• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 04/2004

EKSPLOATACJA KOTŁOWNI NA PALIWA CIĘŻKIE (cz. I). UWARUNKOWANIA EKOLOGICZNE I EKONOMICZNE

Podjęcie decyzji o zastosowaniu mazutu lub innych paliw ciężkich do wytwarzania energii cieplnej wymaga uwzględnienia, obok analizy ekonomicznej, również wymagań ekologicznych w zakresie emisji zanieczyszczeń do powietrza.

Warunki korzystania ze środowiska i opłaty

Aktualne wymagania ekologiczne wykluczają możliwość stosowania najtańszych zasiarczonych mazutów (do opalania kotłowni o mocy powyżej 10 MW) lub przy ich użyciu (dla kotłowni o mocy poniżej 10 MW) zwiększają się koszty wytwarzania energii cieplnej.

Użytkownicy, którzy eksploatują kotłownie na olej opałowy o łącznej nominalnej mocy do 10 MWt (w przypadku kotłowni węglowych do 5 MWt) zwolnieni są z obowiązku uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza (art. 220.2 ustawy Prawo ochrony środowiska). Zapis ten został niedawno zmieniony (Dz. U. nr 190, poz. 1865 z 03.10.2003 r.). Obecnie minister środowiska w drodze rozporządzenia powinien określić, jakie kotłownie nie będą wymagały uzyskania takiego pozwolenia. W najbliższych latach Ministerstwo Środowiska nie planuje jednak zasadniczych zmian powodujących ograniczenia stosowania olejów ciężkich. Od chwili wydania rozporządzenia, w przypadku wprowadzenia obowiązku uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza przez kotłownie, dla których nie było ono do tej pory wymagane, użytkownik będzie musiał dostosować się do zaistniałych zmian w ciągu sześciu miesięcy.

W przypadku obowiązku uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza, zostanie ono wydane pod warunkiem spełnienia standardów emisyjnych z instalacji. Graniczne stężenia gazów — dwutlenku siarki, tlenków azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu — i pyłów emitowanych do powietrza przez kot­łownie o łącznej mocy powyżej 1 MW podane zostały w Rozporządzeniu ministra środowiska z 04.08.2003 r. (Dz. U. nr 163, poz. 1584). Osoby fizyczne niebędące przed­siębiorcami mają obowiązek wnosić opłaty za korzystanie ze środowiska jedynie przy eksploatacji kotłowni w zakresie wymagającym pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza. Stawki tych opłat na 2004 rok wyszczególnione zostały w obwieszczeniu ministra środowiska z 15.10.2003 r. (M. P. 2003 r. nr 50, poz. 782). W załączniku nr 2 w tabeli A określono stawki opłat za emisję zanieczyszczeń, niektóre z nich przedstawione zostały w tabeli 1.

Tabela 1. Jednostkowe stawki opłat za gazy lub pyły wprowadzane do powietrza

W tabeli C, niezależnie od rzeczywistej emisji zanieczyszczeń, określono jednostkowe stawki opłat dla kotłów o łącznej mocy znamionowej do 0,5 MWt opalanych węglem kamiennym lub olejem oraz do 1 MWt opalanych koksem, drewnem lub paliwem gazowym.

Warto przytoczyć zapis rozporządzenia ministra gospodarki z 17.12.2002 r. (Dz. U. nr 229, poz. 1918) w sprawie szczegółowych wymagań jakościowych dla niektórych paliw ciekłych. Według tego aktu prawnego, producenci paliw mogą sprzedawać oleje opałowe zawierające nie więcej niż 3% siarki do 31 grudnia 2006 r., a od 1 stycznia 2007 r. zawartość siarki w tym paliwie nie może przekraczać 1%. Przeprowadzone w ostatnich latach zmiany w przepisach dotyczących emisji zanieczyszczeń do powietrza przy wytwarzaniu energii cieplnej ze spalania paliw uwzględniają wymagania dyrektyw Unii Europejskiej.

Podejmując decyzję o budowie kotłowni na okreś­lone paliwo, należy uwzględnić aktualny stan prawny w tym zakresie, przewidywane jego zmiany, związany z tym wzrost cen uszlachetnianych paliw oraz dodatkowe koszty opłat środowiskowych. Należy także pamiętać o następujących zapisach prawnych. Kotłownie do 0,5 MW na dowolne paliwa można eksploatować bez ograniczeń, przedsiębiorcy muszą uwzględnić dodatkowe koszty opłat środowiskowych. Niektóre z nich zamieszczono w tabeli 2.

Tabela 2. Jednostkowe stawki opłat za gazy lub pyły wprowadzone do powietrza z procesów spalania paliw w źródłach o łącznej mocy cieplnej do 0,5 MWt

Uzyskanie pozwolenia na emisję gazów i pyłów do powietrza nie jest konieczne również dla kotłowni o mocy do 5 MWt na węgiel kamienny i do 10 MWt na oleje opałowe, jednak przedsiębiorcy muszą wnosić opłaty środowiskowe (osoby fizyczne nie uiszczają żadnych opłat).

Eksploatacja kotłowni o mocy powyżej 5 MWt na wę­giel kamienny i powyżej 10 MWt na oleje opałowe wy­maga uzyskania pozwolenia na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza oraz uiszczenia opłat za korzystanie ze środowiska. Zabronione jest spalanie węgla kamiennego o zawartości siarki powyżej 0,8% bez instalacji odpylania spalin i spalanie paliw płynnych o zawartości siarki powyżej 0,5%.

Wydaje się, że wysokie nakłady inwestycyjne na budowę kotłowni opalanej węglem kamiennym z systemem skutecznego odpylania spalin i znaczne koszty obsługi urządzeń kotłowni oraz o około 25% wyższa cena węgla o zawartości siarki poniżej 0,8%, zdecydowanie ograniczą eksploatowanie kotłowni węglowych o mocy powyżej 5 MW.

Koszty wytwarzania energii z różnych paliw

W 2003 roku koszty wytwarzania energii ze spalania mazutu (płockiego) i miału węglowego (bez uwzględnienia opłat środowiskowych i kosztów obsługi) były porównywalne i wynosiły około 50 zł za MWh. W obliczeniach tych przyjęto średnie ceny netto paliw (wraz z transportem) dla miału węglowego (około 21 MJ/kg) — 200 zł/t, a dla mazutu płockiego (około 42 MJ/kg) — 600 zł/t.

W kotłowniach, które nie wymagają pozwolenia na emisję, przy spalaniu najtańszych paliw — miału węg­lowego (1,5% siarki) lub oleju ciężkiego C-3 (mazut, 2,0% siarki) — opłaty środowiskowe przy wytworzeniu 1 MWh dla przedsiębiorców będą kształtowały się zgodnie z poniższymi obliczeniami.

Opłaty za wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza dla kotłowni o łącznej mocy cieplnej powyżej 0,5 MWt, opalanej miałem węglowym wynoszą w przybliżeniu: 3,0 zł za dwutlenek siarki (około 7 kg SO2 x 0,41 zł1), 2,0 zł za pył (około 8 kg x 0,27 zł) oraz 0,5 zł za pozostałe substancje (CO, CO2, NO2). Razem opłaty środowiskowe (5,5 zł) będą stanowiły około 10% kosztów wytworzenia energii cieplnej. W przypadku mazutu opłaty te będą stanowiły około 4% kosztów wytworzenia energii cieplnej — około 2,0 zł za dwutlenek siarki (około 4 kg SO2 x 0,41 zł) oraz około 0,5 zł za pozostałe substancje — razem 2,5 zł.

Spalanie mazutu, oprócz tego, że pociąga za sobą niższe opłaty środowiskowe, w mniejszym stopniu zanieczyszcza środowisko. Rozstrzygającym argumentem na rzecz wykorzystania mazutu do ogrzewania szklarni jest jego opłacalność. Tylko to paliwo umożliwia obecnie wyprodukowanie 1 MWh za około 60 zł (wliczając koszty eksploatacyjne i opłaty środowiskowe). Jest to możliwe przy cenie mazutu płockiego (z transportem) wynoszącej do 0,62 zł/kg. Gdyby chcieć tę samą ilość energii wyprodukować z innych paliw, musiałyby one kosztować znacząco mniej niż kosztowały w lutym bieżącego roku — obrazuje to tabela 3.

Tabela 3. Opłacalność zakupu różnych paliw do opalania kotłowni o mocy powyżej 1 MW (obliczenia własne)


1  patrz tabela 1