• W uprawach papryki warunki panujące w tym roku pokazały dobitnie, iż niska temperatura gleby w czasie sadzenia powoduje słabe przyjmowanie się roślin, a następnie ich żółknięcie i zahamowanie wzrostu. W zbyt wilgotnym i zimnym podłożu, na skutek niedotlenienia, nie był pobierany magnez. Tam, gdzie producenci odpowiednio wcześnie przygotowali tunele do uprawy — dali obornik co najmniej na trzy tygodnie, a nawet miesiąc przed sadzeniem, założyli folię (w marcu) oraz przeprowadzili nawożenie mineralne na podstawie wyników analizy gleby — papryka przyjęła się i rosła dobrze.
  W tunelach, w których duża była zawartość substancji organicznej, rozsada przyjmowała się znacznie szybciej. Aby dodatkowo poprawić kondycję roślin, często nawożono je dolistnie — wykorzystywano, na przykład Busz, Agroleaf fosforowy lub Fostar i siarczan magnezu.

• W okresie zimnej wiosny lepiej sprawdziły się duże tunele o powierzchni około 1000 m² i większe. Panują w nich lepsze warunki wzrostu roślin — ze względu na większą objętość powietrza, nie występują również duże wahania temperatury w ciągu doby. Temperatura w słoneczne dni w dużych tunelach jest o 4–8°C niższa niż w tych o powierzchni około 230 m², a w nocy wyższa o 3–4°C (to miało bardzo duże znaczenie podczas nocy z przymrozkami).

• Duży problem stanowiła sucha zgnilizna owoców. Przyczyną były znaczne wahania temperatury i wilgotności, za słaby system korzeniowy roślin i często nadmierne zasolenie podłoża . Wapń jest pierwiastkiem trudno przemieszczającym się w roślinie z liści do owoców. Często jego brak w roślinie był skutkiem utrudnionego pobierania tego składnika przy zniszczonym lub słabo rozbudowanym systemie korzeniowym (gdy rośliny sadzono w zimną i mokrą glebę). Mógł także wynikać z nadmiernej zawartości potasu, magnezu lub azotu — zwłaszcza w formie amonowej — i wysokiego stężenia składników pokarmowych w podłożu.
  Zapobieganie suchej zgniliźnie owoców polega na równomiernym podlewaniu, unikaniu dużych wahań temperatury, utrzymaniu optymalnej wilgotności powietrza i podłoża, prawidłowym nawożeniu wapniem i fosforem. W warunkach sprzyjających występowaniu tego zaburzenia zapobiegawczo rośliny należy opryskiwać raz w tygodniu saletrą wapniową lub saletrą wapniowo-magnezową. Trzeba zwrócić uwagę na równomierne naniesienie cieczy na owoce tak, aby pokryła ona całą ich powierzchnię.

• W wielu tunelach w czerwcu wystąpiły tak zwane intumescencje, czyli odstawanie skórki miękiszu, a następnie jej korkowacenie (fot. 1). Pojawiały się one na liściach przy zaburzeniach transpiracji spowodowanych nadmierną wilgotnością podłoża, w połączeniu z niską temperaturą powietrza i wysoką jego wilgotnością. Skorkowacenie wystąpiło głównie wzdłuż nerwów, przeważnie na górnej stronie liści, przybierając beżowe zabarwienie. Dokładna przyczyna powstania skorkowacenia nie jest jeszcze znana.

Fot. 1. Intumescencje — martwica korkowa liści

• Na przełomie czerwca i lipca większe szkody zaczęła czynić zgnilizna twardzikowa. Przy niskiej temperaturze i dużej wilgotności powietrza w nocy nawet cotygodniowe opryskiwania zapobiegawcze nie uchroniły plantacji całkowicie przed szarą pleśnią.

• Były również problemy z uszkadzaniem stożków wzros­­tu i zawiązków owoców przez rozkruszki (fot. 2). Są to drobne, kuliste, bardzo małe (długości około 0,5 mm),
  kremowe, przezroczyste roztocze. Żerowały one na stożkach wzrostu, młodych liściach, kwiatach, w rozgałęzieniach młodych przyrostów, a największe szkody wyrządziły żerując na skórce małych zawiązków, które całkowicie zasychały lub cała ich skórka była "posiekana". Najprawdopodobniej szkodniki te zostały przeniesione do tuneli z rozsadą z mnożarek, w których papryka ustawiana była na belach słomy. Po produkcji rozsady należy koniecznie usuwać słomę i odkażać pomieszczenia. Należy pamiętać, aby mnożarki były wolne również od chorób wirusowych, bakteryjnych i grzybowych, ponieważ są to pomieszczenia, w których dochodzi do pierwszego kontaktu roślin z patogenem. Dobrze jest przeprowadzić fumigację przez spalanie siarki. Stoły, skrzynki, folię od wewnątrz można zdezynfekować poprzez opryskiwanie preparatami odkażającymi. Warunkiem skuteczności dezynfekcji powierzchniowej jest wcześniejsze oczyszczenie lub umycie odkażanych powierzchni oraz bardzo dokładne naniesienie preparatu. Do odkażania zaleca się między innymi: Podchloryn sodu, Kat, Mycetox 04 SL, Trisep 210 SL. Preparaty stosujemy zgodnie z instrukcją na opakowaniach.

Fot. 2. Uszkodzenia spowodowane przez rozkruszki

• W roku bieżącym w większym nasileniu wystąpiła brunatna plamistość liści (fot. 3). We wszystkich tunelach, w których pojawiła się ta choroba, należy po zakończeniu zbiorów papryki wykonać fumigację przez spalanie siarki (15 g siarki na m³ pomieszczenia; w celu lepszego spalania na 1 kg siarki dodaje się 40 g saletry). Temperatura w tunelach podczas gazowania powinna wynosić 15–30°C. Czas gazowania wynosi 12–24 godziny. Po gazowaniu konstrukcję tunelu od wewnątrz trzeba zmyć wodą. Gazowanie dwutlenkiem siarki niszczy grzyby i bakterie oraz szkodniki występujące na nadziemnych częściach roślin, nie niszczy natomiast wirusów.

Fot. 3. Brunatna plamistość liści

• Tam, gdzie w tunelach wystąpiły choroby odglebowe, jesienią należy koniecznie odkazić glebę Basami­dem 98 GR lub Nemazinem 97 XX (zgodnie z instrukcją na opakowaniach). Preparatami tymi zwalcza się jednocześnie chorobotwórcze grzyby, nicienie, szkodniki glebowe, kiełkujące nasiona chwastów oraz niektóre bakterie. Należy pamiętać, że w okresie wegetacji nie ma możliwości efektywnego zwalczenia chorób odglebowych za pomocą fungicydów. Chciałam przypomnieć, że występowaniu werticiliozy — najczęściej występującej choroby odglebowej — w tym roku sprzyjały gleby o złej strukturze, słabe warunki świetlne, niedostateczne odżywienie roślin wapniem i nadmierna zawartość azotu w podłożu. Odpowiednie nawiezienie gleby wapniem i wprowadzenie dużej dawki obornika bydlęcego zmniejsza stopień porażenia werticiliozą. Według moich obserwacji, nawożenie wapniem przed sadzeniem papryki, w ilości 3500 mg Ca/l podłoża, oraz poprawienie struktury gleby w tunelach, w których w poprzednim roku ponad 20% roślin zaatakowane było przez tę chorobę, wpłynęło na zmniejszenie stopnia porażenia do około 5%.

• Duże problemy wystąpiły w uprawach ogórków pod osłonami. Niska temperatura i utrzymująca się przez dłuższy czas pochmurna pogoda wpłynęły na wytworzenie słabego systemu korzeniowego, który nie był w stanie pobrać odpowiedniej ilości składników z nawozów podawanych w formie fertygacji. Efektem było krzywienie się wierzchołków owoców i wygląd roślin wskazujący na ich niedożywienie. W tym sezonie miało to miejsce na większości plantacji uprawianych na słomie. Dolistne podawanie nawozów pomogło utrzymać rośliny w dob­rej kondycji.