• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 05/2003

PELARGONIE O OZDOBNYCH I O PACHNĄCYCH LIŚCIACH

O połowę lub nawet dwukrotnie wyższa cena, jaką uzyskują pelargonie o ozdobnych i o pachnących liściach, w porównaniu z tradycyjnymi rabatowymi i bluszczolistnymi wynika z wyższych kosztów produkcji tych pierwszych. Pomimo wysokiej ceny, mają wielu zwolenników.

Liście kolorowe...

Pierwsze pelargonie o ozdobnych liściach wyhodowano w XIX wieku. Były wśród nich 'Mrs Pollock' (fot. 1) i 'Happy Thought' (fot. 2). Do ich otrzymania wykorzystano odmiany pelargonii rabatowej (Pelargonium x hortorum), bluszczolistnej (P. x hederaefolium) i odmiany botaniczne gatunków dziko rosnących w Afryce, między innymi P. peltatum (var. variegatum), o liściach z kremowobiałym obrzeżeniem. Dopiero jednak w 1997 roku firma Elsner uzyskała metodą kultur tkankowych (in vitro) 11 odmian o utrwalonych cechach (rysunek na liściach), dużej sile wzrostu i wysokiej zdrowotności, nadając im nazwę Pelgardini. Pierwsze z nich pokazano na międzynarodowej wystawie roślin ozdobnych Aalsmeer '97, a w 1998 r. rozpoczęto masową produkcję Pelgardini.


FOT. 1. 'MRS POLLOCK'


FOT. 2. 'HAPPY THOUGHT'

Do grupy Pelgardini należą wyłącznie odmiany pelargonii rabatowej hodowli Elsnera, mające dwu- lub trójbarwne liście. Wyjątek stanowi odmiana 'Sinbar' otrzymana przez Brytyjczyka Sintona, a rozmnożona i genetycznie utrwalona przez wspomnianą niemiecką firmę. Oprócz tych z grupy Pelgardini, istnieje jednak wiele innych odmian o kolorowych liściach (tab. 1). Pelargonie rabatowe o dwubarwnych liściach nie mają na blaszce liściowej, charakterystycznego dla P. x hortorum (syn. P. zonale), pierścienia (fot. 3). U tych o liściach trójkolorowych, określanych mianem Tricolor, przyjmuje on natomiast formę szerokiego, atrakcyjnego przebarwienia, otoczonego jaśniejszym obrzeżeniem. Za najładniejszą pelargonię o liściach dwubarwnych uważa się odmianę 'Vancouver Centennial'  (fot. 4), u której przypominają one liście klonu i kontrastują z czerwonymi kwiatami. Wśród odmian o liściach trójbarwnych wyróżniają się: 'Contrast' (fot. 5), 'Mrs Pollock' i  'Don's Whrlygig'. Ta ostatnia osiąga najwyższe ceny (w Wielkiej Brytanii 5 funtów/szt.). Godna szczególnej uwagi jest także odmiana 'Frank Headley', o ciemnozielono-białych liściach, która charakteryzuje się — rzadko spotykanym wśród pelargonii o ozdobnych liściach — bardzo obfitym kwitnieniem.


FOT. 3. 'WILHELM LANGGUTH'


FOT. 4. 'VANCOUVER CENTENNIAL'


FOT. 5. 'CONTRAST'

Wyjątkowo ciekawe są pelargonie rabatowe z grup Exotica i Stellar. Te pierwsze mają dłoniastoklapowane liście, na brzegu nieregularnie ząbkowane, z mocno zaznaczonym pierścieniem, a kwiaty o długich, wąskich, niekiedy dwubarwnych płatkach (np. 'E. Appleblossom'). Odmiana 'E. Tricolor', dzięki trójbarwnym liściom, może być zaliczona do dwóch grup — Exotica i Tricolor. Pelargonie z grupy Stellar (fot. 6), która wywodzi się od starych australijskich odmian hodowli Botha, mają bardzo długie, wąskie płatki, na brzegach silnie powcinane. Z australijskiej linii hodowlanej pozostało do dziś zaledwie kilkanaście odmian, których hodowlę zachowawczą prowadzi się tylko w Wielkiej Brytanii.


FOT. 6. PRZEDSTAWICIELKA GRUPY STELLAR

Pelargonie bluszczolistne o ozdobnych liściach reprezentują głównie odmiany z grupy Silver, o liściach ze srebrzystobiałym obrzeżeniem. U odmian 'Evka' (fot. 7) i  'Francis Parmeter' biało obrzeżone liście są dość małe, lecz  jeszcze mniejsze występują u grupy Baby. Rarytasem poszukiwanym przez koneserów jest odmiana 'Exotica Helix White', o liściach z unikatowymi, dwubarwnymi, biało-różowymi przebarwieniami brzegu blaszki.


FOT. 7. PELARGONIA BLUSZCZOLISTNA 'EVKA'

...i wonne

Moda na pelargonie o pachnących liściach, przeznaczone do uprawy na zewnątrz, zapanowała w Europie w drugiej połowie lat 90. ubiegłego stulecia. Pelargonie te reprezentowane są głównie przez odmiany i gatunki (np. P. x fragrans — fot. 8) hodowli niemieckiej oraz brytyjskiej, a ostatnio także przez holenderskie kreacje pochodzące z przedsiębiorstwa Pedro Plants, rozmnożone in vitro w Polsce (tab. 2). Nowości holenderskie promuje się pod nazwą Moskito Schocker (patrz HO 4/2002) lub mosquito fighters, co oznacza: odstraszające komary. Już sama nazwa sugeruje intensywny zapach liści tych odmian ('Citronova White', 'C. Marble'), który ma być zaporą przed komarami, meszkami i innymi owadami.


FOT. 8. PELARGONIUM X FRAGRANS

Pachnące liście pelargonii — o woni, na przykład, cytryny czy mięty — nie dorównują urodą tym ozdobnym (fot. 9). Są najczęściej jednobarwne, zwykle małe i szorstkie w dotyku. Miękki kutner występuje jedynie na liściach odmiany 'Chocolate Peppermint' i u gatunku Pelargonium tomentosum. Jeszcze skromniej prezentują się ich kwiaty — małe, pojedyncze, o wąskich płatkach, a jedynie u odmiany 'Clorinda' duże, z szerokimi płatkami i wyjątkowo efektowne. Pomimo mniejszych walorów ozdobnych w porównaniu z popularniejszymi grupami pelargonii, gatunki i odmiany o pachnących liściach znajdują coraz szersze zastosowanie. Poleca się je przede wszystkim do kompozycji roślinnych w połączeniu z ziołami, sadzone w zdobionych, drewnianych skrzynkach balkonowych lub w kamiennych misach, które wystawiane są na tarasy i do ogrodów patiowych.


FOT. 9. PELARGONIUM QUERCIFOLIUM 'ROYAL OAK' (Z PRAWEJ) I P. 'CANDY DANCER'