• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 08/2003

UPRAWA FASOLI SZPARAGOWEJ POD FOLIĄ

W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie warzywami z upraw przyspieszonych. Od około ośmiu lat jednym z gatunków produkowanych pod osłonami nieogrzewanymi (fot. 1) jest również fasola szparagowa. W rejonie Igołomi koło Krakowa, znanej do niedawna głównie z uprawy warzyw kapustnych i papryki, roślina ta stanowi korzystne urozmaicenie płodozmianu. Uprawa tego gatunku zwiększa żyzność gleby, poprawia jej strukturę, korzystna jest także obecność na korzeniach fasoli bakterii brodawkowych asymilujących azot. Zasadniczym powodem, dla którego ją uprawia się, jest jednak wysoka rentowność tej produkcji i duże zainteresowanie klientów świeżą fasolą szparagową — oferowaną obecnie do sprzedaży nie tylko tradycyjnie w miesiącach letnich, ale również wiosną (fot. 2) i jesienią.


FOT. 1. FASOLĘ SZPARAGOWĄ CORAZ CZĘŚCIEJ UPRAWIA SIĘ W TUNELACH IGOŁOMSKICH


FOT. 2. NAJWCZEŚNIEJ W HANDLU POJAWIA SIĘ FASOLA SZPARAGOWA SPOD OSŁON OGRZEWANYCH, ZBIORY Z ZIMNYCH TUNELI ZACZYNAJĄ SIĘ POD KONIEC MAJA

Terminy uprawy

O sukcesie uprawy decyduje wybór odpowiedniej technologii produkcji, terminu oraz odmiany. Na najwcześniejszy zbiór z tuneli nieogrzewanych fasolę szparagową wysiewa się w pierwszej połowie marca do doniczek lub tac wielokomórkowych o średnicy komórek 5 cm, po 2, 3 nasiona, najprościej — do substratu. Rozsadę sadzi się po około dwóch tygodniach. Można również wysiewać — po 1 sztuce do doniczki — nasiona podkiełkowane, na przykład na bibule, wówczas rozsada jest gotowa do sadzenia w tunelach po około 10 dniach. Temperatura w pomieszczeniu do produkcji rozsady powinna wynosić 18–20°C.

Rozstawa, w jakiej sadzi się rozsadę w tunelu, zależy od sposobu późniejszego prowadzenia uprawy. Rośliny można sadzić w szpalerze między sznurkami okręcanymi co dwa metry na drewnianych palikach, zapewnia to dobrą wentylację uprawy, zmniejszenie wilgotności, a tym samym pozwala na ograniczenie porażenia chorobami grzybowymi. Zalecana rozstawa rzędów powinna wtedy wynosić 60 cm, a roślin w rzędach 15 cm (przy sadzeniu pojedynczych roślin) albo 25 cm (przy sadzeniu 2 lub 3 sztuk w punkcie). W pierwszym przypadku przy wiązaniu fasoli w typowym tunelu o wymiarach 30 m x 4 m sadzi się pojedynczo około 1200 sztuk, przy sadzeniu w jednym miejscu 2 lub 3 roślin — obsadza się 720 gniazd. Spotyka się również uprawy prowadzone w rozstawie 40 cm x 40 cm — po 2 lub 3 rośliny w punkcie (na tunel przypada 680 takich gniazd). Po posadzeniu rozsady dobrze jest okryć rośliny włókniną. Zdejmuje się ją, gdy miną chłody.

Na przełomie marca i kwietnia fasolę szparagową można siać bezpośrednio do gruntu tuneli. Należy pamiętać o odpowiedniej temperaturze podłoża — do kiełkowania gatunek ten potrzebuje minimum 11°C, do wschodów przynajmniej 15°C. W razie chłodów wschodzące rośliny także należy przykrywać włókniną. Folię z tuneli zdejmuje się, gdy minie niebezpieczeństwo przymrozków, najczęściej po 15 maja. Pierwszy zbiór strąków następuje po około 60–70 dniach od sadzenia — mniej więcej pod koniec maja (fot. 3) lub na początku czerwca. Fasolę zbiera się 3, nawet 4 razy w okołotygodniowych odstępach. Ogólny łaczny plon wynosi 2–3 kg/m2.


FOT .3. STRĄKI ZACZYNAJĄ DOJRZEWAĆ POD KONIEC MAJA (TU 'SONESTA')

Przy uprawie na jesienny zbiór nasiona wysiewamy w pole w ostatniej dekadzie lipca, a zbiór — w zależności od odmiany i przebiegu pogody — rozpoczyna się w III dekadzie września, średni plon wynosi około 1–1,5 kg/m2. Nie poleca się późniejszego niż wymieniony terminu rozpoczynania uprawy, ze względu na obniżenie plonu i nasilenie się problemów z chorobami.

Wymagania uprawowe

Wymagania glebowe i nawozowe są podobne, jak przy uprawie polowej. W zależności od zasobności gleby, jesienią podaje się 100–200 kg superfosfatu potrójnego oraz 100–200 kg siarczanu potasu na hektar. Gdy pH jest niższe niż 6,0 wapnuje się pole, podając 1 L CaO/ha. Na wiosnę wysiewa się 100 kg saletry amonowej lub 100 kg mocznika na hektar.

Zaprawianie nasion przeprowadza się tak, jak w przypadku upraw polowych. Można do tego celu użyć Zaprawy Marshall 250 DF (6 kg/kg nasion) + Zaprawy Funaben T (2 g/kg nasion). Przy dłużej trwającej wilgotnej pogodzie rośliny opryskuje się przeciwko szarej pleśni i zgniliźnie twardzikowej zgodnie z zaleceniami programu ochrony roślin — na przykład preparatami Bravo 500 SC lub Bra-vo Plus 500 SC, Ronilan 50 WP lub Rovral FLO 255 SC.

Jeżeli fasola uprawiana jest po raz pierwszy, korzystne jest traktowanie nasion Nitraginą, czyli szczepienie bakteriami Rhizobinum sp. Zalecana dawka Nitraginy wynosi 600 g na nasiona przeznaczone na hektar lub 3 g na kilogram nasion. Traktuje się je tym preparatem po wcześniejszym zaprawieniu ich przeciw chorobom i szkodnikom. Zaprawianie Nitraginą wykonuje się tuż przed siewem, na mokro, chroniąc bakterie przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, które są dla nich zabójcze. Jeżeli Nitraginy użyto wiosną, przy uprawie jesiennej w tym samym tunelu nie trzeba już powtarzać tego zabiegu. Bardzo ważne, aby gleba nie była przenawożona azotem*, gdyż jego przedawkowanie prowadzi do nadmiernego wzrostu, ogranicza kwitnienie i zawiązywanie strąków. Wczesną wiosną, przy niskiej temperaturze gleby pobieranie fosforu z gleby jest utrudnione, należy wtedy podawać nawozy fosforowe, na przykład Fostar czy Senifos, dolistnie. Począwszy od 3. tygodnia po posadzeniu zaleca się prowadzenie fertygacji roślin nawozami wieloskładnikowymi, całkowicie rozpuszczalnymi w wodzie, w stężeniu 0,2–0,3%. Bardzo ważne jest regularne, kropelkowe nawadnianie roślin i ręczne usuwanie chwastów. Przy okazji tego zabiegu spulchnia się również ziemię, co ułatwia dostęp powietrza do korzeni, a więc wiązanie azotu przez bakterie brodawkowe. Przy dużym nasłonecznieniu tunele należy cieniować (np. kredą).

Wybór odmiany

Wybierając odmianę powinno się zwracać uwagę, między innymi, na sztywny i zwarty pokrój roślin. Ma on duże znaczenie, zwłaszcza po zdjęciu folii, gdy zbyt wybujałe rośliny mogą wylegać pod wpływem deszczu i wiatru, co sprzyja rozwojowi chorób i obniża plon. Ponadto istotny jest również silny system korzeniowy oraz wysokie umieszczenie strąków na roślinie, zapewniające łatwy i szybki zbiór. Strąk powinien być gładki, prosty, mięsisty, bezwłóknisty, ładnie wybarwiony — największą popularnością cieszą się odmiany żółtostrąkowe.

Zazwyczaj przeprowadza się trzy zbiory strąków, ale na opłacalność uprawy największy wpływ ma wysokość plonu wczesnego, gdyż za pierwszy zbiór uzyskuje się wysoką cenę. W tym roku w ostatniej dekadzie maja hurtowa cena fasoli szparagowej w Krakowie wynosiła 12 zł/kg, na początku czerwca spadła do 7 zł/kg.

Do uprawy wiosną nadaje się, między innymi, wczesna 'Laura' lub średnio wczesna 'Furora' (fot. 4). W uprawie na jesienny zbiór wysiewa się odmiany średnio późne, jak na przykład 'Tara' oraz 'Tina', i późne.


FOT. 4. 'FURORA' - W DRUGIM TYGODNIU CZERWCA

* Według zaleceń W. Sadego ("Nawożenie warzyw polowych"), gdy zawartość azotu mineralnego w glebie przekracza 30 mg/dm3, nawożenie fasoli tym pierwiastkiem jest zbędne (red.).