Fot. 1. Rannik to jedna z nowych roślin w asortymencie pędzonych w doniczkach drobnocebulowych

Przyczyna popularności

Ogrodnicy poszukując cały czas nowości sięgają po gatunki drobnocebulowe dobrze znane, ale proponują je w sposób atrakcyjny dla klienta. Pędzone bowiem w doniczkach roś­liny mogą stanowić sympatyczną dekorację mieszkania, a po przekwitnięciu znajdują w większości miejsce w ogrodzie. Co prawda, nie wszystkie rośliny z tej grupy można uprawiać na zewnątrz bez wykopywania na zimę (wymagają tego np. niektóre gatunki i odmiany śniedków), ale zawsze są atrakcyjnym zwiastunem wiosny w domu lub miłym kwiatowym upominkiem.

Wśród polskich producentów także wzrasta zainteresowanie roślinami drobnocebulowymi. Na poznańskiej giełdzie spotyka się już cebulice, szafirki czy kosaćce żyłkowane (czyt. też HO 11/99) z krajowych gospodarstw. Warto zatem przybliżyć warunki pędzenia innych gatunków, które mogłyby urozmaicić dotychczasowy asortyment (fot. 2). Są one łatwe w uprawie. Poza tym mają niewielkie wymagania cieplne oraz — w większości — krótki okres pędzenia, którego ogólne zasady są dla wszystkich roś­lin drobnocebulowych podobne. Różnice dotyczą natomiast zakre­su temperatury pędzenia w szklar­ni oraz długości okresu chłodzenia.

Fot. 2. Do tego typu uprawy nadaje się też szachownica kostkowata

Produkcja do­niczkowych roślin drobnocebu­lowych ma szansę na rozwój w Polsce, gdyż coraz intensywniej korzystają z te­go typu produktów floryści wzoru­jący się na po­mysłach niemieckich. I tak, tworzone są róż­norodne kompozyc­je z wykorzystaniem drobno­ce­bulowych, niekoniecznie w tra­dycyjnych donicz­kach czy koszyczkach, ale także często niebanalnych konstrukcji (fot. 3).

Fot. 3. Rośliny cebulowe w doniczkach chętnie wykorzystywane są przez florystów do tworzenia oryginalnych kompozycji

Pierwszy etap produkcji

Podłoże. To do pędzenia roślin drobnocebulowych powinno odznaczać się takimi samymi właści­wościami, jak przeznaczone dla tulipanów czy narcyzów — być przepuszczalne, mało zasobne w składniki pokarmowe, o odczynie zbliżonym do obojętnego (pH 6–7) i zawsze świeżo przygotowane. Może to być ziemia z pola z dodatkiem torfu i żwiru. Nie nadaje się natomiast substrat torfowy, gdyż rozwijający się w nim system korzeniowy łatwo wypycha cebule.

Sadzenie cebul. Te przeznaczone do pędzenia muszą być zdrowe, pozbawione uszkodzeń mechanicznych. Najlepiej wybierać I i II klasę wielkoś­ci w obrębie gatunku i przed sadzeniem zaprawić cebule w mieszaninie preparatów Topsin M 500 SC (0,5%) i Kaptanu zawiesinowe­go 50 WP (1%) przez 20 minut. Do czasu sadzenia cebule przechowuje się w pomieszczeniu o temperaturze 17°C. W pojemniku umieszcza się cebule pojedynczo lub po kilka (tab. 1). Powinny one nieznacznie wystawać ponad powierzchnię podłoża. Na zakończenie sadzenia dob­rze jest przysypać doniczki cienką warstwą piasku. Zabezpiecza ona przed wysychaniem podłoża i zapobiega wypychaniu cebul przez korzenie w cza­sie chłodzenia. Po posadzeniu podłoże należy podlać.

Tabela 1. Wymagana wielkość cebul przeznaczonych do pędzenia
i liczba cebul sadzonych w doniczkach (wg de Hertogha)

Chłodzenie. Odbywa się w spec­jalnym pomieszczeniu z regulowaną temperaturą albo w dołowniku i jest warunkiem udanego pędzenia. Przez pierwsze 4–6 tygodni temperatura powinna wynosić 9°C — w tym czasie cebule się ukorzeniają. Następnie obniża się ją do 5°C. Gdy wyrastające pędy ("kiełki") mają długość 2–3 cm, hamuje się dalszy wzrost i rozwój roś­lin obniżając temperaturę do 0–2°C. Długość chłodzenia zależy od gatunku, najczęściej wynosi ona 15 tygodni (tab. 2). Krótsze chłodzenie wpływa na tworzenie się papierowatych kwiatów oraz nieekonomicznie wydłuża pędzenie. Z kolei roś­liny zbyt długo chłodzone są wybiegnięte.

Pędzenie w szklarni

Rośliny przenoszone z dołownika w czasie mrozów ustawia się na kilkanaście godzin w chłodnym miejscu. Doniczki z cebulami chłodzonymi w pomieszczeniu wnosi się od razu do szklarni i uprawia w temperaturze dostosowanej do danego gatunku (tab. 2). Pędzenie w niższej temperaturze niż zalecana przedłuża uprawę.

Tabela 2. Zasady pędzenia mniej znanych roślin drobnocebulowych (wg De Hertogha)

Bezpośrednio po przeniesieniu doniczek do szklarni trzeba rośliny obficie podlać, a później tak nawadniać, by — nie zwilżając liści — utrzymywać podłoże cały czas lekko wilgotne.

Do sprzedaży przeznacza się rośliny z dobrze wykształconymi pąkami, u których widoczna jest już barwa kwiatów. W Niemczech i Holandii faza sprzedaży przypada nawet wcześniej, gdy pąki są jeszcze zielone (produktom towarzyszą etykiety ukazujące kwiaty — fot. 4). Wówczas nabywca roślin może obserwować stopniowy ich rozwój.

Fot. 4. W Niemczech i Holandii rośliny drobnocebulowe sprzedaje się, jeszcze zanim pojawią się kwiaty, ale za to — z dużymi kolorowymi etykietami (tu: śnieżnik)

Śniedki — produkt nietypowy

Zupełnie odmiennego traktowania wymagają śniedki. W doniczkach uprawia się śniedek wiechowaty (Ornithogalum thyrsoides) 'Stam 90' i 'Eloff' oraz mniej znany O. dubium (fot. 5). W ostatnim roku dużą popularnością cieszyła się odmiana tego drugiego gatunku 'Cape Star', której udział w sprzedaży wszystkich śniedków wyniósł ponad 20%.

Fot. 5. Ornithogalum dubium

Cebule śniedków przechowuje się w temperaturze 25–30°C. Na 3 tygodnie przed sadzeniem cebule śniedka wiechowatego poddaje się działaniu temperatury 17°C. Dla Ornithogalum dubium powinna być ona obniżona do 13°C przez 3–5 tygodni. Termin sadzenia to, dla pierwszego gatunku, okres od połowy stycznia do początku maja, a dla drugiego — od połowy grudnia do połowy maja. Zalecana wielkość cebul wynosi w przypadku O. thyrsoides 3–4 cm dla odmiany 'Stam 90' i 5–6 lub >5 cm dla odmiany 'Eloff'. Przedział dla cebul O. dubium może być większy — od 2–3 do >6 cm. Z jednej cebuli śniedka uzys­kuje się 1–3 kwiatostanów. Uprawa tych roślin w szklarni jest znacznie dłuższa niż innych drobnocebulowych. W zależności od planowanego terminu kwitnienia, trwa 12–20 tygodni. Stąd też zapewne uzyskuje się wyższą cenę za doniczkę. W 2003 roku wynosiła ona 1,31 euro/szt.