Celem działania o nazwie "Ułatwienie startu młodym rolnikom" jest pomoc w tworzeniu nowego gospodarstwa lub w przejęciu gospodarstwa przez młodych producentów oraz dotowanie modernizacji tych gospodarstw. Pomocą objęci są rolnicy poniżej 40. roku życia, którzy mają przygotowanie zawodowe w dziedzinie rolnictwa i po raz pierwszy podejmują samodzielne prowadzenie gospodarstwa. Poniższy artykuł stanowi omówienie tylko najważniejszych zagadnień związanych z prezentowanym działaniem. Pełna informacja na ten temat została opublikowana w dokumencie Uzupełnienie SPO "Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich", dostępnym na stronach internetowych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (www.minrol.gov.pl).

Zakres inwestycji

Dofinansowaniem mogą być objęte działania polegające na dostosowaniu gospodarstwa do wymagań rynku oraz zwiększenie dochodowości — poprzez poprawę jakości, zmianę profilu lub zwiększenie skali produkcji, zwiększenie wartości dodanej oraz wydajności pracy, polepszenie warunków higienicznych i bezpieczeństwa żywności, dobrostanu zwierząt, ochrony środowiska, bezpieczeństwa pracy. Oznacza to, że dotacja może być przyznana, na przykład, na rozpoczęcie produkcji — zakup środków produkcji, nasion i zwierząt, gruntów rolnych i budynków gospodarczych czy kwoty mlecznej.

Wysokość wsparcia

W ramach omawianego działania pomoc może być przyznana osobie fizycznej, będącej właścicielem gospodarstwa lub dzierżawcą, jeżeli należy ono do zasobu skarbu państwa. Pomoc finansowa ma postać premii wypłacanej jednorazowo osobie, która po raz pierwszy podejmuje prowadzenie gospodarstwa. Wysokość pomocy w ramach opisywanego działania wynosi 50 000 zł.

Warunki uzyskania wsparcia

• Rolnik musi być pełnoletni, ale w chwili podejmowania przez ARiMR decyzji o udzieleniu pomocy nie może przekroczyć 40. roku życia. Beneficjent powinien po raz pierwszy podjąć prowadzenie gospodarstwa rolnego nie wcześniej niż 12 miesięcy przed podjęciem przez ARiMR decyzji o udzieleniu pomocy. Rolnik musi być ubezpieczony na podstawie ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników jako prowadzący gospodarstwo rolne.

• Musi się także legitymować wymaganymi kwalifikac­jami zawodowymi, które zdefiniowano szczegółowo. Osoba musi legitymować się wykształceniem rolniczym wyższym lub średnim, wykształceniem rolniczym na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej lub tytułem kwalifikacyjnym w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej i co najmniej 3-letnim stażem pracy w gospodarstwie rolnym. Może też mieć wykształcenie o kierunku innym niż rolniczy na poziomie średnim lub wyższym i co najmniej 3-letni staż pracy w gospodarstwie rolnym lub (dla osób mających wykształcenie wyższe) dyplom ukończenia studiów podyplomowych z zakresu rolnictwa. Inną możliwością jest wykształcenie podstawowe lub zasadnicze zawodowe o kierunku innym niż rolniczy i co najmniej 5-letni staż pracy w gospodarstwie rolnym. Za staż pracy w gospodarstwie rolnym uznaje się okres, w którym wnioskodawca podlegał ubezpieczeniu społecznemu w KRUS jako domownik. Gdy wnioskodawca nie spełnia wymogów związanych z kwalifikacjami zawodowymi, pomoc może być przyznana pod warunkiem, że uzupełni wykształcenie w czasie nie dłuższym niż 3 lata od chwili podjęcia prowadzenia gospodarstwa.

• Gospodarstwo młodego rolnika musi spełniać wymóg żywotności ekonomicznej lub wnioskodawca musi wykazać, że kryterium to zostanie spełnione nie później niż po 3 latach od rozpoczęcia przez niego prowadzenia tego gospodarstwa. Żywotność ekonomiczną definiuje się na podstawie wielkości ekonomicznej danego gospodarstwa, określonej jako suma standardowych nadwyżek bezpośrednich (SGM) wszystkich działalności rolniczych prowadzonych w tym gospodarstwie, przeliczonej na ESU (European Size Unit, l ESU odpowiada nadwyżce standardowej 1200 euro — czyt. też oraz HO 11/2002), Gos­podarstwem żywotnym pod względem ekonomicznym jest gospodarstwo o wielkości ekonomicznej wynoszącej co najmniej 4 ESU.

• Gospodarstwo młodego rolnika musi, stosownie do rodzaju produkcji, spełniać standardy w zakresie ochrony środowiska, higieny i warunków utrzymania zwierząt
  w chwili, gdy rolnik ubiega się o pomoc lub spełnić je nie później niż po 3 latach od rozpoczęcia prowadzenia tego gospodarstwa przez beneficjenta pomocy.

Jak dostać dofinansowanie?

Wniosek należy pobrać z regionalnego oddziału ARiMR (lub ze strony internetowej www.armir.gov.pl albo www.minrol.gov.pl) wraz ze wszystkimi załącznikami oraz instrukcjami. Bardzo ważne jest zapoznanie się z instrukcją wypełniania wniosku. Lista załączników do wniosku zamieszczona została w instrukcji wypełniania wniosku na stronie 10. Warto zwrócić uwagę na załączniki dotyczące wyliczenia żywotności ekonomicznej gospodarstwa rolnego na podstawie standardowej nadwyżki bezpośredniej (SGM) oraz na oświadczenia potwierdzające spełnienie minimalnych standardów w zakresie higieny, ochrony środowiska i warunków utrzymania zwierząt w gospodarstwie rolnym.

Wypełniony wniosek o pomoc finansową wraz z załącznikami składa się w regionalnym oddziale ARiMR właściwym terytorialnie dla lokalizacji gospodarstwa. Wniosek (musi być podpisany) można dostarczyć osobiś­cie, listem poleconym lub pocztą kurierską. W przypadku stwierdzenia niekompletności wniosku i gdy będzie on wymagał uzupełnienia, wnioskodawca zostanie o tym poinformowany. Pamiętać należy, iż projekty przyjmowane są do realizacji według kolejności złożenia (rejes­tracji) wniosków, przy czym za datę złożenia uznaje się dzień, w którym oddział ARiMR otrzymał wniosek poprawnie wypełniony wraz z załącznikami. Jeżeli wniosek wymaga uzupełnienia, rejestrowany jest dopiero w chwili wpłynięcia ostatniego z brakujących dokumentów.

Procedury po złożeniu wniosku

• Wniosek podlega weryfikacji pod kątem:
• zgodności z celami działania;
• spełnienia przez wnioskodawcę kryterium kwalifikacji zawodowych;
• spełnienia wymogu żywotności ekonomicznej gospodarstwa (wyjściowej lub docelowej), w tym prawidłowoś­ci wyliczeń;
• spełnienia przez gospodarstwo warunków higieny, utrzymania zwierząt i ochrony środowiska.

• Zawarcie umowy o dofinansowanie. Umowy o udzielenie pomocy finansowej mogą być zawierane nie później niż do końca 2006 roku lub do chwili wyczerpania środków finansowych. Płatność dokonywana jest przez ARiMR po zawarciu umowy na rachunek bankowy wnioskodawcy.

Istotne uwagi

• Warunkiem udzielenia pomocy finansowej jest bieżące regulowanie przez wnioskodawcę zobowiązań podatkowych oraz z tytułu ubezpieczeń społecznych. Przy składaniu wniosku jednym z wymaganych załączników są zaświadczenia z ZUS (KRUS) oraz z urzędu skarbowego o braku zaległości podatkowych.

• W przypadku dzierżawców konieczne jest przedstawienie pisemnej umowy dzierżawy gruntów na okres co najmniej 5 lat oraz pisemnej zgody właściciela nieruchomości na przeprowadzenie planowanej inwestycji.

• Pomoc nie może być przyznana podmiotowi, który jest dłużnikiem ARiMR w związku z naruszeniem przez niego zasad udzielonej mu poprzednio pomocy finansowej.

• Młody rolnik zobowiązany jest do prowadzenia gos­podarstwa, którego dotyczył wniosek o pomoc finansową, przez co najmniej 5 lat od daty uzyskania pomocy.

• Beneficjent pomocy ma obowiązek przechowywania oryginałów dokumentów, których kopie składane były jako załączniki do wniosku o dotację przez 5 lat od dokonania przez ARiMR wypłaty premii. Ponadto rolnik jest zobowiązany do umożliwienia ARiMR kontroli dokumentów lub wizytacji w trakcie realizacji projektu oraz przez 5 lat od ostatniej otrzymanej płatności.

• Przy określaniu standardów w zakresie higieny należy zwrócić uwagę na to, że w zakresie warunków produkcji mleka standardy muszą być zgodne z warunkami określonymi w "rozporządzeniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie szczegółowych warunków wymaganych przy pozyskiwaniu, przetwórstwie, składowaniu i transporcie mleka oraz przetworów mlecznych". W zakresie ochrony środowiska wymagane jest zapewnienie warunków składowania nawozów naturalnych zgodnie z "Ustawą o nawozach i nawożeniu" oraz utrzymywanie w gospodarstwie takiej obsady zwierząt, przy której produkcja azotu w nawozach naturalnych wynosi nie więcej niż 170 kg N/ha użytków rolnych. Wymagania w zakresie warunków utrzymania zwierząt, określone są w "rozporządzeniu ministra rolnictwa i rozwoju wsi w sprawie minimalnych warunków utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt gos­podarskich".