Doradztwo

Sadownicza Stacja Doświadczalna w MAS BADIA, w 75% finansowana przez rząd kataloński (reszta pochodzi od sadowników), posiada 15 ha sadów jabłoniowych, gruszowych i brzoskwiniowych, na glebach II i III klasy bonitacyjnej. W stacji, podobnie jak i w prywatnych gospodarstwach, dominuje wrzecionowy system prowadzenia drzew przy drutach (fot. 1).

FOT. 1. SADZENIE NA WAŁACH I NAWADNIANIE TO JEDEN ZE SPOSOBÓW OGRANICZAJĄCYCH SIŁĘ WZROSTU DRZEW

Dla jabłoni używana jest głównie podkładka 'M.9'. Drzewa na niej sadzone są w rozstawie 3,5–4 x 1–1,5m. Prowadzone są tutaj również doświadczenia nad odmianami i ich sportami. Z grupy 'Gali' są to na przykład Brookfield^®, Ruby Gala^®, Delbard Gala^®, Gala Must^® czy 'Galaxy'. Oceniane są także sporty 'Elstara', 'Red Deliciousa', 'Golden Deliciousa', 'Reineta', 'Jonagolda', 'Braeburna', 'Granny Smitha' oraz 'Fuji'. W badaniach dużo uwagi poświęca się przyczynom ich ordzawień owoców. Mogą je powodować różne szkodniki, a także preparaty chemiczne oraz ich mieszanki, jak również warunki klimatyczne. Sprawdzane są także sporty odmian mniej podatne na tego typu uszkodzenia, na przykład Belgolden^® czy Lysgolden^® — sporty 'Golden Deliciousa'.

W Tarragonie zwiedzaliśmy należący do firmy BASF jeden z najnowocześniejszych zakładów chemicznych w Europie, produkujący, między innymi, strobiluryny. W fabryce dużo uwagi poświęca się ochronie środowiska naturalnego. Organizuje się między innymi, dni otwartych drzwi, aby pokazać, że działania na rzecz środowiska są traktowane bardzo poważnie, a zakład nie stanowi zagrożenia dla okolicznych mieszkańców.

Dużo uwagi poświęca się w stacji wyznaczaniu terminów i doborowi preparatów do przerzedzania zawiązków — dla każdej odmiany przygotowuje się odmienne zalecenia. Dzięki zaintrodukowaniu do sadów dobroczynka gruszowego, skutecznie ograniczana jest liczebność populacji szkodliwych pajęczaków i pordzewiaczy. Drzewa jabłoni są jednak silnie porażane przez mączniaka jabłoni i atakowane przez zwójkówki, które z powodu panującej tam wysokiej temperatury, mają dogodne warunki rozwoju. Przeciwko mączniakowi jabłoni wykonuje się rocznie od 7 do 10 opryskiwań. Parch jabłoni, z uwagi na małą ilość opadów i wysoką temperaturę, nie stanowi poważnego zagrożenia. W stacji obserwowaliśmy także dobre wyniki po zastosowaniu do jesiennego zwalczania chwastów herbicydu zawierającego glifosat łącznie ze środkiem, którego substancją aktywną jest pendimetalina.

Sprzedaż

Z produkcją i dystrybucją owoców zapoznano nas w spółdzielni COSTA BRAVA, założonej w 1962 roku. Początkowo był tam jedynie niewielki magazyn i prosta sortownica. Obecnie cały proces sortowania i pakowania jest zautomatyzowany. W rozwoju firmy pomógł rząd kataloński i Unia Europejska. Do spółdzielni należy 58 sadowników, którzy zobowiązani są do sprzedawania przez nią wszystkich wyprodukowanych owoców. Większość spółdzielczych sadów jest prowadzona zgodnie z wymaganiami IPO. Należy zaznaczyć, iż owoce z certyfikatem IPO są w Hiszpanii droższe od pochodzących z sadów, w których prowadzi się tradycyjną ochronę. Jabłka zbierane są do skrzyniopalet, które są własnością spółdzielni, a następnie wstępnie sortowane. Spółdzielnia rocznie sprzedaje prawie 20 000 ton jabłek. We wspólnych chłodniach przechowuje około 14 000 t owoców, a tylko niewielka ilość jest przechowywana w prywatnych obiektach. Odbiorcami owoców są głównie duże supermarkety, a niewielką część się eksportuje. W czasie zwiedzania pakowni i sortowni widzieliśmy posortowane owoce z nalepkami IPO i widocznym logo firmy (fot.2).

FOT. 2. KOLOROWE KARTONOWE PUDŁA Z LOGO FIRMY I ZNAKIEM IPO, PRZYCIĄGAJĄ KLIENTÓW

Istotną rolę w spółdzielni odgrywa dział marketingu, w którym obecnie pracuje sześć osób, odpowiadających za reklamę i dystrybucję. Spółdzielnia zatrudnia także doradców, decydujących, między innymi, o sadzonych odmianach, których asortyment bardzo szybko się zmienia czy terminie zbioru owoców. Jeszcze niedawno 'Golden Delicious' stanowił prawie 80% nasadzeń, podczas gdy obecnie już tylko 25–30%. Za jabłka dobrej jakości sadownicy w tym roku otrzymywali około 0,5–0,6 euro/kg, a spółdzielnia nawet do 1 euro/kg. Te same owoce w sklepach są przynajmniej 2 razy droższe. Koszty przechowywania i sprzedaży (pakowanie i wysyłka) wynoszą w spółdzielni około 0,4 euro/kg, niewielki zysk, który wypracowuje, przeznaczony jest na rozwój infrastruktury.

W okolicach Tarragony i Barcelony plantacje winorośli zajmują duże obszary. Najbardziej opłacalna jest jednak produkcja tego gatunku na terenach o specyficznym mikroklimacie sprzyjającym uprawie określonych odmian.