• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 07/2003

OKIEM DORADCY

  • Lipiec to czas intensywnej ochrony warzyw. Koniecznie należy zwalczać zmieniki na porach i kapuście białej (w ubiegłym roku na niechronionych plantacjach część porów i kapusty białej porażonej przez te szkodniki nie nadawała się do sprzedaży). Od kilku lat duże szkody w uprawach porów, cebuli, kapust i warzyw korzeniowych wyrządzają również wielożerne gąsienice rolnic. Żerują one zarówno w lecie, jak i jesienią. Ukryte w ciągu dnia w glebie podgryzają rośliny u nasady, a nocą zjadają liście. Starsze gąsienice żerują głównie na korzeniach i bulwach i nie muszą wychodzić na powierzchnię gleby. W ubiegłym roku na niektórych plantacjach znajdowano po kilka osobników przy jednej roślinie pora czy cebuli. Charakterystyczną cechą tych gąsienic jest spiralne zwijanie się w czasie spoczynku lub po dotknięciu. Zwalczamy je opryskując rośliny w godzinach wieczornych preparatami: Decis 2,5 EC, Orthene 75 SP, Nurelle D 550 EC, Sumi-Alpha 050 EC w dawkach zalecanych na opakowaniu. Dobre efekty daje stosowanie przynęty w składzie: Biobit 3,2 WP (0,25 kg) z dodatkiem otrąb (8 kg), wody (10 litrów) oraz cukru (0,5 kg). Przynętę rozsypujemy na wilgotną glebę wzdłuż rzędów roślin. Podana dawka wystarcza na 0,25 hektara.

    Na warzywach kapustnych najgroźniejszym szkodnikiem jest piętnówka kapustnica. Gąsienice pierwszego pokolenia żerują w końcu czerwca i w lipcu. Drugie pokolenie szkodnika rozwija się w sierpniu i wrześniu. Młode gąsienice żerują na powierzchni roślin, a po upływie około 20 dni wgryzają się do ich wnętrza. Nie wolno opóźniać wykonania zabiegu, gdyż po wgryzieniu się gąsienic do wnętrza główek piętnówkę trudno zwalczyć.

    W trzeciej dekadzie czerwca na warzywach kapustnych może pojawić się tantniś krzyżowiaczek. Gąsienice tego szkodnika (dorastają do długości 10 mm) żerują na dolnej stronie liści, wyjadają miękisz pozostawiając tylko cienką przezroczystą wierzchnią skórkę. Mogą niszczyć wierzchołki wzrostu młodych roślin. Powoduje to wyrastanie drobnych, bocznych główek kapusty, które nie nadają się do handlu. W ciągu roku występują trzy pokolenia tego szkodnika, jednak najliczniejsze jest pierwsze.
  • Przy opryskiwaniu już owocujących plantacji ogórków przeciwko mączniakowi rzekomemu należy pamiętać o zachowaniu karencji, która dla wszystkich środków ochrony za wyjątkiem Bioseptu wynosi 3 dni, dlatego w czasie zbioru następującego po zabiegu część ogórków będzie przerośniętych. Nie powinno się jednak tych owoców pozostawiać na plantacji, gdyż będą one hamować wiązanie i wzrost następnych, należy je zebrać i — gdy brak możliwości innego zagospodarowania — przeznaczyć na kompost.
  • W ciągu ostatnich 2 lat na warzywach polowych nasiliło się występowanie chorób bakteryjnych. W naszym rejonie najlepsze wyniki w ich zwalczaniu uzyskali producenci opryskujący plantacje po zauważeniu pierwszych objawów bakterioz preparatem Biosept 33 SL (w zależności od gatunku warzyw w dawce 1–2 l/ha). Zabieg należy powtórzyć po 7–10 dniach. Należy pamiętać, że występowaniu bakterioz sprzyja wilgotna i ciepła pogoda. Dlatego na plantacjach nawadnianych nie powinno się deszczować roślin w upalne dni oraz wieczorami po upałach (wzrasta wówczas porażenie chorobami bakteryjnymi). 
  • W wilgotnych latach duże szkody mogą powodować ślimaki uszkadzające większość roślin warzywnych. O obecności tych szkodników świadczą nieregularne otwory w liściach oraz smugi zaschniętego śluzu (obszerny artykuł na ten temat na str. ...). Największe problemy z ich żerowaniem w ostatnich latach mieli producenci sałaty, kapusty białej i pekińskiej, głównie pod osłonami.
  • Lipiec to termin siewu i sadzenia w pole kapusty pekińskiej. Gatunek ten jest bardzo wrażliwy na kiłę kapusty (wywoływaną przez grzyba Plasmodiophora brassicae) — porażone rośliny nie tworzą główek. Rozsadę kapusty pekińskiej powinno się produkować w substratach torfowych, a uprawę prowadzić na polu wolnym od tej choroby.

    Kapusta pekińska wymaga gleb żyznych, próchnicznych, zasobnych w wodę, najlepiej rośnie na madach lub glebach torfowych. Ze względu na krótki okres wegetacji tego warzywa, pole musi być bardzo dobrze przygotowane, obficie nawiezione obornikiem pod przedplon, a odczyn gleby doprowadzony do pH 6,5–7. Nawożenie mineralne należy prowadzić na podstawie wyników analizy gleby. Ostatnią dawkę azotu podaje się nie później niż na miesiąc przed zbiorem. Kapusta pekińska jest wrażliwa na niedobór w glebie wapnia, magnezu i boru. Brak wapnia zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia "tipburn" — brzegowego zamierania blaszek liściowych. Termin siewu do wielodoniczek (nie wolno przygotowywać rozsady na rozsadniku, gdyż kapusta pekińska nie znosi przesadzania) dla centralnej Polski przypada w pierwszej połowie lipca — należy jednak uwzględniać długość okresu wegetacji uprawianej odmiany. Nasiona koniecznie trzeba zaprawić przeciwko chorobom grzybowym i śmietkom. Rozstawa rzędów powinna wynosić 45 cm, roślin w rzędzie 25–30 cm. Przy zbyt dużej rozstawie główki przerastają. Przeciwko wystąpieniu "tipburn" należy opryskiwać plantację zapobiegawczo saletrą wapniową, chlorkiem wapnia lub innym nawozem wapniowym — od momentu zawiązywania główek co 5–7 dni. Dobre efekty na plantacjach wdrożeniowych uzyskaliśmy stosując Insol Ca i Stopit. Wystąpieniu brzegowego zamierania blaszek sprzyja również nierównomierne zaopatrzenie roślin w wodę. W okresach suszy plantacje należy podlewać co 2, 3 dni, dostarczając 5–10 mm wody na metr kwadratowy.
  • W celu przedłużenia trwałości cebuli odmiany przeznaczone do długotrwałego przechowywania można opryskać hydrazydem kwasu maleinowego. W Polsce zarejestrowane są dwa środki zawierające tę substancję czynną — Elnoh 39 EC oraz Fazor 80 SG. Plantacje cebuli opryskuje się na około 2 tygodnie przed planowanym terminem zbioru, gdy rośliny są wyrównane pod względem dojrzałości i 50% ma załamany szczypior, a główna masa liści jest nadal zielona. Zbyt wczesne wykonanie tego zabiegu może być przyczyną gąbczastości miąższu i psucia się cebul, natomiast opóźnienie do chwili, gdy większość szczypioru jest załamana i zaschnięta, obniża jego skuteczność. Jeżeli w ciągu 24 godzin od opryskiwania spadnie deszcz, zabieg ten należy powtórzyć. Gdy sprzedaje się drobną cebulę opryskiwaną wyżej wymienionymi środkami, należy uprzedzić kupującego, iż nie nadaje się ona do pędzenia.

Krystyna Grzelak
RCDRRiOW w Radomiu