• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 12/2004

ZWYKŁA DOBRA PRAKTYKA ROLNICZA (CZ. II). WSKAZÓWKI DLA PRODUCENTÓW

Polscy rolnicy, którzy chcą uczestniczyć w niektórych unijnych programach rozwoju wsi i rolnictwa (programach rolno-środowiskowych), będą zobowiązani do przestrzegania wymagań, między innymi ujętych w zasadach Zwykłej Dobrej Praktyki Rolniczej. Przed miesiącem (HO 11/2004) autorka przedstawiła jej definicję oraz miejsce w prawodawstwie unijnym i polskim. Szczegółowo przybliżyła także wymagania ZDPR dotyczące stosowania nawozów i ich przechowywania. Poniżej przedstawia pozostałe zagadnienia. Przestrzeganie zasad ZDPR będzie kontrolowane bezpośrednio w gospodarstwie rolnym, a organem odpowiedzialnym za to będzie Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. W praktyce wielu producentów od dawna przestrzega już zaleceń ZDPR, co wynika z różnych regulacji prawnych.

Osady ściekowe

Ich użycie wiąże się z obowiązkiem posiadania planu nawożenia uwzględniającego ilość składników odżywczych znajdujących się w dawkach ścieków przeznaczonych do nawożenia oraz biorącego pod uwagę rodzaj gleby. Ścieki przeznaczone do wykorzystywanie w rolnictwie muszą być wstępnie oczyszczone, spełniać normy sanitarne i nie mogą zawierać zanieczyszczeń w ilościach przekraczających wartości określone w przepisach prawnych (czyt. HO 11/2004).

Ścieki mogą pochodzić wyłącznie z zakładów posiadających pozwolenie wodnoprawne na ich rolnicze wykorzystanie. Zabronione jest wykorzystywanie osadów komunalnych na gruntach używanych do upraw roślin przeznaczonych do bezpośredniego spożycia przez ludzi lub zwierzęta. Rolnik jest zobowiązany do przechowywania wyników analiz osadów ściekowych (takie dokumenty wystawia producent osadów ściekowych) i gleby przed ich użyciem oraz informacji o sposobach dawkowania tych produktów na poszczególnych działkach.

Osadów ściekowych nie wolno używać do nawożenia łąk i pastwisk, gruntów rolnych o nachyleniu ponad 10%, obszarów o znacznym współczynniku przepuszczalności gleby, gruntów wykorzystywanych na uprawy pod osłonami oraz do wszelkich upraw ogrodniczych (w tym, na przykład, produkcji warzyw), oprócz drzew owocowych. Komunalne osady ściekowe można wykorzystywać na gruntach spełniających opisane powyżej warunki i, jeśli dodatkowo mają odczyn pH nie mniejszy niż 5,6, a zawartość metali ciężkich w osadach nie przekracza ilości określonych w przepisach.

Stosowanie i przechowywanie środków ochrony roślin

Dopuszcza się używanie wyłącznie środków ochrony roś­lin (oraz zawierającego je materiału siewnego) dopuszczonych do obrotu i stosowania zgodnie z przepisami o ochronie roślin uprawnych lub o rolnictwie ekologicznym (wykaz tych środków jest ogłoszony w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski"). Środki te można stosować wyłącznie do celów określonych w etykiecie i ściśle według podanych w niej zaleceń.

Niezbędne jest prowadzenie ewidencji wszystkich zabiegów, które powinny być wykonywane sprzętem sprawnym technicznie, przez osoby posiadające aktualne zaświadczenie o przeszkoleniu w tym zakresie (w przypadku środków ochrony roślin zaliczonych do grupy bardzo toksycznych i toksycznych).

Na terenie otwartym wolno używać środków ochrony roślin, jeżeli prędkość wiatru nie przekracza 3 m/s i miejsce stosowania jest oddalone co najmniej o 5 m od dróg publicznych oraz co najmniej 20 m od budynków mieszkalnych, zabudowań inwentarskich, pasiek, upraw zielarskich, ogrodów działkowych, rezerwatów przyrody, wód powierzchniowych oraz od granicy wewnętrznego terenu ochrony strefy pośredniej źródeł i ujęć wód (w takich odległościach nie wolno zakładać upraw wymagających intensywnej ochrony).

Należy zawsze przestrzegać okresów karencji i pre­wencji (w tym dla pszczół) dla poszczególnych preparatów.

Decyzja o użyciu chemicznych środków ochrony roślin może zostać podjęta dopiero wówczas, kiedy efektywność metod biologicznych i agrotechnicznych nie jest wystarczająca. Najbardziej bezpieczna jest integrowana ochrona roślin.

Gospodarka na użytkach zielonych

Całkowitym zakazem objęte jest wypalanie łąk, pas­twisk, nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, terenów przy szlakach kolejowych, strefy oczeretów i trzcin oraz miedz, ścierniska i słomy. Rolnik zobowiązany jest powiadomić policję, gdy taki proceder występuje na jego gruntach.

Gospodarowanie na użytkach zielonych nie powinno powodować zanieczyszczenia wód związkami azotu oraz trwałego uszkodzenia darni poprzez nadmierny wypas.

Czystość i porządek w gospodarstwie

Producenci zobowiązani są do utrzymania czystości i porządku w obrębie gospodarstwa oraz użytkowanych gruntów, a także do posiadania urządzeń do gromadzenia odpadów komunalnych wytworzonych na terenie gos­podarstwa. Śmieci porzucone na terenie gospodarstwa powinny być zbierane i usuwane. Zagospodarowanie przestrzenne gospodarstwa powinno być w miarę możliwości podporządkowane wymaganiom ochrony środowiska oraz programowi sanitacji wsi, opracowanemu przez samorząd gminny.

W gospodarstwie powinny znajdować się — utrzymywane w dobrym stanie technicznym i sanitarnym — zbiorniki do gromadzenia powstających odpadów i opakowań po środkach produkcji. Część odpadów może być utylizowana — w sposób bezpieczny — na miejscu poprzez spalenie. Odpady komunalne gromadzone na terenie gospodarstwa powinny być odbierane przez jednostkę posiadającą zezwolenie na wykonywanie takich usług. Za gospodarkę odpadami komunalnymi odpowiada samorząd gminny.

Ochrona siedlisk przyrodniczych

Producenci, których gospodarstwa są zlokalizowane na terenie obszarów chronionych, są zobowiązani do stosowania się do zaleceń i nakazów wynikających z planów ochrony dla tych obszarów. Postanowienia planów ochrony wspomnianych obszarów (w tym m.in. wszelkie ograniczenia) muszą się znaleźć w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego gminy.

Ochrona gleb

Należy utrzymywać w stanie sprawności technicznej urządzenia przeciwerozyjne oraz urządzenia melioracji szczegółowych, jeżeli takie znajdują się na gruntach gos­podarstwa.

Nie wolno wypalać ściernisk, słomy oraz resztek pożniwnych. Właściciel gruntu zobowiązany jest do utrzymania 20% użytków zielonych na stokach o nachyleniu powyżej 12 stopni.

Na gruntach podatnych na erozję zaleca się:

  • trwałe zadarnianie, zalesianie lub zakrzaczenie gruntów położonych na stokach o nachyleniu powyżej 20%;
  • stosowanie płodozmianu przeciwerozyjnego na gruntach o nachyleniu 10–20%, a tam, gdzie pozwala na to szerokość działki — zakładanie upraw w poprzek stoku;
  • zakładanie śródpolnych pasów zadrzewień na obszarach szczególnie podatnych na erozję wietrzną (ograniczają siłę wiatru przenoszącego cząstki gleby).

Gospodarka wodna

Rolnik ma obowiązek prawidłowego gromadzenia i odprowadzania ścieków bytowych wytworzonych na terenie gospodarstwa. Nie wolno ich odprowadzać bezpośrednio do wód powierzchniowych lub do ziemi. Najlepszym rozwiązaniem jest przyłączenie gospodarstwa do zewnętrznej sieci kanalizacyjnej. Gospodarstwa niepodłączone do kanalizacji muszą być wyposażone w urządzenia do gromadzenia ścieków (szamba, które powinny mieć dno i ściany nieprzepuszczalne oraz szczelne przykrycie z zamykanym otworem do usuwania nieczys­tości). Gospodarstwo lub gospodarstwa leżące w najbliższym sąsiedztwie mogą także korzystać z przydomowych oczyszczalni ścieków.