Stacja meteorologiczna to zestaw kilkunastu czujników monitorujących stan warunków klimatycznych na zewnątrz obiektu i w jego wnętrzu.

Na zewnątrz mierzone są:

• kierunek wiatru,
• prędkość wiatru,
• temperatura powietrza,
• wystąpienie opadu,
• natężenie promieniowania słonecznego,
• wilgotność powietrza.

Czujnik temperatury zewnętrznej jest osłonięty przed bezpośrednim promieniowaniem słonecznym. Czujniki kierunku wiatru i opadów są rozmieszczone w ten sposób, aby nie cieniowały czujnika mierzącego promieniowanie słoneczne. Stacja meteorologiczna (fot. 1) winna być umieszczona nad szklarnią i skierowana czujnikiem światła na południe. W pobliżu stacji nie powinny znajdować się wysokie obiekty, które cieniując mogłyby fałszować odczyty z czujnika światła, a także prędkości i kierunku wiatru, co w konsekwencji prowadziłoby do niepoprawnej pracy komputera klimatycznego.

Fot. 1. Przykładowe stacje meteorologiczne

Urządzenia mierzące parametry klimatu wewnątrz szklarni

Mierzą one:

• temperaturę,
• wilgotność względną, mogą mierzyć także
• stężenie dwutlenku węgla.

Urządzenie należy umieścić w miejscu reprezentatywnym dla klimatu całej szklarni (fot. 2), bezpośrednio nad roślinami. Nie należy go umieszczać zbyt blisko przejścia lub ścian zewnętrznych, nie powinno się ono także znajdować pod rynną ani nad rurą grzewczą. Urządzenie należy zainstalować tak, aby możliwa była zmiana wysokości zawieszenia w miarę wzrostu roślin, oraz okresowa konserwacja.

Fot. 2. Różne czujniki mierzące parametry klimatu w szklarni (temperaturę, wilgotność, CO₂)

Sterowanie klimatem

Dane ze stacji oraz z urządzenia pomiarowego wewnątrz szklarni są przesyłane do komputera sterującego, który na podstawie tych odczytów reguluje pracę urządzeń wykonawczych, aby zapewnić optymalne warunki dla wzrostu roślin. Do urządzeń i instalacji, którymi może sterować komputer klimatyczny, należą:

Ogrzewanie — istnieje zazwyczaj możliwość rozgraniczenia wody na dwa lub trzy obiegi — ogrzewanie stałe szklarni, ogrzewanie wegetacyjne i ciągi grzewcze do wytapiania śniegu. Możliwe jest także ogrzewanie podłoża, wykorzystywane w niektórych gospodarstwach przy produkcji rozsady (fot. 3). Sterowanie prowadzone jest z wykorzystaniem pomp obiegowych i/lub zaworów trójdrożnych (fot. 4).

Fot. 3. W mnożarce z prawej — węże PE umieszczone w ziemi, co 20 cm,
z lewej — produkcja rozsady na podgrzewanym podłożu (początek grudnia 2004 r.)

Fot. 4. Piec centralnego ogrzewania, pompy obiegowe sterowane za pomocą komputera klimatycznego

Wietrzniki — sterowanie nimi odbywa się niezależnie dla strony nawietrznej i zawietrznej, ze względu na pewne niedoskonałości konstrukcyjne zaprogramowane ustawienia wymagają okresowej kalibracji (fot. 5). Należy pamiętać także o koniecznoś­ci instalowania ograniczników otwarcia i zamknięcia.

Fot. 5. Przekładnie są źród­łem błędów przy sterowaniu wietrznikami, dlatego konieczna jest kalibracja ustawień lub kontrolowanie czujników

Cieniówki — mogą być przysłaniane podczas intensywnej operacji słonecznej, aby obniżyć temperaturę wewnątrz obiektu.

Kurtyny termoizolacyjne — zasłanianie ich na noc pozwala utrzymać temperaturę o 3–5°C wyższą niż
w szklarni bez kurtyn, co istotnie wpływa na zmniejszenie kosztów ogrzewania.

Wentylatory — mieszając powietrze wyrównują temperaturę, poziom CO₂ i wilgotność wewnątrz szklarni.

Niektóre komputery klimatyczne mogą pozwalać na sterowanie zamgławianiem i dozowaniem CO₂.

Konserwacja

Zarówno stacja klimatyczna, jak i urządzenia wewnątrz szklarni wymagają okresowych przeglądów i konserwacji. Producenci mają różne zalecenia i trudno jest je uogólniać.

Zaleca się czyszczenie czujnika deszczu i natężenia światła przynajmniej dwa razy w roku (w rejonach o dużym zapyleniu — częściej), za pomocą miękkiej szmatki zwilżonej spirytusem lub denaturatem. Nie należy używać środków mogących porysować powierzchnię. Gdy pomiar wilgotności odbywa się z wykorzystaniem termometru suchego i mokrego, należy regularnie uzupełniać ilość cieczy w zbiorniczku termometru mokrego — dolewać wody destylowanej lub demineralizowanej. Aby zapobiec rozwojowi glonów, można wodę zakwasić dolewając do niej trochę octu. Regularnie należy kontrolować także knot, jego czystość i przyleganie do czujnika. Knot można oczyścić między wymianami, gotując go w wodzie. Można go także wymyć w wodzie z dodatkiem mydła (potem starannie wypłukać).

Pozostałe czujniki nie wymagają konserwacji. Należy jedynie dbać o ich czystość i okresową wymianę filtrów przeciwpyłowych.