• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 11/2004

SYTUACJA NA RYNKU CEBULI

Wśród podstawowych warzyw gruntowych uprawianych w Polsce cebula znajduje się na trzecim miejscu — za kapustą i marchwią. Zbiory jej stanowią około 15–16% ogólnych plonów warzyw gruntowych. W produkcji cebuli możemy poszczycić się wysoką czwartą lokatą w Europie (wliczając Rosję) i trzecią wśród krajów "dwudziestki piątki". Rok 2003 był bardzo korzystny dla producentów i eksporterów tego gatunku. Natomiast zapowiadające się wysokie zbiory cebuli w 2004 r. najprawdopodobniej spowodują obniżenie cen tego warzywa w stosunku do notowań z roku poprzedniego.

Produkcja cebuli

Jeszcze w 1997 r. światowa produkcja cebuli nie przekraczała 40 mln ton (wg danych FAO). W następnym roku wyniosła prawie 44 mln ton, a potem — rokrocznie wzrastając — w 2003 r. osiągnęła 52,5 mln ton. W Euro­pie największym producentem jest Rosja (w 2003 r. 1560 tys. ton). Wśród 25 krajów Unii Europejskiej liderem jest Hiszpania, w której zbiory cebuli w 2003 r. wyniosły 985 tys. ton. Drugim co do wielkości producentem w UE jest Holandia (880 tys. ton). Natomiast Polska ze zbiorami wynoszącymi w 2003 r. 678 tys. ton sytuuje się na trzeciej pozycji wśród krajów Unii. W roku 2003 w krajach unijnych zbiory tego warzywa były niskie, ze względu na niesprzyjające warunki pogodowe. Z powodu suszy w Hiszpanii zbiory były o 11% niższe niż w 2002 r. W Holandii spadek nie był aż tak drastyczny, wyniósł zaledwie 3 tys. ton. Natomiast w tym czasie w Polsce — ze względu na zwiększenie powierzchni uprawy — zbiory były w tym czasie wyższe o 16%. W sytuacji obniżonej podaży cebuli w Europie i przy zwiększonym popycie, polska cebula mogła być korzystnie sprzedawana i uzys­kiwała wysokie ceny. W 2004 r. GUS przedstawił szacunek zbiorów tego warzywa na poziomie 718 tys. ton, czyli o 6% wyższym niż w 2003 r.

Ceny skupu

Dobra koniunktura w sezonie 2003/2004 spowodowała wzrost cen skupu cebuli w spółdzielniach ogrodniczych z 0,68 zł/kg (w poprzednim sezonie) do 0,89 zł/kg, czyli o 31%. Przy czym warto przypomnieć, że w okresie głównych zbiorów (czyli od września do listopada 2003 r.) płacono producentom 0,71 zł/kg. Natomiast na wiosnę 2004 r. ceny wskutek dużego popytu, przy równocześnie obniżającej się podaży — wzrosły średnio do 1,30 zł/kg. Zakłady przetwórcze kupujące cebulę obieraną płaciły w sezonie 2003/2004 średnio 0,92 zł/kg, czyli o 26% więcej niż w sezonie poprzednim. W okresie od września do listopada 2003 r. za cebulę obieraną zakłady przetwórcze płaciły 0,75 zł/kg, ale już w styczniu 2004 r. cena skupu wzrosła do 1 zł/kg, a w maju osiąg­nęła poziom 1,15 zł/kg.

Na początku obecnego sezonu (2004/2005) ceny skupu tego warzywa przekraczały poziom z roku poprzedniego. Na przykład w lipcu spółdzielnie ogrodnicze oferowały producentom 1,05 zł/kg, w sierpniu — 0,79 zł/kg, podczas gdy przed rokiem ceny te wynosiły odpowiednio: 0,91 zł/kg i 0,66 zł/kg. Natomiast we wrześniu 2004 r. ceny spadły poniżej poziomu z roku 2003. Zakłady przemysłu przetwórczego w lipcu kupowały cebulę obieraną po 0,78 zł/kg (rok temu oferowały o 7 groszy mniej). Od sierpnia ceny w stosunku do ubiegłorocznych spad­ły o 5 groszy i wyniosły 0,60 zł/kg. Przy wyższych tegorocznych zbiorach zapowiada się raczej spadek cen cebuli w stosunku do notowań z roku 2003. Wskazuje na to również zwiększenie areału uprawy tego warzywa w wielu krajach europejskich oraz niższa cena na rynkach. Jak podaje prasa zachodnia — w 2004 r. wzrosła powierzchnia uprawy w Holandii, Niemczech, Francji i Hiszpanii (areał cebuli Grano powiększył się o 7% — do 13,1 tys. ha).

Eksport cebuli świeżej

Polska eksportuje cebulę świeżą głównie do krajów europejskich. W ciągu ostatnich 5 lat wielkość eksportu wahała się od 85 tys. ton w 1999 r. do 168,5 tys. ton w 2003 r.
W sytuacji zwiększonego popytu na cebulę w 2003 r. Polska znakomicie wykorzystała swoją szansę i był to rok rekordowy. Wielkość eksportu tego warzywa wzrosła bowiem o 77% w porównaniu z rokiem poprzednim, a wpływy ze sprzedaży wyniosły 30,9 mln USD (wykres), czyli były wyższe o 76%. Głównym odbiorcą polskiej cebuli była Holandia, która w 2003 r. zakupiła 30,5 tys. ton za 8,3 mln USD. Wartość eksportu do Holandii wynosiła 27% ogólnych wpływów ze sprzedaży cebuli. Na drugim miejscu — jako importer — uplasowała się Wielka Brytania, która jeszcze w 2002 r. kupiła w naszym kraju zaledwie 3,9 tys. ton za 1 mln USD, a w roku następnym trzykrotnie więcej (11,7 tys. ton) za czterokrotnie wyższą sumę (4,3 mln USD). Znaczącym odbiorcą okazała się też Rumunia, która w 2003 r. importowała 30,8 tys. ton cebuli z Polski za 2,8 mln USD.

Wartość polskiego eksportu i importu cebuli świeżej

Ceny eksportowe

Ceny eksportowe cebuli świeżej w minionych dwóch latach (2002–2003) kształtowały się na podobnym poziomie — 0,18 USD/kg. W 2003 r. wśród największych 10 odbiorców najlepsze ceny uzyskiwano w Wielkiej Brytanii (0,36 USD/kg), rok wcześniej cena ta była niższa o 10 centów. Holandia, od której wpływy z eksportu były najwyższe (w 2003 r. — 8,3 mln USD) oferowała cenę 0,27 USD/kg, tj. o 4 centy więcej niż przed rokiem. Natomiast Rumunia, która zaimportowała z Polski w 2003 r. najwięcej, bo 30,8 tys. ton, płaciła bardzo niską cenę 0,09 USD/kg (tyle samo co w 2002 r.). Jeszcze niższe ceny uzyskiwano w Mołdawii — 0,08 USD/kg, chociaż i tak były one wyższe niż w roku 2002 (0,06 USD/kg). Niemcy — nasz ważny partner handlowy — podniosły cenę w stosunku do tej z 2002 r. — z 0,19 USD/kg do 0,20 USD/kg. Ogólnie można przyjąć, że spełnienie wysokich wymagań jakościowych dla produktów sprzedawanych na rynku unijnym pozwala uzyskać wyższą cenę eksportową.

Import i saldo w handlu cebulą świeżą

Nasz kraj również importuje niewielkie ilości cebuli świeżej. W ciągu omawianych 5 lat najwięcej zaimportowano w 2003 r. — 54,7 tys. ton o wartości 4,3 mln USD. W stosunku do roku poprzedniego wielkość importu wzrosła o 23%, a jego wartość o 43%. Najwięcej cebuli kupiliśmy w Holandii (37,2 tys. ton za 2,7 mln USD), Niemczech (8,9 tys. ton za 399 tys. USD) i Francji (6,4 tys. ton za 864 tys. USD). Średnie ceny uzyskiwane w imporcie są niższe od eksportowych i w latach 2002–2003 wyniosły odpowiednio: 0,06 USD/kg i 0,07 USD/kg.

Jak widać, eksport znacznie przewyższa zarówno wielkość, jak i wartość importu, zatem saldo w handlu cebulą świeżą jest dodatnie. W 2002 r. mieliśmy "na plusie" 50,4 tys. ton i 14,6 mln USD. Natomiast w 2003 r. przewaga eksportu nad importem wzrosła do 113,8 tys. ton i 29,6 mln USD.

Handel cebulą suszoną

Od lat nasz kraj sprzedaje i kupuje za granicą cebulę suszoną, której ceny eksportowe i importowe są dość wysokie. Jeszcze w 1996 r. Polska wyeksportowała 1094 tony cebuli suszonej. W następnych jednak latach eksport ten znacznie się obniżył, a w 1998 r. zszedł do poziomu 179 ton. Dopiero w 2003 r. zdołaliśmy wyeksportować 912 ton, za co otrzymaliśmy 1,537 mln USD. Uzyskaliśmy wówczas — w stosunku do 2002 r. — dwuprocentowy wzrost co do wielkości i 77-procentowy co do wartości sprzedaży.
W minionym roku najwięcej tego produktu odebrała od nas Francja (462 ton za 1,020 mln USD), Rumunia (188 ton za 17 tys. USD) oraz Rosja (110 ton za 228 tys. USD). Średnia cena eksportowa cebuli suszonej w 2003 r. wynosiła 1,68 USD/kg i była o 75% wyższa od osiągniętej w 2002 r. (0,96 USD/kg).

Import cebuli suszonej jest jednak znacznie wyższy. W 1996 r. osiągnął zaledwie 440 ton i wówczas eksport przewyższał ilość cebuli sprowadzonej z zagranicy o 654 ton. Od 1997 r. w handlu cebulą suszoną saldo było zaw­sze ujemne. W 2002 r. zaimportowaliśmy 2516 ton za 3,91 mln USD, co dało saldo ujemne 1620 ton i 3,043 mln USD. W następnym roku przy mniejszym o 10% imporcie (2260 ton o wartości 3,507 mln USD) oraz wyższym eksporcie — saldo poprawiło się do minus 1348 ton i 1,97 mln USD. Najbardziej liczącymi się dostawcami cebuli suszonej są: Egipt (w 2003 r. 951 ton za 1,184 mln USD), Indie (815 ton za 1,012 mln USD) i Francja (284 ton za 636 tys. USD). Średnia cena importowa tego produktu zarówno w 2002 r., jak i 2003 r. nie zmieniła się i wynosiła 1,55 USD/kg.