Numer 06/1999
Dużo kukurydzy cukrowej spożywa się i uprawia w USA, a z krajów europejskich - we Francji i Niemczech. W Polsce gatunek ten nadal jest mało popularny. Ze względu na doskonałe walory smakowe oraz dużą wartość odżywczą zasługuje on jednak na szersze rozpowszechnienie.
 Panujące u nas warunki glebowe i klimatyczne sprzyjają uprawie kukurydzy, szczególnie tej przeznaczonej do bezpośredniej konsumpcji lub dla przemysłu przetwórczego, pewne ograniczenia stwarzają jedynie uprawy z przeznaczeniem na suche ziarno. Kukurydza cukrowa osiąga dojrzałość konsumpcyjną, gdy jej ziarno znajduje się w stadium dojrzałości mlecznej i zawiera 70-76% wody. W tym okresie charakteryzuje się ona wysoką zawartością cukrów, spośród których na smak ziarna najsilniej wpływa sacharoza. Jak wykazały badania prowadzone w Akademii Rolniczej w Lublinie, czynnikami, które istotnie wpływają na jakość plonu, jest nawożenie i termin zbioru. | ||
|
| ||
| Nawożenie | ||
Kukurydza wytwarza obfitą biomasę i czerpie z gleby duże ilości azotu i potasu, znacznie mniej fosforu, wapnia i magnezu. Azot pobierany jest przez cały okres wegetacji (najintensywniej w okresie kwitnienia), przy czym proces ten uzależniony jest od przebiegu pogody. Przy spadku temperatury poniżej 8oC pobieranie jest ograniczone, przy wyższej wzmaga się i jest najintensywniejsze w zakresie 15-20oC. Zaleca się podawać na hektar od 90 do 120 kg azotu. Dawkę tę należy podzielić w proporcji 30-50% przed siewem, pozostałą część, gdy rośliny mają 5, 6 liści. Jako nawóz przedsiewny doskonale nadaje się roztwór saletrzano-mocznikowy (RSM) - nawóz płynny o zawartości 28%, 30% lub 32% N, z czego 25% stanowi azot amonowy, 25% - azotanowy i 50% amidowy. Ponieważ pogłówne stosowanie roztworu saletrzano-mocznikowego wymagałoby użycia specjalnej aparatury i dużej ilości wody do rozpuszczenia nawozu (w przeciwnym razie może nastąpić poparzenie roślin), pozostałą dawkę azotu możemy podać pogłównie w postaci saletry amonowej. Badania przeprowadzone na Lubelszczyźnie wykazały, że nawożenie dawkami azotu wyższymi niż 120 kg N/ha jest nieuzasadnione. Stwierdzono, że prowadzi ono do obniżenia zawartości sacharozy w ziarniakach, nie ma natomiast wpływu na wzrost plonu kolb kukurydzy cukrowej (tabela).
Potas jest składnikiem pokarmowym pobieranym przez kukurydzę w ilościach większych niż azot - najintensywniej, gdy rośliny znajdują się w fazie od 5 liści do momentu kwitnienia, później w mniejszym stopniu. Zalecana dawka tego pierwiastka wynosi 150 kg K/ha, w postaci soli potasowej. Całą porcję należy podawać przedsiewnie. Niedobór potasu może prowadzić do osłabienia procesu fotosyntezy i gorszego przemieszczania asymilatów z liści do kolb - w czego wyniku silnie obniża się plon ziarna, a także zielonej masy roślin. Typowymi objawami niedoboru są nekrotyczne plamy na brzegach liści oraz niewypełnienie ziarniakami szczytowych części kolb. Zapotrzebowanie kukurydzy na fosfor i magnez jest mniejsze niż na poprzednie pierwiastki, zatem przy optymalnej zasobności gleby nawożenie tymi składnikami możemy pominąć. Natomiast wapnowanie jest koniecznym zabiegiem, jeśli pH gleby jest niższe niż 5,5. Zabieg ten należy przeprowadzić jesienią lub wczesną wiosną. Na glebach ciężkich lepiej podawać tlenek wapnia (CaO), a na lżejszych wapno węglanowe z magnezem (CaC03 + MgCO3). Ponieważ gleby lekkie mają z reguły niską zawartość magnezu, równocześnie podwyższa się odczyn i uzupełnia zawartość tego pierwiastka. Przy opracowywaniu zaleceń uprawowych wielkość dawek nawozów, szczególnie fosforowych, potasowych i magnezowych należy ustalić w oparciu o analizę gleby. | ||
|
| ||
| Termin zbioru | ||
| Drugim ważnym czynnikiem decydującym o jakości ziarniaków kukurydzy cukrowej jest termin zbioru. Powinno się ją zbierać w okresie dojrzałości mlecznej. W młodszych kolbach wyższa jest zawartość cukrów, ale ziarniaki są wówczas mniej wyrośnięte, przez co uzyskuje się niższy plon. Gdy opóźnia się zbiór, ziarniaki zaczynają twardnieć i pogarsza się ich smak - maleje zawartość sacharozy, stają się coraz bardziej mączyste, a ich okrywa owocowo-nasienna także twardnieje. Dla większości odmian kukurydzy cukrowej optymalny okres zbioru podczas upalnej pogody wynosi zwykle od 2 do 3 dni, natomiast w czasie chłodów - do 10 dni. Najlepiej zbierać kukurydzę rano lub wieczorem i jak najszybciej ją schładzać. Ewentualne przetworzenie powinno nastąpić nie później niż 12 do 24 godzin po zbiorze. Przy spełnieniu tych warunków otrzymujemy surowiec bardzo wysokiej jakości. W naszych warunkach klimatycznych przedłużenie okresu zbioru możliwe jest również w przypadku uprawy odmian o różnej długości wegetacji. W doborze znajdują się takie, dla których wynosi ona: 70-100 dni - Candle F1 75-110 dni - Trophy F1; 85-120 dni - Złota Karłowa; 90-100 dni - Gama F1 Navaho F1; 95-125 dni - Ama F1; 100-120 dni - Smolicka Cukrowa F1; 125-155 dni - Aztek F1. Innym sposobem przedłużenia zbiorów jest uprawa z siewu w różnych terminach. Autorka jest pracownikiem Akademii Rolniczej w Lublinie | ||
