• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 12/2003

PODATNOŚĆ GRUSZEK 'CAROLA' I 'CONCORDE' NA CHOROBY PRZECHOWALNICZE

Gnicie przechowywanych owoców, wywołane najczęściej przez choroby grzybowe, jest przyczyną powstawania największych strat w chłodniach. Okres przechowywania owoców skraca się w wyniku obniżania się ich jakości. W 2000 roku w Katedrze Sadownictwa Akademii Rolniczej w Krakowie podjęto badania nad określeniem wrażliwości owoców nowych odmian grusz — 'Carola' i 'Concorde' — na najczęściej występujące grzybowe choroby przechowalnicze, to jest gorzką zgniliznę, siną pleśń i szarą pleśń.

Warunki przechowywania

Gruszki badanych odmian pochodziły z drzew szczepionych na 'Pigwie S1', które posadzono wiosną 1997 roku w Sadowniczym Zakładzie Doświadczalnym w Brzeznej. W latach 2000 i 2001 owoce zbierano w fazie optymalnej dojrzałości zbiorczej. W roku 2002 zbiór opóźniono, by sprawdzić, jak to wpłynie na wystąpienie chorób przechowalniczych. Sezony wegetacyjne w latach 2000 i 2002 były ciepłe i mokre, a rok 2001 — chłodny i mokry. Gruszki przechowywano w chłodni w temperaturze od 0°C do 0,5°C i 93–95% wilgotności względnej powietrza przez 90, 120, 150 i 180 dni. Nasilenie występowania przechowalniczych chorób grzybowych (% porażonych owoców) określono w każdym terminie po zakończeniu przechowywania owoców.

Gorzka zgnilizna

Wywołana jest przez grzyby z rodzaju Gloeosporium, przez które powodowane są również zgorzele kory na pniach i pędach drzew w sadzie. Infekcja owoców następuje przed zbiorem, najczęściej przez przetchlinki. Plamy gnilne pojawiają się na gruszkach pod koniec okresu przechowywania. Początkowo są niewielkie, brunatne i czasem tworzą pierścienie o różnych odcieniach, tak zwane oczka. W miejscu plam miąższ zapada się, ale skórka pozostaje gładka i napięta (fot. 1).


FOT. 1. OBJAWY GORZKIEJ ZGNILIZNY

W pierwszym sezonie przechowalniczym (2000/2001) sporadycznie obserwowano objawy gorzkiej zgnilizny na gruszkach obu odmian. W następnym porażenie tą chorobą gruszek 'Concorde' dalej było znikome. Natomiast duże nasilenie gorzkiej zgnilizny ujawniło się na długo przechowywanych (150 i zwłaszcza 180 dni) gruszkach 'Carola'. Opóźnienie zbioru przed trzecim sezonem przechowalniczym wyraźnie zwiększyło liczbę gruszek wykazujących objawy chorobowe. Gorzka zgnilizna występowała wtedy w znacznym nasileniu, nawet na owocach 'Concorde', które przy zbiorze w optymalnym terminie wykazywały odporność na tę chorobę.

Sina pleśń

Powodowana jest przez grzyb Penicillium expansum. Drogą infekcji jest uszkodzona skórka. Na owocach pojawiają się szybko powiększające się brązowe plamy gnilne. Miąższ w miejscu plam jest mokry, mięknie i gnije. Na powierzchni gnijących owoców pojawiają się sinoniebieskie skupienia grzybni i zarodników konidialnych patogenu, a owoce nieprzyjemnie pachną.

Gruszki odmiany 'Concorde' wykazywały objawy sinej pleśni jedynie wówczas, gdy zbierano je zbyt późno. Dużą podatnością na chorobę charakteryzowała się 'Carola', u której już w pierwszym sezonie przechowalniczym obserwowano wiele owoców z objawami sinej pleśni (fot. 2). Do przechowania trafiły wówczas bardzo duże owoce, których średnia masa wynosiła około 300 g. Prawdopodobnie ich wielkość miała wpływ na zwiększoną wrażliwość na chorobę. Takim owocom bardzo łatwo w czasie zbioru czy też transportu do chłodni uszkodzić skórkę, a tą drogą następuje infekcja. Również opóźniony zbiór 'Caroli' zwiększa porażenie jej owoców siną pleśnią.


FOT. 2.  OBJAWY SINEJ PLEŚNI

Szara pleśń

Wywoływana jest przez grzyb Botrytis cinerea. Infekcja następuje już w sadzie lub podczas przechowywania, przez przetchlinki, otwartą część przykielichową lub przez uszkodzenia skórki. Na porażonych owocach pojawiają się gnijące, jasnobrązowe plamy, które później ciemnieją (fot. 3). Zgnilizna szybko obejmuje cały owoc, którego powierzchnia może być pokryta białą lub szarą grzybnią. Szara pleśń może przenosić się z gnijących owoców na zdrowe.


FOT. 3. OBJAWY SZAREJ PLEŚNI

Gruszki odmiany 'Concorde' wykazują większą niż 'Carola' wrażliwość na szarą pleśń. Objawy chorobowe obserwuje się najczęściej w początkowym okresie przechowywania (po 90 i 120 dniach). Tak samo, jak w przypadku poprzednio opisywanych chorób, późniejszy zbiór przyczynia się do nasilenia choroby.

Termin zbioru

Podatność owoców na choroby przechowalnicze (pochodzenia grzybowego i fizjologiczne) jest jednym z czynników — obok, na przykład, szybkości zmniejszania się ich jędrności, ubytków masy czy redukcji zawartości kwasów — wpływającym na długość okresu przechowywania. 'Carola', ze względu na znaczną podatność jej owoców na grzybowe choroby przechowalnicze, nie powinna być przechowywana w chłodni zwykłej dłużej niż 150 dni. Okres przechowywania w chłodni zwykłej gruszek 'Concorde', jeśli zebrano je w optymalnym terminie, może być dłuższy.

TABELA 1. WYSTĘPOWANIE GORZKIEJ ZGNILIZNY NA GRUSZKACH W CZASIE PRZECHOWYWANIA

TABELA 2. WYSTĘPOWANIE SINEJ PLEŚNI NA GRUSZKACH W CZASIE PRZECHOWYWANIA

TABELA 3. WYSTĘPOWANIE SZAREJ PLEŚNI NA GRUSZKACH W CZASIE PRZECHOWYWANIA

Autor jest pracownikiem Akademii Rolniczej w Krakowie