Numer 08/2003
- Od kilku lat problemem w uprawie papryki są choroby wirusowe, a od ubiegłego roku również bakteryjne. Rośliny zaatakowane przez wirusy zmieniają wygląd — ich owoce mają nierówną powierzchnię, drobnieją, pojawiają się na nich plamy; liście są karbowane, z plamami i nekrozami. Objawy te występują tylko na tkankach nowo rosnących — nie obserwuje się symptomów na częściach wyrośniętych przed porażeniem. W rejonie Radomia na papryce najczęściej występowały wirusy: mozaiki papryki, ogórka i pomidora. Aby zapobiegać chorobom wirusowym, należy przed wysiewem odkażać nasiona przez około 30 minut 10% roztworem fosforanu trójsodowego lub 0,5% podchlorynu sodowego (100 ml Dantolu lub Cloroksu dodać do 900 ml wody). Po zabiegu nasiona trzeba przemyć. Rozprzestrzenianiu się wirusów zapobiega również zwalczanie szkodników, szczególnie wciornastków, a także opryskiwanie roślin olejem parafinowym (np. Atpolanem 80 EC, 0,75%) lub rozcieńczonym chudym mlekiem (10%).
W zeszłym roku w zwalczaniu chorób bakteryjnych na plantacjach wdrożeniowych skuteczny okazał się Biosept 33 SL. Należy go używać w stężeniu podanym na etykiecie bezpośrednio po zauważeniu objawów chorobowych. W przypadku porażenia papryki przez raka bakteryjnego objawy są podobne, jak na pomidorach — zasychanie części liści, nekrotyczne smugi na łodygach i ogonkach liściowych, pękanie skórki. Na przekroju łodygi i ogonków liściowych widać zbrunatnienia i nekrozy rdzenia. Rośliny sprawiają wrażenie poparzonych.
Paprykę należy zbierać z całą szypułką, odcinając ją w miejscu tak zwanego kolanka, wówczas szypułka zasycha na tyle szybko, że nie rozwija się na niej szara pleśń (co często występuje w przypadku przecinania szypułki). Owoce zebrane bez szypułki bardzo szybko tracą jędrność i nie nadają się nawet do krótkiego przechowywania. Paprykę zbieramy w fazie przebarwiania się. Przetrzymanie owoców na roślinie do ich pełnego wybarwienia się powoduje opóźnienie wzrostu i dojrzewania następnych.
W końcu sierpnia lub na początku września uszczykujemy wierzchołki wzrostu papryki, co prowadzi do szybszego dorastania i dojrzewania już zawiązanych owoców. Jeżeli mamy możliwość dogrzewania tuneli, ogławianie wykonujemy w połowie września.
- W tym roku cebula z siewu sierpniowego wymarzła, dane z dwóch poprzednich lat wskazywały jednak, że może to być uprawa opłacalna. Nasiona cebuli ozimej wysiewamy w pole w połowie sierpnia, aby przed nadejściem zimy rośliny wytworzyły 3, 4 liście (rośliny w tej fazie najlepiej zimują). Wczesną wiosną cebula wznawia swój wzrost. Już w końcu kwietnia lub na początku maja najwcześniejsze odmiany nadają się na zbiór pęczkowy, a w drugiej połowie maja zaczynają dojrzewać i załamywać szczypior. Jak wykazały prowadzone przez nas w 2001 roku doświadczenia wdrożeniowe, zbioru tej cebuli dokonuje się o około 1,5 do 2,5 miesięcy wcześniej niż z siewu wiosennego i około 1–1,5 miesiąca wcześniej niż uprawianej z dymki. Najlepsze warunki do takiej produkcji występują w rejonach o łagodnych zimach z obfitymi opadami śniegu. Z tegorocznych obserwacji wynika, że gdy nie ma śniegu, cebula przemarza przy dłużej utrzymującej się ujemnej temperaturze (w tym roku było około –15°C), ale już kilkucentymetrowa warstwa śniegu pozwala jej przetrwać większe mrozy. Do uprawy ozimej nadają się specjalne odmiany dnia krótkiego, tworzące zgrubienia przy 12–14-godzinnym dniu. Obecnie polecane są między innymi: wczesne — 'Swift' i 'Wolf' oraz późna — 'Labrador'. Na poletkach doświadczalnych dobrze plonowała 'Omega'.
- Termin zbioru cebuli z siewu wiosennego zależy od odmiany i przeznaczenia plonu. Do bezpośredniej sprzedaży albo krótkotrwałego przechowywania najlepiej zbierać cebulę, kiedy szyjka jest załamana i prawie 100% liści na roślinie jest zaschnięte. Cebulę przeznaczoną do długotrwałego przechowywania warto wcześniej opryskiwać hydrazydem kwasu maleinowego (czyt. HO 7/2003). Przy zbiorze dwufazowym należy ją wykopywać, kiedy 60–80% roślin ma załamany szczypior i 3, 4 liście na roślinach są jeszcze zielone. Warunkiem dobrego przechowywania jest również bardzo dobre dosuszenie wykopanej cebuli na polu — dla uzyskania właściwego zabarwienia łusek okres dosuszania powinien być jak najkrótszy.
- Pogłówne nawożenie azotem warzyw korzeniowych przeznaczonych do przechowywania należy przeprowadzić najpóźniej 6 tygodni przed terminem ich zbioru. Jeżeli w tym czasie występuje susza, a nie mamy możliwości podlewania roślin, należy zrezygnować z ostatniej dawki azotu, gdyż zostanie on wtedy pobrany za późno, co spowoduje zwiększenie zawartości azotanów w zbieranych korzeniach (zwłaszcza u marchwi). Warzywa przenawożone azotem łatwo gniją podczas przechowywania.
- Na plantacjach kapusty pekińskiej szkody wyrządzają chowacze. Ich białawe, beznożne, rogalikowato zgięte larwy z brązową głową, drążą korytarze w głównym nerwie i wygryzają otwory w liściach. Z kolei białe, beznożne larwy śmietki kapuścianej (długości do 8 mm), drążą korytarze w szyjce korzeniowej i dolnej części głównego nerwu liścia. Ponieważ zaprawianie korzeni nie chroni części nadziemnych rośliny przed chowaczami i śmietką, w okresie zawiązywania główek należy opryskiwać plantacje przeciwko tym szkodnikom. Do zwalczania obu wymienionych gatunków jednocześnie poleca się Karate Zeon 050 CS lub Sumi-alpha 050 EC i Talstar 100 EC. W przypadku wystąpienia jednego z tych szkodników mogą być użyte inne zarejestrowane środki.
Pod koniec miesiąca na kapuście pekińskiej może wystąpić czerń krzyżowych, wywołująca na liściach nekrotyczne, ciemnobrunatne plamki z charakterystycznymi pierścieniami. Jej sprawcami są grzyby: Alternaria brassicae, A. brassicicola, A. alternata. Grzyby te porażają większość odmian kapusty pekińskiej, zwłaszcza w okresie tworzenia i formowania główek. Do masowego zakażenia może dojść, kiedy temperatura powietrza wynosi 20–27°C, a rośliny są zwilżone co najmniej przez 5 godzin, lub jeśli przez dłuższy czas (około doby) utrzymuje się wilgotność powietrza na poziomie 95–100%. Kapustę pekińską należy opryskiwać 3, 4 razy co 7–14 dni po wystąpieniu pierwszych objawów tej choroby preparatami Amistar 250 SC, Mythos 300 SC lub Rovral FLO 255 SC — zgodnie z instrukcją na etykietach.
- W okresie załamywania się szczypioru cebuli należy zwalczać wciornastki na kapuście głowiastej. Największe szkody powodują one u odmian o delikatnych liściach i luźnej strukturze główki (czyt. też HO 6/2003). Zwalczanie prowadzimy zgodnie z "Programem ochrony warzyw". Dużą skuteczność w zwalczaniu wciornastków wykazują Diazinon 250 EC, Karate Zeon 050 CS, Nurelle D 550 EC, Orthene 75 SP, Sumi-alpha 050 EC, Talstar 100 EC.
- Plantacje kapusty przeznaczonej do długiego przechowywania przed zbiorem należy opryskiwać — zapobiegawczo, przeciw chorobom przechowalniczym (głównie szarej pleśni). Wykonuje się 2, 3 zabiegi — na około 20, 10 i ewentualnie najpóźniej na trzy dni przed zbiorem — preparatami Mythos 300 SC lub Rovral FLO 255 SC.