Kiedy wstępne uznanie?

Grupa ubiegająca się o wstępne uznanie musi spełniać większość wymagań przewidzianych dla uznanej organizacji producentów, a główne różnice dotyczą

• wspólnych zasad produkcji, marketingu, ochrony środowiska i sprawozdawczości;
• sprzedaży poprzez organizację oraz
• zapewnienia członkom możliwości przechowywania, pakowania i zbytu produktów.

Sposób i czas spełnienia tych wymagań należy okreś­lić w planie dochodzenia do uznania.

Baza, na której można budować

Każda grupa wstępnie uznana, a także uznana organizacja producentów, aby spełniać wymagania prawa UE, musi:

• zostać utworzona z inicjatywy producentów owoców i warzyw w celu
  — planowania produkcji i dostosowania jej do popytu, zwłaszcza pod kątem jakości i ilości;
  — wspierania koncentracji podaży i wprowadzania do obrotu produktów wytwarzanych przez członków;
  — obniżania kosztów produkcji i stabilizacji cen otrzymywanych przez producentów;
  — wspierania stosowania zasad uprawy, technologii produkcji, zwłaszcza korzystnych dla środowiska zasad gospodarki ściekami, w celu ochrony jakości zasobów wody, gleby i krajobrazu, i zachowania lub stymulacji zróżnicowania życia biologicznego;

• mieć osobowość prawną;
• posiadać statut lub umowę spełniającą minimalne (omówione niżej) wymogi;
• składać się nie mniej niż z 5 członków (producentów kategorii produktów, ze względu na które wnioskuje o wstępne uznanie), a wartość produktów wytworzonych w ich gospo­darstwach i sprzedanych w roku po­przedzającym złożenie wniosku, wy­nieść ma co najmniej równowartość 50 000 euro; nie chodzi tu o sprzedaż poprzez grupę, tylko przez członków, bez względu na to, kto był odbiorcą produktów — tę wartość sprzedaży można potwierdzać oświadczeniami (nie fakturami), które dołącza się do wniosku o wstępne uznanie.

Członkiem nie tylko osoba fizyczna

Członkiem grupy może zostać producent owoców i warzyw, bez względu na to, czy jest osobą fizyczną, czy prawną. Może być nim też osoba prawna, której członkami są producenci owoców i warzyw. Działająca spółdzielnia, spółka czy zrzeszenie producentów owoców i warzyw może więc także stać się członkiem grupy czy organizacji producentów owoców i warzyw. Prawo nie wymaga dokumentowania przez członka własności gruntu, podobnie jak ma to miejsce przy składaniu wniosków o dopłaty obszarowe. Członkiem może być też osoba fizyczna lub prawna niebędąca producentem owoców i warzyw, posiadająca środki techniczne, umożliwiające zwłaszcza przechowywanie, magazynowanie, sortowanie lub pakowanie owoców lub warzyw, a także osoba fizyczna posiadająca kwalifikacje w dziedzinie zarządzania działalnością organizacji producentów.

Zapisy niezbędne w statucie

Statut lub umowa, obok wymagań określonych w ustawie, na której podstawie grupa uzyskała osobowość prawną, musi zawierać:

• Wymóg przynależności tylko do jednej wstępnie uznanej grupy producentów lub uznanej organizac­ji producentów, dla kategorii produktów, ze względu na które grupa wnioskuje o wstępne uznanie (owoce i warzywa, owoce, warzywa, produkty przeznaczone dla przetwórstwa, orzechy, grzyby). Członek nie może deklarować do sprzedaży tych samych produktów w więcej niż jednej grupie lub organizacji. Nie jest też właściwym rozwiązaniem członkostwo w jednej grupie czy organizac­ji męża, a w innej żony lub dorosłego dziecka będącego domownikiem, jeżeli ich deklaracje sprzedaży dotyczą tych samych produktów.

• Zasady przyjmowania i występowania członków oraz minimalny okres członkostwa. Dobrze określone zasady członkostwa chronią przed przyjmowaniem do grupy tych, których przyjmować nie chcemy lub nie powinniśmy (oczywiście chodzi tutaj o merytoryczne warunki członkos­twa). Minimalny okres członkostwa został okreś­lony na trzy lata, licząc od dnia wydania decyzji o uznaniu, lub od dnia uzyskania członkostwa, jeżeli stało się to później niż wydanie decyzji. Czas wypowiedzenia członkostwa wynosi sześć miesięcy i musi zbiegać się z końcem dowolnego kwartału. Jakkolwiek zasady te dotyczą uznanych organizacji producentów, to zasadne jest stosowanie ich już we wstępnie uznanych grupach.

• Zasady prowadzenia rachunkowoś­ci i opracowania bud­żetu niezbędne dla funkcjonowania grupy. Statut lub umowa powinny wyraźnie wskazywać, że grupa będzie prowadzić rachunkowość w oparciu o ustawę o rachunkowości, a także określać, który organ przygotowuje, zatwierdza, kontroluje realizację i przyjmuje sprawozdanie z wykonania budżetu.

• Zasady i zakres dostarczania grupie informacji dotyczących powierzchni upraw, plonów, wysokości zbiorów oraz sprzedaży bezpośredniej poszczególnych gatunków owoców i warzyw przez członków. Grupa musi dysponować pełną informacją dotyczącą produkcji owoców i warzyw w gospodarstwach członków, inaczej nie będzie mogła skutecznie prowadzić działalności gospodarczej.

• Procedury związane z określaniem i uchwalaniem zasad (produkcji, marketingu, sprawozdawczości i ochrony środowiska) obowiązujących członków — producentów owoców i warzyw. Statut lub umowa musi określać procedury, uchwalenie i praktyczne wdrożenie zasad — to zadanie na czas dojścia do uznania. Lepiej jednak jak najszybciej przyjąć i stosować powyższe zasady, ułatwi to pracę grupy i poprawi efekty działania.

• Zasady oraz warunki sprzedaży owoców i warzyw wytworzonych przez członków. Określenie tych zasad, podobnie jak opisanych wyżej procedur, obok tego, że znajdzie się w statucie lub umowie, powinno być też przedmiotem umów i regulaminów członkowskich, przyjętych uchwałą walnego zgromadzenia czy zgromadzenia wspólników, a następnie podpisanych przez przedstawicieli grupy i każdego z członków — producentów.

• Zasady umożliwiające producentom owoców i warzyw udział w demokratycznym podejmowaniu decyzji przez grupę oraz kontrolę ich realizac­ji — to podstawowe zasady funkcjonowania grupy. Statut lub umowa muszą określać procedury przygotowywania, podejmowania oraz kontroli realizacji decyzji. Konieczne jest określenie rodzajów organów grupy i ich kompetencji niezbędnych dla właściwej realizacji tego wymogu. Zgodnie z obowiązującym prawem, żaden członek organizacji producentów nie może mieć więcej niż 20% głosów na walnym zgromadzeniu czy zgromadzeniu wspólników.

• Zasady i sposoby finansowania działalności grupy przez producentów owoców i warzyw w niej zrzeszonych. Członkowie muszą finansować działalność bieżącą i rozwój swojej grupy. Zasady i sposoby finansowania, rodzaje i sposoby wpłat, muszą być zgodne z ustawą, na której podstawie grupa uzyskała osobowość prawną.

• Sankcje wobec członka grupy, który nie wypełnia nałożonych na niego obowiązków. Każdy członek, który nie wypełnia wspólnie ustalonych obowiązków, działa na szkodę pozostałych, stąd muszą oni mieć możliwość obrony poprzez stosowanie sankcji, do wykluczenia takiego członka z grupy włącznie.

Ewentualne zmiany w statucie lub umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością należy zarejestrować w Rejestrze Przedsiębiorców KRS.

Co powinno znaleźć się w planie?

Plan dochodzenia do uznania powinien wskazywać działania, które po zrealizowaniu zapewnią spełnienie wszystkich wymagań stawianych uznanej organizacji producentów. Plan opracowywany jest na okres nieprzekraczający 5 lat i musi zawierać zwłaszcza:

• wykaz producentów owoców i warzyw — członków grupy (gdy członkiem jest osoba prawna, również wykaz producentów owoców i warzyw będących jej członkami) zawierający imię i nazwisko lub nazwę, adres zamieszkania lub siedzibę oraz numer PESEL, numer NIP, numer REGON (w przypadku osób prawnych);

• informacje o powierzchni upraw poszczególnych gatunków owoców i warzyw, wielkości zbiorów, ilości i wartości sprzedanych produktów dotyczące roku poprzedzającego rok złożenia wniosku o wstępne uznanie — na podstawie oświadczeń złożonych przez każdego z producentów wymienionego w wykazie;

• określenie liczby i opis maszyn oraz urządzeń służących do produkcji, a także zbioru owoców i warzyw, środków transportu i innych technicznych, zwłaszcza umożliwiających przechowywanie, magazynowanie, sortowanie oraz pakowanie owoców i warzyw, w które wyposażona jest grupa, lub poszczególni producenci wymienieni w wykazie;

• określenie czasu trwania, sposobu realizacji, zakresu oraz harmonogramu działań, które zamierza realizować wstępnie uznana grupa producentów, zwłaszcza dotyczących planowania produkcji, strategii sprzedaży, rozwoju kanałów marketingowych i promoc­ji, podniesienia jakoś­ci produktów oraz przedsięwzięć inwestycyjnych realizowanych w poszczególnych latach, w celu spełnienia warunków uznania tej grupy producentów za organizację producentów;

• prognozę powierzchni i wielkości produkcji poszczególnych gatunków owoców i warzyw oraz ilości i wartoś­ci sprzedanych owoców i warzyw — dla każdego roku realizacji planu dochodzenia do uznania;

• przewidywaną liczbę i opis maszyn oraz urządzeń służących do produkcji, a także zbioru owoców i warzyw, środków transportu i innych technicznych, zwłaszcza umożliwiających przechowywanie, magazynowanie, sortowanie oraz pakowanie owoców i warzyw, w które wyposażona będzie wstępnie uznana grupa producentów po zrealizowaniu planu dochodzenia do uznania;

• wskazanie źródeł i struktury finansowania planu dochodzenia do uznania;

• analizę końcowych wyników realizacji przez wstępnie uznaną grupę producentów planu dochodzenia do uznania w zakresie spełniania warunków uznania za organizację producentów.

W analizie końcowych wyników realizacji planu należy zwrócić uwagę, czy organizacja producentów będzie:

• realizować określone w przepisach cele;
• stosować wspólne zasady produkcji, marketingu, ochrony środowiska i sprawozdawczości;
• sprzedawać produkty, ze względu na które wnioskuje o uznanie, wyprodukowane w gospodarstwach człon­ków, z zastosowaniem ewentualnych dopuszczonych prawem odstępstw;
• faktycznie dostarczać swoim członkom środków technicznych umożliwiających przechowywanie, pakowanie i zbyt produktów;
• umożliwiać członkom uzyskanie pomocy technicznej w zakresie stosowania przyjaznych dla środowiska metod uprawy;
• prowadzić swoją działalność w pra­widłowy sposób, zarówno w czasie, jak i pod względem skuteczności, zapewniając właściwe zarządzanie handlem i budżetem.

Jak uzyskać decyzję?

Decyzję w sprawie wstępnego uznania grupy producentów wydaje wojewoda właściwy ze względu na siedzibę grupy. Wniosek o wydanie decyzji powinien zawierać:

• nazwę, określenie siedziby i adres wnioskodawcy,
• ka­tegorię lub ka­tegorie produktów określonych prze­pisami UE, ze względu na które wnioskuje się o wstępne uznanie,
• informacje o liczbie członków oraz wartości produktów wytworzonych przez członków grupy producentów i sprzedanych w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku.

• wypis z Rejestru Przedsiębiorców KRS;
• statut albo umowę grupy producentów;
• dokumenty potwierdzające informacje o liczbie członków oraz ilości i wartości produktów wytworzonych przez nich w roku poprzedzającym rok złożenia wniosku (w formie oświadczeń członków — producentów, jak również członków — osób prawnych), zawierających też informacje o powierzchni upraw poszczególnych gatunków owoców i warzyw oraz wielkości zbiorów;
• plan dochodzenia do uznania pozytywnie zaopiniowany przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR, właś­ciwego ze względu na siedzibę grupy;
• oświadczenie grupy (podpisane przez osoby upoważnione do jej reprezentowania), w którym zobowiązuje się ona, że w każdym roku realizacji planu dochodzenia do uznania co najmniej połowa przychodów ze sprzedaży produktów należących do kategorii, ze względu na które wnios­kuje o wstępne uznanie, będzie pochodziła ze sprzedaży tych produktów wytworzonych przez członków — producentów;
• oświadczenie każdego z członków — producentów o nieprzynależnoś­ci do innej wstępnie uznanej grupy producentów dla tej samej kategorii produktów lub do innej uznanej organizacji producentów dla tej samej kategorii produktów wraz z numerem PESEL, numerem NIP, numerem REGON (w przypadku osób prawnych); gdy członkiem grupy jest osoba prawna, oświadczenia składają również producenci będący jej członkami.

Opracowany przez grupę plan dochodzenia do uznania opiniowany jest przez dyrektora oddziału regionalnego ARiMR w ciągu miesiąca od dnia złożenia, a wojewoda ma na wydanie decyzji trzy miesiące. Ten czas należy brać pod uwagę przy terminie składania wniosku, mając na względzie chociażby zaliczenie sezonowej sprzedaży do przychodów grupy, będących podstawą naliczania wysokości pomocy.