• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 09/2003

WAŻNE INFORMACJE O POINSECJI, CZYLI JAK Z "GWIAZDY" ZROBIĆ GWIAZDĘ (CZ.I)

Wilczomlecz piękny (Euphorbia pulcherrima) — nazywany powszechnie, od dawnej nazwy łacińskiej, poinsecją — do lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku uprawiano głównie na kwiaty cięte. Przyczyną był naturalnie silny wzrost rośliny i brak odpowiednich technik jego ograniczania (ostatnio wznowiono próby przywrócenia tego zastosowania E. pulcherrima w Holandii i Niemczech — fot. 1). Ze względu na porę kwitnienia, przypadającą w naszej szerokości geograficznej późną jesienią oraz zimą (roślina dnia krótkiego), i efektowne przykwiatki, hodowcy skoncentrowali jednak swój wysiłek na odmianach doniczkowych, które nadawały się do dekoracji pomieszczeń w okresie Bożego Narodzenia i spopularyzowały poinsecję jako "gwiazdę betlejemską" (fot. 2).


FOT. 1. SĄ PRÓBY PRZYWRÓCENIA ZASTOSOWANIA POINSECJI JAKO KWIATÓW CIĘTYCH


FOT. 2. TYPOWE ZASTOSOWANIE POINSECJI — JAKO ROŚLINY DONICZKOWEJ

Cechy odmiany

Prace hodowlane prowadzone są głównie w USA i w Niemczech. Podstawowe właściwości, na które zwraca się uwagę, to:

  • siła wzrostu rośliny;
  • zdolność do rozkrzewiania się;
  • kąt, pod jakim wyrastają pędy boczne u podstawy rośliny;
  • kolor liści;
  • wczesność zakwitania i reakcja tygodniowa, którą wyraża okres (podany w tygodniach) od rozpoczęcia zaciemniania w uprawie sterowanej do pełni kwitnienia;
  • kształt, wielkość i barwa przykwiatków;
  • liczba, rozmiary i trwałość kwiatów właściwych zebranych w cyathia;
  • odporność na choroby, głównie szarą pleśń;
  • przydatność do transportu i trwałość w warunkach mieszkaniowych.

Idealna odmiana powinna charakteryzować się zwartym wzrostem niewymagającym użycia chemicznych środków skarlających (retardantów) podczas uprawy, zdolnością do tworzenia w każdym węźle wyrastającego pod ostrym kątem pędu bocznego, krótką reakcją fotoperiodyczną nieprzekraczającą 7 tygodni, ciemnymi liśćmi, przykwiatkami średniej wielkości, ładnie i symetrycznie otaczającymi cyathia, które z kolei powinny być trwałe, kontrastujące jasną zielenią i żółtymi miodnikami z barwą — najczęściej czerwoną — powabni. Od nowoczesnej odmiany wymaga się też, by miała "miękkie" liście na giętkich ogonkach, niełamiące się w transporcie, co ułatwia pakowanie roślin, oraz zachowywała pełnię walorów dekoracyjnych przez minimum 2 miesiące po przyniesieniu rośliny do mieszkania, niezależnie od miejsca, w którym poinsecja zostanie ustawiona.

Do ideału dążą twórcy nowych odmian, lecz jego osiągnięcie zależy także od sposobu produkcji. Tylko właściwie uprawiana poinsecja ma szanse ukazać wszystkie cechy opisywane w katalogach i wynikające z zamysłu hodowcy.

Preferencje rynku

W Polsce oferowane jest obecnie kilkadziesiąt różnych odmian, głównie hodowli niemieckiej, kilka amerykańskich oraz stare odmiany o jasnych liściach, rozmnażane jeszcze gdzieniegdzie we własnym zakresie w ekstensywnie prowadzonych ogrodnictwach. W naszym kraju dominują w uprawie odmiany ciemnolistne. Charakteryzuje je, w porównaniu z formami o jasnozielonych liściach, większa tolerancyjność wobec gorszych warunków produkcji i dystrybucji oraz wyraźniejszy kontrast pomiędzy barwą liści właściwych a przykwiatków. Przed kilku laty rewolucję na polskim rynku wywołały odmiany 'Cortez' i 'Sonora' wypierając starsze kreacje, na przykład 'Freedom', 'Peterstar' czy 'Reginę'. Obecnie najchętniej wybieraną przez ogrodników odmianą staje się 'Premium', której uprawa jest możliwa bez użycia retardantów wzrostu. Większość odmian oferowana bywa w grupach obejmujących — pod wspólną nazwą — rośliny o różnych kolorach przykwiatków: białe, kremowe, różowe w odcieniach i dwubarwne, tak zwany typ Marble (marmurkowaty — fot. 3) o przykwiatkach kremowo-różowych. Wszystkie odmiany w grupie charakteryzują się zazwyczaj tymi samymi wymaganiami oraz mają podobny charakter wzrostu.


FOT. 3. PRZEDSTAWICIELKA ODMIAN TYPU MARBLE

Udział typów o przykwiatkach innych niż czerwone stanowi nie więcej niż kilkanaście procent uprawianych i sprzedawanych roślin, ale białe bądź jasnoróżowe poinsecje są coraz chętniej kupowane, zwłaszcza w dużych miastach.

Modne, przede wszystkim w Niemczech, poinsecje barwione na niebiesko, żółto i na inne "szalone" kolory, często dodatkowo posypane brokatem (fot. 4), nie zawojowały jeszcze polskiego rynku, choć pojawiły się już w sprzedaży pierwsze partie takich roślin. Do barwienia, którego technologia dostępna jest zazwyczaj u producentów sadzonek, wykorzystuje się głównie odmiany o białych przykwiatkach prowadzone w formie jednopędowej.


FOT. 4. "MALOWANIE" POINSECJI TO SPOSÓB NA PODNIESIENIE ICH ATRAKCYJNOŚCI

Najwięcej na naszym rynku sprzedaje się roślin o 3 lub 4 pędach, w doniczkach 13-centymetrowych. Dla uatrakcyjnienia swojej oferty ogrodnicy produkują też wiele innych form pokrojowych. Najczęściej są to rośliny jednopędowe w małych pojemnikach, zwykle o średnicy 10 cm, choć spotyka się też poinsecje mini w doniczkach 6–8-centymetrowych. Inne możliwości to rośliny w misach sadzone po kilka sztuk, okazy w wiszących pojemnikach czy wielopędowe formy w naczyniach o średnicy powyżej 15 cm.

Podłoże i nawożenie

Uprawa poinsecji powinna być w pierwszej kolejności ukierunkowana na rozwój korzeni (fot. 5). Tylko rośliny o dobrze rozbudowanym systemie korzeniowym właściwie rozwiną przykwiatki i będą trwałe w domach klientów. Warto zatem zwrócić uwagę na wpływ, jaki ma barwa doniczki na wygląd bryły korzeniowej. Doniczki plastikowe w kolorze terakoty lub białe, produkowane metodą wtryskową, przepuszczają zazwyczaj pewne ilości światła, które w przypadku poinsecji wyraźnie ogranicza rozwój korzeni. Dobrze widoczny i łatwy do kontroli system korzeniowy, z wyraźnymi "zwojami" wokół ścianek powstaje natomiast w doniczkach czarnych oraz dwubarwnych (z wewnętrzną czarną warstwą).


FOT. 5. PO POSADZENIU MATERIAŁU WYJŚCIOWEGO DO DONICZEK TRZEBA PRZEDE WSZYSTKIM ZADBAĆ O ROZWÓJ SYSTEMU KORZENIOWEGO

Najlepsze są gotowe substraty, przeznaczone dla poinsecji, w ostateczności — własne mieszanki. Muszą one być lekkie, o dobrych właściwościach powietrznych i trwałej strukturze. Dodatek do torfu wysokiego włókna kokosowego w ilości do 30% objętościowych oraz glinki (do 20%) korzystnie wpływa na utrzymanie pożądanych cech fizycznych przez cały, najczęściej półroczny, okres uprawy. Optymalny ciężar objętościowy podłoża to 0,20–0,30 kg/dm3, a odczyn pH — 5,8–6,5.

Przy nawożeniu należy uwzględniać wielkość roślin oraz ich pokrój. Błędne jest myślenie, że poprzez słabe nawożenie unikniemy silnego wyrastania pędów na wysokość. Tylko intensywne, regularne zasilanie gwarantuje uzyskanie dobrego pokroju poinsecji.

W początkowym okresie uprawy, od 10. dnia po posadzeniu roślin do doniczek, należy regularnie podawać nawóz wieloskładnikowy o zbliżonych proporcjach N : P : K, najlepiej z każdym podlewaniem (fertygacja), w stężeniu 0,1%. Do 5. tygodnia uprawy warto zwiększyć nawożenie azotowe dodając raz na tydzień saletry wapniowej bądź siarczanu amonu w stężeniu 0,1%, gdy używamy wody o odczynie zasadowym. Wskazane jest comiesięczne przeprowadzanie analizy podłoża i korygowanie dokarmiania roślin. Zawartości podstawowych makroelementów powinny wynosić (w mg/dm3): N 200–250, P 180–200, K 200–250. Zasolenie podczas uprawy nie może przekraczać 2,3 g NaCl na 1 dm3 substratu
(EC <3 mS/cm).