• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 03/2005

ODMIANY PORZECZKI CZERWONEJ DO UPRAWY SZPALEROWEJ

W "Hasle Ogrodniczym" 8/2004 omówiona została szpalerowa uprawa porzeczki czerwonej, poniżej zamieszczamy opis odmian, które mogą sprawdzić się w takiej produkcji (red.).

Uprawiane w Polsce

'Jonkheer van Tets' to stara odmiana holenderska, w Rejestrze Odmian COBORU od 1990 roku. Krzew rośnie dość silnie, wytwarza dużo długich pędów jednorocznych. Pokrój młodych krzewów kulisty i spłaszczony, starszych – rozłożysty, luźny. Pędy średniej grubości, silnie rozgałęzione, z dużą liczbą krótkopędów. Pąki małe, szerokostożkowate, pokryte licznymi łuskami, lekko odstające od pędu. Liście małe i średniej wielkości, ciemnozielone, dość grube, skórzaste. Kwiatostany długie i bardzo długie, luźne. Grona długie, o gęsto rozmieszczonych jagodach. Owoce duże, kuliste, lekko spłaszczone i wyrównane pod względem wielkoś­ci, atrakcyjne, skórka owoców krwistoczerwona, błyszcząca. Odmiana wczesna, owoce dojrzewają na początku lipca, równomiernie w gronach. Jest wysoko oceniana w krajach Europy Zachodniej. W Pol­sce uprawiana jest na plantacjach towarowych i w nasadzeniach amatorskich. Może być polecana także do uprawy szpalerowej i pod osłonami dla produkcji na rynek świeżych owoców. Zaliczana do najwcześniej dojrzewających odmian porzeczki czerwonej uprawianych w naszym kraju. Jest plenna, ale wymaga gleb żyznych, zasobnych w próchnicę i dostatecznie wilgotnych. Bardzo ładne zabarwienie jagód oraz wysoka kwasowość decydują o dużej ich przydatności na przetwory oraz jako owoców deserowych. Ręczny zbiór owoców jest stosunkowo łatwy. Roś­liny są podatne na opadzinę liści.

'Detvan' to słowacka odmiana, wpisana do Rejestru Odmian COBORU w 1990 roku. Krzew rośnie silnie, ma pokrój zwarty i średnio zagęszczony. Wyrastające u nasady krzewu pędy szkieletowe są proste i długie, średnio grube. Pędy wieloletnie są dosyć grube, rozgałęzione, średnio zagęszczone, z dużą liczbą krótkopędów. Pąki średniej wielkości, stożkowate, z licznymi łuskami okrywowymi, lekko odstające od pędów. Liście duże i średniej wielkości, żywo zielone, brzeg blaszki liściowej lekko podwinięty do góry. Kwiaty średniej wielkości, w wysokim stopniu samopłodne. Kwiatostany średniej długości i długie, luźne. Grona średniej długości i długie, cienkie (fot. 1).


Fot. 1. 'Detvan'

Owoce duże, wyrównane, ciemnoczerwone i atrakcyjne, nie opadają łatwo po dojrzeniu na krzewie, mają miąż dobrej konsystencji, soczysty i słodko-kwaśny. Odmiana wczesna, owoce dojrzewają około 3, 4 dni po odmianie 'Jonkheer van Tets'. Na Słowacji odmiana polecana do uprawy amatorskiej i towarowej. Godna polecenia do uprawy szpalerowej i pod osłonami. Jest bardzo plenna i regularnie plonująca. Według danych naszych południowych sąsiadów, śred­nie plony to 5–9 kg z krzewu. Rośliny lepiej plonują na glebach przewiewnych, ale zasobnych w próchnicę i w cieplejszych rejonach. Owoce mogą być wykorzystywane jako deserowe, a także dla przetwórstwa do produkcji kompotów, syropów i dżemów. Rośliny są dosyć odporne na choroby grzybowe powodujące przedwczesne opadanie liści.

'Rovada' jest odmianą holenderską, w Rejestrze Odmian COBORU od 2003 roku. Krzew rośnie dosyć silnie, ma pokrój rozłożysty. Pędy wyrastające u nasady są silne i grube, liczne. Starsze — dosyć grube, rozgałęzione — mają tendencję do rozchylania się. Pąki duże, brązowe. Liście duże, ciemnozielone, pięcioklapowe, w zarysie okrągławe. Owoce duże, czerwone, atrakcyjne, w smaku lekko kwaśne (fot. 2). Grona długie. Odmiana późna, owoce dojrzewają około 7–10 dni po odmianie 'Rondom'. Rovada' jest odmianą znaną i cenioną w krajach Europy Zachodniej. Polecana jest tam głównie do uprawy amatorskiej oraz na małych plantac­jach do zbioru ręcznego owoców. Nadaje się także do uprawy szpalerowej przy drutach oraz pod osłonami — ze względu na długie grona i łatwy zbiór owoców. Krzewy plonują obficie i regularnie. Atrakcyjne owoce o smaku kwaśno-słodkim nadają się do spożycia w stanie świeżym oraz na przetwory. Rośliny są odporne na amerykańskiego mączniaka agrestu, ale wrażliwe na opadzinę liści.


Fot. 2. 'Rovada'

'Tatran' odmiana słowacka, w Rejestrze Odmian COBORU od 2000 roku. Krzew rośnie silnie, ma pokrój wzniosły, niezagęszczający się. Pędy jednoroczne wystają pionowo, są długie i grube. Pędy wieloletnie są grube i silnie rozgałęzione. Liście duże, ciemnozielone, o równych, powcinanych klapach. Kwiaty średniej wielkości lub duże, rozwijają się późną wiosną i odznaczają się małą wrażliwością na wiosenne przymrozki oraz wysokim stopniem samopylności. Owoce duże, wyrównane, jaskrawoczerwone, zebrane są w długie grona (fot. 3). Odmiana późna, owoce dojrzewają pod koniec lipca, równomiernie w gronach. 'Tatran' polecana jest głównie do upraw amatorskich, szpalerowych i pod osłonami, w których owoce zbierane są ręcznie i wykorzystywane jako deserowe. Jest bardzo plenna, owocuje regularnie. Rośliny wykazują wysoką polową odporność na choroby grzybowe liści. Odmiana godna sprawdzenia i posadzenia na plantacjach wdrożeniowych, chociaż nieznana jest przydatność krzewów do kombajnowego zbioru owoców.


Fot. 3. 'Tatran'

Jeszcze mało znane w Polsce

'Rolan' to odmiana holenderska, w nasadzeniach kolekcyjnych ISK i w badaniach od 1996 roku. Krzew rośnie silnie, ma pokrój wzniosły, luźny. Pędy wyrastające u nasady krzewu są silne i sztywne, dość liczne. Starsze, grube i rozgałęzione, mają tendencję do rozchylania się. Pąki duże, brązowe. Liście zielone, duże i średniej wielkości pięcioklapowe, z wyraźną klapą środkową. Owoce są średniej wielkości i duże, czerwone, błyszczące, dość atrakcyjne, o smaku lekko kwaśnym. Grona średniej długości i długie (fot. 4). Odmiana średnio­wczes­na, owoce dojrzewają kilka dni przed odmianą 'Rondom.'
W Europie Zachodniej jest to typowa odmiana amatorska, polecana także do uprawy pod osłonami.
W naszych warunkach warta sprawdzenia w uprawie towarowej oraz szpalerowej przy drutach, z przeznaczeniem owoców do bezpośredniego spożycia. Odmiana plenna, o atrakcyjnych i wysokiej jakości owocach wykorzystywanych jako deserowe, a także dla przetwórstwa. Ręczny zbiór owoców jest łatwy. Rośliny są odporne na opadzinę liści, ale mogą być porażane przez amerykańskiego mączniaka agrestu w sprzyjających latach.


Fot. 4. 'Rolan'

'Roodneus' to odmiana holenderska, w nasadzeniach kolekcyjnych ISK i w badaniach od 1999 roku. Krzew rośnie silnie, ma pokrój wzniosły, z tendencją do rozchylania się. Pędy wyrastające u nasady krzewu silne, średnio liczne. Starsze pędy grube, rozgałęzione, pokryte licznymi krótkopędami. Pą­ki małe lub średniej wielkości. Liś­cie ciemnozielone, średniej wiel­kości, okrągławe w zarysie, pięcioklapowe. Owoce średniej wielkoś­ci, barwy ciemnoczerwonej (fot. 5), lekko błyszczące, wyrównane w gronie, kwaśne. Grona średniej długości i długie . Odmiana późna, owoce dojrzewają około 7–10 dni po odmianie 'Rondom'.
W Europie Zachodniej 'Roodneus' polecana do uprawy pod osłonami oraz szpalerowej, w których zbiór prowadzi się ręcznie z przeznaczeniem głównie na rynek owoców świeżych. Może także być uprawiana tradycyjnie w celu przedłużenia zbioru. Odmiana plenna, chociaż w niektórych latach krzewy plonują słabiej. Owoce mogą też mieć zastosowanie w przetwórstwie. Rośliny wykazują wysoką polową odporność na choroby grzybowe.

 
Fot. 5. 'Roodneus'

'Augustus' odmiana holenderska, w nasadzeniach kolekcyjnych ISK i w badaniach od 1999 roku. Krzew rośnie silnie, ma pokrój wzniosły i zwarty. Pędy jednoroczne wyrastające u nasady krzewu są długie i sztywne. Pędy wieloletnie średnio grube, rozgałęzione. Pąki duże, pojedyncze lub po 2 albo 3 w jednym miejscu. Liście ciemnozielone, średniej wielkości, okrągławe w zarysie, pięcioklapowe, brze­-gi silnie ząbkowane. Owoce małe i średniej wielkości, ciemnoczerwone, jędrne, w smaku kwaśne. Grona krótkie i średniej długości (fot. 6). Odmiana bardzo późna, owoce dojrzewają zwykle na początku sierpnia. W Europie Zachodniej polecana do upraw pod osłonami i szpalerowej, w których zbiór prowadzi się ręcznie z przeznaczeniem głównie na rynek świeżych owoców. Późny okres dojrzewania owoców pozwala na przedłużenie sezonu zbioru. Odmiana plenna. Owoce na początku są kwaśne, ale u pozostawionych dłużej na krzewach smak łagodnieje. Owoce mogą być także wykorzystywane do przetwórstwa. Rośliny wykazują wysoką, polową odporność na choroby grzybowe.

Charakterystyka wybranych odmian porzeczki czerwonej pod względem niektórych cech użytkowych (odmiany podano według terminu dojrzewania owoców)