Pakowanie przy liniach sortowniczych

W instalację do wstępnego sortowania warto zainwestować, gdy planuje się pakowanie produktów w kilka różnych opakowań. Tego typu maszyny są prawie dwukrotnie tańsze w użytkowaniu niż tradycyjne linie do sortowania. Wysoki jest jednak koszt zakupu takich urządzeń. Wstępnie posortowane owoce za pomocą hydropróżnowych napełniarek umieszczane są w skrzyniopaletach (fot. 1), z których trafiają na linie do pakowania. W mniejszych firmach maszyny pakujące instaluje się w bezpośrednim sąsiedztwie linii sortujących.

Fot. 1. Wstępnie posortowane owo­ce umieszczane są w skrzyniopaletach za pomocą specjalnych napełniarek

Do automatycznego pakowania produktów luzem do pudeł kartonowych lub skrzynek drewnianych używa się automatycznych wagonaważarek (fot. 2), które są montowane na zakończeniu pasów odbierających posortowane owoce. Jeśli owoce pakowane są ręcznie do opakowań, w bezpośrednim sąsiedztwie pasów odbierających montuje się elektroniczne wagi (fot. 3). Aby usprawnić pakowanie owoców do pudeł kartonowych na wytłoczkę, warto zdecydować się na wybudowanie do tego celu specjalnych linii, na których — zarówno posortowane owoce, jak i puste oraz pełne opakowania — przesuwane są na przenośnikach taśmowych (fot. 4). Na końcach takich linii dodatkowo montowane są wagi kontrolujące masę przygotowanych opakowań. Dzięki takim rozwiązaniom jedna osoba w ciągu godziny może przygotować na przykład 650 kg jabłek, podczas gdy na tradycyjnych stołach odbiorczych wydajność osoby układającej jabłka na wytłoczce spada do 250 kg/godz.

Fot. 2. Do automatycznego pakowania produktów luzem do pudeł kartonowych lub skrzynek drewnianych używa się automatycznych wagonaważarek

Fot. 3. W sąsiedztwie stołów pakujących montuje się wagi i przenoś­niki rolkowe ułatwiające kontrolę zapakowanych owoców

Fot. 4. Specjalna linia do pakowania produktów do opakowań z wytłoczkami

Dla usprawnienia odbierania i układania na paletach pełnych pudeł kartonowych w dużych centrach logistycznych korzysta się z systemu przenośników rolkowych oraz automatów układających opakowania, nakładających narożniki i spinających opakowania taśmą (fot. 5). Ułożone w ten sposób i zabezpieczone są gotowe do transportu.

Fot. 5. Przenośniki rolkowe oraz automaty układające opakowania, nakładające narożniki i spinające opakowania taśmą znacznie usprawniają przygotowanie towaru do sprzedaży

W rękaw siatkowy

Maszyny pakujące mogą współpracować z urządzeniami dozującymi, takimi jak wagonaważarki, liczarki, napełniarki pojemników. Opakowania mogą być też wypełniane produktem ręcznie. Wagonaważarki (wagi automatyczne) są to maszyny wielokanałowe lub wielopojemnikowe — wyposażone w kilka lub kilkadziesiąt pojemników ważących — w każdym z kanałów znajduje się określona porcja produktu i z tych porcji dobierana jest określona, zadana masa.

Do napełniania i zamykania siatek z klipsem metalowym używane są półautomatyczne i automatyczne maszyny. Wydajność maszyn półautomatycznych, w zależności od możliwości operatora i organizacji pracy, może wynieść do 10 opakowań na minutę (fot. 6). W automatach spinających w układzie tub pionowych lub ukośnych wydajność wzrasta do 40 opakowań na minutę. Wydajność maszyn automatycznych spinających w układzie tuby poziomej, przeznaczonych do pakowania pojemników, sięga 50 opakowań na minutę. Automaty spinające do pakowania produktów w pojedynczych rzędach, na przykład cebuli lub czosnku "w linii", mają wydajność do 30 opakowań na minutę. W maszynach przeznaczonych do pakowania w siatki owoców i warzyw wrażliwych na uszkodzenia wydajność jest mniejsza — do 25 opakowań na minutę. Ze względu na konieczność delikatnego traktowania produktu podczas tej czynności — korzysta się tutaj z maszyn o poziomym układzie tub (fot. 7).

Fot. 6. Wydajność maszyn półautomatycznych do produkcji siatek
z klipsem metalowym, w zależności od możliwości operatora i organizacji pracy, może wynieść do 10 opakowań na minutę

Fot. 7. W maszynach przeznaczonych do pakowania w siatki owoców i wrażliwych na uszkodzenia warzyw korzysta się z maszyn o poziomym układzie tub

Maszyny pakujące w rękaw siatkowy wyposażone w automatyczne aplikatory — drukarki etykiet — mogą umieszczać na opakowaniach różne rodzaje etykiet. Najczęściej stosowane są etykiety typu Wineglass (przyczepiane do jednego końca opakowania — fot. 8) oraz etykiety typu Bolduc (taśma biegnąca od klipsa do klipsa). Zakres pakowania wynosi tutaj od 0,25 kg do 5 kg. Na etykietach Wineglass informacje można drukować podczas pakowania, a typu Bolduc mają najczęściej nadruk wykonywany przez producenta.
W takie rękawy pakuje się na przykład ziemniaki, cebulę, czosnek, buraki, marchew, pomidory, ogórki, orzechy, brukselkę, paprykę, cytrusy, jabłka, gruszki, śliwki.

Fot. 8. Etykieta Wineglass

Maszyny spinające to nadal najczęściej stosowane rozwiązania w przypadku pakowania w rękaw siatkowy. Uzyskane opakowanie siatkowe wraz z etykietą jest równocześnie jednym z najtańszych rozwiązań na rynku.

Zgrzewarki rękawa siatkowego

Na rynku dostępne są automatyczne maszyny zgrzewające rękaw siatkowy tkany i wytłaczany. Tego typu maszyny automatycznie formują i zamykają opakowania siatkowe przez wielopunktowe lub liniowe zgrzewanie. Połączenie dwóch materiałów, jakimi są rękaw siatkowy tkany lub wytłaczany i szeroka taśma reklamowa, należy do najbardziej atrakcyjnych i nowoczesnych sposobów pakowania pełnego asortymentu owoców i warzyw.

W zależności od modelu maszyny, możliwe jest uzyskanie różnych opakowań formowanych z siatek, począwszy od najbardziej ekonomicznego typu Girplus (fot. 9), poprzez Girsac (fot. 10) do najbardziej nowoczesnych i modnych opakowań pionowych z uchwytem typu Ultra-Bag (fot. 11). Szeroki asortyment i różnorodność wersji dostępnych maszyn pozwalają na zaspokojenie potrzeb i wymagań produkcyjnych różnych klientów: średnich i dużych gospodarstw rolnych i ogrodniczych oraz innych firm zajmujących się pakowaniem usługowym i dystrybucją owoców czy warzyw. Wydajność maszyn zgrzewających zawiera się w zakresie 20–40 opakowań na minutę, przystosowanych do pakowania owoców delikatnych, takich jak jabłka czy pomidory, jest mniejsza.

Fot. 9. Opakowanie typu Girplus

Fot. 10. Opakowanie typu Girsac

Fot. 11. Nowoczesne i modne opakowanie pionowe z uchwytem typu Ultra-Bag

W worki raszlowe

Worki raszlowe pojedyncze mogą być napełniane ręcznie i zawiązywane lub zaszywane ręcznymi zszywarkami do worków. Zszywarki ręczne to urządzenia najczęściej stosowane w małych i średnich gospodarstwach lub spółdzielniach produkcyjnych o niewielkich potrzebach przerobowych. Tego typu urządzenia to poręczne i przenośne maszyny, najczęściej montowane na podwieszanym zaczepie w miejscu odbioru worka z wagopakowarki.

Automatyczne maszyny zszywające to bardzo wydajne urządzenia, najczęściej stanowiące część ciągu automatycznego, którego integralnym elementem są automatyczne wagi dozujące. Maszyny te wyposażone są między innymi w podajniki taśm reklamowych i drukarki etykiet. Proces formowania worka, wypełnianie, zszywanie i odprowadzanie przebiega automatycznie. Ze względu na dużą wydajność, tego typu maszyny polecane są dla dużych gospodarstw czy organizacji producentów lub firm zajmujących się pakowaniem na przykład cebuli, ziemniaków czy marchwi. Wydajność automatycznych maszyn do zaszywania worków raszlowych wynosi na ogół 14–30 opakowań na minutę.

W folie

Opakowanie typu "flow-pack" jest formowane z taśmy foliowej w automatach pakujących. Opakowania znakuje się za pomocą etykiet samoprzylepnych lub nadruków wykonywanych bezpośrednio na foliach podczas pakowania. Przed zapakowaniem w folię warzywa i owoce są na ogół umieszczane na tackach lub w pojemnikach, które zabezpieczają produkty przed uszkodzeniem podczas transportu czy sprzedaży. Wybrane produkty mogą być pakowane bez tacek i pojemników — na przykład papryka, brokuły, banany, kalafior. Produkty umieszczane na tackach to pomidory, jabłka, ogórki, winogrona, truskawki, borówki, gruszki, pieczarki, marchew.

Opakowania typu "flow-pack" otrzymuje się na maszynach automatycznych (fot. 12). W zależności od pakowanego produktu, stosuje się odpowiednie modele maszyn. W pewnym uproszczeniu możemy powiedzieć, że są maszyny do małych opakowań, z których wykorzystaniem pakuje się na przykład 4–6 pomidorów na tacce czy produkty w pojemnikach 250–1000-gramowych, i maszyny do dużych opakowań dla sałaty, bananów czy brokułów. Wydajność maszyn może dochodzić do 100 opakowań na minutę i jest uzależniona od wielkości i rodzaju pakowanego produktu. Mogą być zasilane produktem do pakowania w sposób ręczny — poprzez ustawianie pakowanych produktów na podajniku zasilającym — lub automatycznie, za pomocą wypełniarek pojemników i tacek albo innego typu dozowników. Automatyczne napełnianie warto instalować tylko przy pakowaniu dużych, jednolitych partii produktu.

Fot. 12. Opakowania typu "flow-pack" otrzymuje się przy wykorzystaniu maszyn automatycznych

Za pomocą maszyn automatycznych typu "flow-pack" wyposażonych w specjalną głowicę zgrzewającą i tunel nagrzewczy można pakować wybrane produkty w folie termokurczliwe, które tworzą na towarze tak zwaną drugą skórkę. W ten sposób pakuje się na przykład ogórki, kalafiory, brokuły i cukinie. Wydajność urządzeń zależy, między innymi, od pakowanego produktu i może wynosić do 70 opakowań na minutę.

Folie typu stretch stosuje się najczęściej przy pakowaniu na tackach pieczarek, jabłek, pomidorów oraz pojedynczych produktów. Użycie takich folii powoduje, że produkty umieszczone są wewnątrz opakowania stabilnie. Można stosować w tym przypadku proste maszyny półautomatyczne — tak zwane gorące stoły — lub maszyny automatyczne pakujące produkty w pojemnikach lub na tackach (wydajność do 110 opakowań).

Torebki foliowe

Do pakowania warzyw i owoców wykorzystywane są najczęściej torebki z folii polietylenowych z perforacją. Mogą być przygotowywane jako pojedyncze, w pakietach lub w rolkach, i być wyposażone w uchwyt.

Woreczki foliowe mogą być wypełniane i zamykane ręcznie — za pomocą prostych zamykarek wyposażonych w taśmę samoprzylepną. Maszyny automatyczne działające w tak zwanym systemie Wicket Bag wykorzystują worki foliowe w pakietach, które są pobierane automatycznie i zamykane przez jeden z wybranych systemów.

Następna grupa maszyn to automatyczne zgrzewarki folii formujące opakowanie z półrękawów foliowych i prefabrykowanych worków foliowych połączonych ze sobą. W zależności od wyposażenia maszyny, zamknięcie i wyodrębnienie worka następuje przez zgrzanie poziome i zgrzanie lub rozcięcie pionowe. Maszyny do pakowania w folię występują w wersjach przystosowanych do pakowania produktów delikatnych, takich jak jabłka czy pomidory — zapewniają one odpowiednie traktowanie towaru podczas pakowania (fot. 13). Wykorzystując maszyny automatyczne można spakować w ciągu minuty do 30 opakowań, wersje urządzeń do produktów delikatnych — ze względu na specyficzne systemy załadunku i odbioru produktu — mają mniejszą wydajność. Maszyny automatyczne na ogół zasilane są automatycznymi urządzeniami ważącymi lub liczarkami.

Fot. 13. Maszyny zapewniające odpowiednie traktowanie produktu podczas procesu pakowania przeznaczone do pakowania produktów delikatnych, takich jak jabłka czy pomidory

Zabezpieczanie ładunków na paletach

Do zabezpieczania elementów składowych na paletach używa się specjalnych siatek dla produktów wymagających wentylacji (fot. 14). Stosowana do zabezpieczania opakowań folia typu stretch może powodować pocenie się produktów, dodatkowo wszelkie zmiany temperatury powodują skraplanie się wody na kartonach, co jest przyczyną ich deformowania się. Siatki używane do zabezpieczania produktów pozwalają na obniżenie kosztów pakowania, w porównaniu z narożnikami kartonowymi. Pakowanie w siatkę jest znacznie prostsze od używania narożników i nie wymaga specjalistycznych maszyn. Najlepsze do tego celu są różnego rodzaju siatki elastyczne — są one łatwe w użyciu podczas zabezpieczania produktów o nieregularnych kształtach na palecie. Jeżeli towar ma regularne kształty możemy używać siatki elastycznej lub standardowej. Aby ułatwić sobie pracę, warto zainwestować w owijarkę, która pozwala kontrolować zużycie siatki oraz jej naciąg na opakowaniach.

 
Fot. 14. Elementy składowe na paletach warto zabezpieczać elastycznymi siatkami

Nadal do zabezpieczania używane są narożniki — do opakowań zawierających owoce lub warzywa, ze względu na dużą wilgotność, powinny być powlekane warstwą aluminium lub zabezpieczane przed nadmierną nasiąkliwością poprzez parafinowanie lub pokrywanie folią.