Numer 11/2003
Coraz częściej producenci decydują się na uprawę deserowych odmian truskawek. Niezabezpieczone przed mrozem — zwłaszcza posadzone jesienią — rośliny większości odmian przemarzły podczas ubiegłorocznej zimy. To niebezpieczeństwo można ograniczyć.
Białe lub czarne agrowłókniny
Producentom truskawek dobrze znane są zalety białych agrowłóknin. Przykryte nimi późną jesienią rośliny powoli wchodzą w stan spoczynku zimowego, lepiej się ukorzeniają, dłużej zawiązują pąki kwiatowe. Zimą agrowłókniny łagodzą szkody mrozowe. Przykryte rośliny wiosną szybciej rozpoczynają wegetację. Agrowłókniny zabezpieczają kwitnące rośliny przed wiosennymi przymrozkami, ograniczają również skutki gradobić i ulewnych deszczy. Nie stwierdza się istotnych różnic w temperaturze pod okryciem, w zależności od grubości agrowłókniny. Grubość decyduje natomiast o wytrzymałości na zrywanie przez wiatr i zwierzęta. Dlatego do zimowego okrywania roślin poleca się te o większej gramaturze.
Niewielu producentów ściółkuje plantacje przed posadzeniem roślin czarnymi agrowłókninami, które pozwalają na wyeliminowanie zwalczania chwastów, chronią glebę przed nadmierną utratą wilgoci, a równocześnie są przepuszczalne dla wody opadowej. Czarne agrowłókniny pochłaniają promieniowanie słoneczne, co zwiększa nagrzewanie się górnych warstw gleby. Przy dodatkowym przykryciu roślin białą agrowłókniną, pozwala to na przyspieszenie wegetacji. Nie bez znaczenia jest też poprawianie stanu fitosanitarnego ściółkowanych plantacji — czynnik bardzo ważny przy produkcji owoców deserowych.
Pod przykryciem
W ubiegłym roku obserwowałem efekty równoczesnego wykorzystania w uprawie truskawek czarnej i białej agrowłókniny. Kontrolę stanowiły rośliny tylko przykrywane białą agrowłókniną oraz bez przykrycia. Kopane sadzonki odmiany 'Elsanta' posadziliśmy pod koniec października, w systemie pasowo-rzędowym na czarnej agrowłókninie. W rzędach wszystkich roślin zainstalowaliśmy linie nawadniające T-tape. Rośliny dodatkowo przykryliśmy (7 listopada 2003 r.) białą agrowłókniną, dzięki czemu udało się ograniczyć straty ciepła i wydłużyć okres ukorzeniania się roślin (rys. 1). Zimą, gdy temperatura spadła do –25°C agrowłókniny skutecznie zabezpieczały rośliny przed mrozem. Już przy trzycentymetrowej warstwie śniegu temperatura pod agrowłókninami była nawet o połowę wyższa niż na zewnątrz (rys. 2). Dodatkowo rośliny były zabezpieczone przed wiatrem, szczególnie niebezpiecznym w bezśnieżne zimy.
Podczas krótkotrwałych odwilży zimą (styczeń, luty — rys. 3, 4) pod agrowłókninami odnotowywaliśmy niższą temperaturę niż na zewnątrz, co zabezpieczało rośliny przed zbyt wczesnym rozpoczęciem wegetacji.
W marcu i kwietniu ubiegłego roku rejestrowaliśmy duże dobowe wahania temperatury. Ściółka z czarnej agrowłókniny sprzyjała nagrzewaniu się górnej warstwy gleby, a przykrycie białą agrowłókniną ograniczało straty ciepła zmagazynowanego w ciągu dnia (rys. 5). W rejonie Skierniewic od 5 do 10 kwietnia nastąpiły znów spadki temperatury do –5°C. Natomiast pod agrowłókninami utrzymywała się przez ten okres temperatura powyżej 0°C (rys. 6). Białą agrowłókninę zdjęto 2 maja, gdy temperatura pod nią w ciągu dnia wynosiła 35–40°C (temperatura na zewnątrz 15–25°C). Rośliny były jeszcze kilkakrotnie okrywane w chłodne noce — podczas kwitnienia (zabezpieczenie przed ewentualnymi przymrozkami) oraz pod koniec maja (przyspieszenie dojrzewania owoców).
Wszystkie te zabiegi podnosiły koszty produkcji, jednak w pierwszym roku po posadzeniu zebrano zadowalający plon (pomimo późnego terminu sadzenia) już 26 maja, a owoce w tym czasie sprzedawano średnio po 9–10 złotych za kilogram. Z poletka doświadczalnego (czarna i biała agrowłóknina) o powierzchni 300 m2 zebrano w pierwszym roku po posadzeniu 200 kg owoców.
Koszt przykrycia hektara plantacji czarną agrowłókniną to wydatek od 8000 zł do 11 000 zł, w zależności od sposobu uprawy. Znaczny udział w tych kosztach ma robocizna. Rozkładanie agrowłóknin oraz wykonywanie otworów w nich można jednak zmechanizować. Gdy w tradycyjnej uprawie policzy się liczbę opryskiwań herbicydami i koszty pielenia, różnica nie będzie już tak duża.
RYS. 1. TEMPERATURA W LISTOPADZIE 2002 r. — TRUSKAWKI NIEOKRYTE I OKRYTE AGROWŁÓKNINĄ —
POMIARY O GODZINIE 8.00
* — powietrze — pomiar temperatury na wysokości 10 cm nad ziemią
RYS. 2. TEMPERATURA W GRUDNIU 2002 r. — TRUSKAWKI NIEOKRYTE I OKRYTE AGROWŁÓKNINĄ
— POMIARY O GODZINIE 8.00
RYS. 3. TEMPERATURA W STYCZNIU 2003 r. — TRUSKAWKI NIEOKRYTE I OKRYTE AGROWŁÓKNINĄ
— POMIARY O GODZINIE 13.00
RYS. 4. TEMPERATURA W LUTYM 2003 r. — TRUSKAWKI NIEOKRYTE I OKRYTE AGROWŁÓKNINĄ
— POMIARY O GODZINIE 13.00
RYS. 5. TEMPERATURA W MARCU 2003 r. — TRUSKAWKI NIEOKRYTE I OKRYTE AGROWŁÓKNINĄ
— POMIARY O GODZINIE 8.00
RYS. 6. TEMPERATURA W KWIETNIU 2003 r. — TRUSKAWKI NIEOKRYTE I OKRYTE AGROWŁÓKNINĄ
— POMIARY O GODZINIE 8.00