• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 05/2003

OPŁACALNOŚĆ PRODUKCJI CEBULI Z SIEWU

Celem przedstawianej obok kalkulacji jest zapoznanie producentów cebuli z zasadami liczenia kosztów, przedstawiania kategorii ekonomicznych oraz wskazanie metody obliczania dochodu rolniczego. Materiał ten można także wykorzystać w planowaniu przyszłych strategii produkcyjnych w gospodarstwie rolnym. Opłacalność produkcji cebuli w konkretnym gospodarstwie może być jednak różna od przedstawionej. Zależy ona od uzyskanego plonu, jego jakości, uzyskanej ceny oraz wysokości poniesionych kosztów. Obliczenie opłacalności produkcji cebuli w konkretnym gospodarstwie jest możliwe, jeśli ogrodnik prowadzi zapisy dotyczące przychodów i kosztów. Końcową kategorią ekonomiczną, którą chcemy obliczyć w takich kalkulacjach, jak przedstawiana przeze mnie poniżej dla cebuli, jest dochód rolniczy netto z hektara. Tę wartość można nazwać inaczej zapłatą za pracę rolnika i jego rodziny — tu przy produkcji cebuli — uwzględniającą wszystkie koszty produkcji. Aby obliczyć dochód rolniczy netto z hektara, należy wartość produkcji pomniejszyć o wszystkie poniesione na nią koszty.

Zgodnie z metodyką stosowaną w Unii Europejskiej uwzględniłem cztery grupy kosztów: bezpośrednie, pośrednie, amortyzację oraz koszty czynników zewnętrznych. (Również wymieniane przeze mnie kategorie dochodów są zgodne z tą metodyką.) Do kosztów bezpośrednich zalicza się wydatki na nasiona, nawozy, środki ochrony roślin, opakowania oraz te koszty najmu siły roboczej, które wpływają na podniesienie jakości produktu (czyszczenie, obieranie cebuli z łuski, sortowanie, pakowanie do worków). Koszty pośrednie to wydatki na energię elektryczną, opał, paliwo i oleje do pojazdów, remonty, konserwacje oraz przeglądy maszyn i urządzeń, remonty i konserwacje budynków, usługi, ubezpieczenia, podatki, itp. Amortyzacja jest utratą wartości środków trwałych biorących udział w procesie produkcji, poprzez przenoszenie części wartości środków trwałych na wytworzone produkty. Wysokość amortyzacji zależy od wartości budynków, budowli, maszyn i urządzeń znajdujących się w gospodarstwie. Przy jej obliczaniu uwzględnia się faktyczny okres użytkowania środków trwałych. Do kosztów czynników zewnętrznych zalicza się czynsze, odsetki od kredytów oraz koszty pozostałej pracy najemnej.

Koszty bezpośrednie każdy producent łatwo wyliczy, bo posiada własne dane. Natomiast wysokość tych z pozostałych grup określiłem na podstawie rachunkowości rolnej prowadzonej w 2001 roku w szesnastu gospodarstwach województwa łódzkiego. Oto struktura tych kosztów:

  • koszty bezpośrednie — 38%;
  • koszty pośrednie — 29%;
  • amortyzacja — 19%;
  • koszt czynników zewnętrznych — 14%.

Według powyższej struktury kosztów przedstawiam w postaci tabeli kalkulację opłacalności produkcji cebuli z siewu w 2002 roku.


1) Nadwyżka bezpośrednia = produkcja – koszty bezpośrednie
2) Wartość dodana brutto = produkcja – (koszty bezpośrednie + koszty pośrednie)
3) Wartość dodana netto = wartość dodana brutto – amortyzacja
4) Dochód netto z ha = produkcja – koszty ogółem
5) Wskaźnik opłacalności = (produkcja : koszty ogółem) x 100
6) Poziom plonów zapewniający zwrot kosztów produkcji = (koszty ogółem x ilość produktu) : produkcję
7) Koszty produkcji 1 dt = koszty ogółem : ilość produktu

Autor jest pracownikiem Wojewódzkiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach