• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 12/2004

ZRÓŻNICOWANIE DETALICZNYCH CEN WARZYW W LATACH 2001-2004

, ,
Rozwój warzywnictwa zależy przede wszystkim od opłacalności produkcji, a ta od wysokości cen skupu oraz cen detalicznych. Informacja o cenach jest istotnym instrumentem na rynku produktów ogrodniczych. Na tej podstawie ogrodnicy podejmują decyzje o skali produkcji, wyborze nowego gatunku czy odmiany do uprawy w gospodarstwie. Ceny skupu oraz ceny detaliczne są ze sobą ściśle powiązane. Wysokość tych drugich zależy przede wszystkich od podaży oraz popytu na poszczególne gatunki warzyw, możliwości zastąpienia ich innymi produktami oraz od miejsca i terminu sprzedaży. W najbliższych latach wraz z doskonaleniem bazy przechowalniczej, technologicznej oraz organizacyjnej ceny warzyw w Polsce będą się prawdopodobnie stabilizować.

Badania przeprowadzone w latach 2001–2003 w 12 punk­tach sprzedaży detalicznej w Lublinie pozwoliły na dokonanie analizy porównawczej cen detalicznych podstawowych gatunków warzyw. Pod pojęciem punktu sprzedaży detalicznej mieściły się sklepy owocowo-warzywnicze i spożywcze osiedlowe (6), supermarkety ze stoiskami owocowo-warzywniczymi (2) oraz niewielkie targowiska osiedlowe (4). Ceny sprawdzano raz w tygodniu, uwzględniając gatunki warzyw, które znajdowały się w ciągłej sprzedaży. Notowano minimalne i maksymalne ceny, a następnie wyliczano średnie arytmetyczną, a z nich — średnie kwartalne.

Średnie ceny detaliczne warzyw zmieniały się znacznie bardziej w okresach miesięcznych niż kwartalnych bądź rocznych. Większość gatunków była najdroższa w II i III kwartale, najtańsza w IV. Największe różnice średnich cen kwartalnych dotyczyły papryki (10,4 zł/kg), ogórków (8,9 zł/kg) oraz pomidorów (8,0 zł/kg), mniejsze — pietruszki (3,7 zł/kg), kapusty pekińskiej (2,4 zł/kg), selerów (2,2 zł/kg) i pieczarek (1,8 zł/kg), najmniejsze (poniżej 1 zł/kg) — cebuli, kapus­ty białej, buraków ćwikłowych oraz ziemniaków. Stosunkowo dużym (do 1,4 zł/kg) wahaniom ulegały ceny marchwi w 2001 roku.

W I kwartale 2002 r. wzrosły (w stosunku do cen z tego samego okresu 2001 r. — tab. 1, dynamika zmian) ceny 10 gatunków — od 1,8% (pieczarek) do 116,7% (kapusty białej), obniżyły się ceny pietruszki oraz papryki. Podobne tendencje utrzymały się pomiędzy cenami z I kwartału 2003 r. i 2001 r. Dynamika zmian cen z kwartałów II, III i IV była podobna w kolejnych latach. W II kwartale 2002 r. obniżyły się ceny jednostkowe (w stosunku do tych z II kwartału 2001 r.) pietruszki, ogórków, papryki, pieczarek, selerów oraz kapusty pekińskiej, wzrosły — pozostałych gatunków. W trzecim i czwartym kwartale ceny wykazywały tendencję zniżkową dla większości gatunków we wszystkich latach.

Tabela 1. Średnie ceny jednostkowe i ich dynamika w poszczególnych kwartałach
dla wybranych warzyw


Źródło: badania własne

Znacznie większe różnice zaobserwowano pomiędzy cenami miesięcznymi — minimalnymi i maksymalnymi — w poszczególnych miesiącach oraz latach (tab. 2). Gdy przeanalizuje się podatność poszczególnych gatunków warzyw na zmiany cen (wyrażoną stosunkiem ceny maksymalnej do minimalnej), można je uszeregować następująco:

  1. Ogórki 14,6
  2. Pomidory 13,5
  3. Papryka 10,5
  4. Kapusta biała 7,5
  5. Seler 7,1
  6. Kapusta pekińska 5,0
  7. Cebula 4,7
  8. Marchew 4,6
  9. Pietruszka 3,8
  10. Buraki ćwikłowe 3,3
  11. Pieczarki 2,5
  12. Ziemniaki 2,4

Wskaźniki te oznaczają, że na przykład, różnica pomiędzy najniższą a najwyższą średnią miesięczną ceną ogórków dochodziła do ponad 1450%.

Tabela 2. Minimalne i maksymalne ceny detaliczne oraz ich zmienność
w latach 2001–2003 dla wybranych warzyw


* liczone ze średnich miesięcznych
Źródło: badania własne

Porównanie średnich rocznych cen warzyw w badanych trzech latach (tab. 3) ujawnia tendencję do obniżania się cen jednostkowych lub stabilizacji ich poziomu. Wszystkie badane gatunki warzyw można ująć w grupy ryzyka cenowego. Największe (ceny w poszczególnych latach zmieniają się najbardziej — tab. 4) dotyczy kapusty białej, buraków ćwikłowych, papryki oraz pietruszki, średnie — cebuli, pomidorów, ogórków oraz selerów, najmniejsze — kapusty pekińskiej, pieczarek, marchwi oraz ziemniaków.

Tabela 3. Średnie roczne ceny jednostkowe i ich dynamika
w latach 2001–2003 dla wybranych warzyw


Źródło: badania własne

Tab. 4. Zmiany procentowe średnich cen rocznych poszczególnych gatunków warzyw


Źródło: badania własne