• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 05/2003

TECHNIKA OCHRONY WARZYW POLOWYCH (CZ. II) ROZPYLACZE - RODZAJE I DOBÓR

Rozpylacze płaskostrumieniowe

W opryskiwaczach wyposażonych w belkę polową, zarówno w wersji konwencjonalnej, jak i PSP, montuje się rozpylacze o szerokim kącie rozpylania (110° lub 120°). Przy zachowaniu wysokości belki (odległość rozpylaczy od wierzchołków roślin) 35–50 cm gwarantują one równomierny rozkład cieczy wymagany podczas opryskiwania upraw zwartych. Oferowane są w trzech zasadniczych typach (fot. 1):

  • standardowe — produkujące krople drobne, pozwalające na uzyskanie wysokiej skutecznoś-ci biologicznej, lecz podatne na znoszenie podczas wietrznej pogody;
  • niskoznoszeniowe — dające krople średnie i duże, co ogranicza ryzyko znoszenia cieczy czyniąc zabiegi chemiczne bezpieczniejszymi dla środowiska;
  • inżektorowe — wytwarzające najmniej podatne na znoszenie bardzo duże krople.


FOT. 1. ROZPYLACZE PŁASKOSTRUMIENIOWE:
A — STANDARD, B — NISKOZNOSZENIOWY,
C — INŻEKTOROWY

Chociaż te ostatnie nie gwarantują tak wysokiej retencji cieczy ani tak dobrego, jak krople drobne czy średnie, pokrycia chronionych powierzchni, pozwalają na wykonanie zabiegu opryskiwaczami konwencjonalnymi nawet przy wietrznej pogodzie. Użycie rozpylaczy inżektorowych umożliwia więc terminowe naniesienie środków ochrony roślin i pomimo potencjalnie niższej skuteczności zabiegu może zapobiec stratom, które mogłyby wystąpić wskutek jego opóźnienia.

Rozpylacze płaskostrumieniowe są znormalizowane zgodnie ze standardem ISO (Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna) i w obrębie każdego z wymienionych wyżej typów występuje szeroki zakres ich rozmiarów decydujących o wydatku cieczy. Rozmiary rozpylaczy są określane liczbowo (np. 01, 015, 02, 03, ... 08), co jest uwidocznione w symbolu rozpylacza, w którym oznaczenie literowe charakteryzuje producenta i typ rozpylacza, a następujące po nim oznaczenie liczbowe określa kąt rozpylania i rozmiar. Na końcu symbolu może także pojawić się oznaczenie literowe precyzujące materiał, z jakiego rozpylacz został wykonany. Cyfry w symbolu, na przykład 110-02 lub 02-110 oznaczają rozpylacz o kącie rozpylania 110° i rozmiarze 02. Z cyfr określających rozmiar rozpylacza odczytać można jego wydatek cieczy w L/min przy ciśnieniu 3 barów (0,3 MPa). W tym celu liczbę oznaczenia (z pominięciem zera) należy pomnożyć przez 0,4. I tak wydatek cieczy z rozpylacza 02 przy ciśnieniu 3 bary wynosi: 2 x 0,4 = 0,8 L/min.

W celu łatwej identyfikacji rozpylaczy standard ISO przewiduje przyporządkowanie poszczególnym rozmiarom rozpylaczy kolorów: 01 jest pomarańczowy, 015 — zielony, 02 — żółty, 025 — różowy, 03 — niebieski, 04 — brązowy, 06 — szary, 08 — biały.

Wielkość kropel produkowanych przez rozpylacz zależy od typu i rozmiaru urządzenia oraz ciśnienia cieczy. Dla rozpylaczy płaskostrumieniowych standardowych i niskoznoszeniowych ciśnienie to powinno mieścić się w przedziale 1,5–5 barów, a dla inżektorowych — 3–8 barów. Aby zapewnić skuteczność biologiczną zabiegów, wielkość kropel powinna być dobrana do środków ochrony roślin i zwalczanych organizmów. Przy optymalnych warunkach pogodowych ogólne zalecenia są następujące:

  • krople drobne — zaleca się do zwalczania chwastów jednoliściennych (graminicydy), a także do zabiegów fungicydami oraz zoocydami działającymi kontaktowo;
  • krople średnie — dla herbicydów zwalczających chwasty dwuliścienne, fungicydów systemicznych oraz zoocydów systemicznych i działających gazowo;
  • krople duże — do nanoszenia herbicydów doglebowych.

KLASY WIELKOŚCI KROPEL PRODUKOWANYCH PRZEZ RÓŻNE TYPY I ROZMIARY ROZPYLACZY PŁASKOSTRUMIENIOWYCH ISO W ZAKRESIE CIŚNIEŃ CIECZY 3–4 BARÓW

Szczegółowe zalecenia co do wielkości kropel często podawane są przez producentów środków ochrony roślin w instrukcjach-etykietach. W tabeli podaję klasy wielkości kropel uzyskiwane przez poszczególne typy i rozmiary rozpylaczy płaskostrumieniowych przy ciśnieniu cieczy 3–4 barów.

Rozpylacze wirowe

W odróżnieniu od płaskostrumieniowych, produkują one stosunkowo wąską strugę cieczy w kształcie stożka. Charakter tej strugi uniemożliwia uzyskanie równomiernego rozkładu cieczy dla współdziałających rozpylaczy mocowanych na standardowych belkach polowych. Dlatego w uprawach polowych rozpylacze te powinny być stosowane wyłącznie w opryskiwaczach rzędowych (konwencjonalnych oraz PSP) — czyli tam, gdzie nanoszenie cieczy jest ukierunkowane na rośliny.

Rozpylacze wirowe (fot. 2) nie są znormalizowane, ale każdy producent oferuje je w szerokiej gamie rozmiarów. Powinny być stosowane przy ciśnieniu cieczy od 5 do15 barów, przy którym wytwarzają krople średnie, drobne i bardzo drobne.


FOT. 2. ROZPYLACZE WIROWE: A — ATR (ALBUZ),
B — TR (LECHLER)

Dr Grzegorz Doruchowski jest pracownikiem Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach