas określony (w przypadku korzystania szczególnego — nie krótszy niż na 10 lat).

W pozwoleniu ustala się cel i zakres korzystania z wód, warunki wykonywania uprawnienia oraz obowiązki niezbędne ze względu na ochronę zasobów środowiska, interesów ludności i gospodarki, miedzy innymi:

  • ilość pobieranej wody;
  • ograniczenia wynikające z konieczności zachowania tzw. przepływu nienaruszalnego w cieku;
  • sposób gospodarowania wodą;
  • usytuowanie i warunki wykonania urządzenia wodnego, charakterystyczne rzędne piętrzenia oraz przepływy;
  • niezbędne przedsięwzięcia ograniczające negatywne oddziaływanie na środowisko.

Integralną część pozwolenia wodnoprawnego na korzystanie z wód powierzchniowych za pomocą urządzeń do jej piętrzenia stanowi instrukcja gospodarowania wodą, zatwierdzona w tym pozwoleniu lub w odrębnej decyzji organu wydającego takie pozwolenie. Pozwolenie wodnoprawne wydaje się na wniosek zainteresowanych właścicieli gruntów. Do wniosku dołącza się tzw. operat wodnoprawny (opracowanie sporządzone w formie opisowej i graficznej), decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (jeżeli jest wymagana na podstawie odrębnych przepisów), wypis i odrys z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz opis prowadzenia zamierzonej działalności.