Spółdzielnie ogrodnicze

W tym roku zimna wiosna opóźniła wegetację warzyw i przyczyniła się do utrzymania cen warzyw z ubiegłorocznych zbiorów na poziomie wyższym niż w 2004 r. Poprawiła się sytuacja na rynku kapust (z wyjątkiem pekińskiej) spowodowana ożywieniem w handlu zagranicznym po ubiegłorocznej bessie. Ceny skupu były też stymulowane przez zmniejszającą się podaż. Notowania kapusty białej wzrosły w II kwartale tego roku o 181% — z 0,37 zł/kg w kwietniu do 0,58 zł/kg w maju i 1,04 zł/kg w czerwcu. Drożała też kapusta czerwona (o 26% — z 0,43 zł/kg w kwietniu do 0,54 zł/kg w czerwcu — tab. 1). Spadek cen dotyczył kapusty pekińskiej, za którą płacono 2,11 zł/szt. w kwietniu, 1,80 zł/szt. w maju i 1,51 zł/szt. (spadek o 28%). Obniżka była podyktowana zbyt wysokim "wywindowaniem" cen od stycznia do kwietnia (o 70% — z 0,89 zł/szt. do 1,51 zł/szt.).
Bardzo gwałtownie rosły ceny ubiegłorocznej pietruszki — z 1,80 zł/kg w kwietniu do 3,08 zł/kg w czerwcu, czyli o około 70%. Drożała także cebula (o 74% — z 0,23 zł/kg w kwietniu do 0,40 zł/kg w czerwcu), ale tegoroczne ceny skupu i tak były znacznie niższe od ubiegłorocznych — w kwietniu o 76%, w maju o 70% i czerwcu o 70% (rys. 1).

Tabela 1. Średnie ceny skupu warzyw i owoców w spółdzielniach ogrodniczych
w II kwartale 2004 r. i 2005 r. (zł/kg)

Rys. 1. Ceny skupu cebuli w spóldzielniach ogrodniczych w II kwartale 2004 r. i 2005 r.

Rys. 2. Ceny skupu truskawek z szypułką w spóldzielniach ogrodniczych
w czerwcu 2004 r. i 2005 r.

Krajową sałatę w kwietniu kupowano po 1,51 zł/szt. (o 35% drożej niż w 2004 r.), potem jej ceny obniżały się — do 0,55 zł/szt. w czerwcu. Ceny skupu pomidorów były stosunkowo wysokie, mimo likwidacji ceł kwotowych na importowane pomidory po wejściu Polski do UE. Przyczyną były niższe zbiory tych warzyw w południowej Europie oraz wzrost kosztów produkcji w kraju w okresie chłodnej wiosny. Szczególnie wysokie ceny skupu pomidorów notowano w czerwcu (3,80 zł/kg, o 23% więcej niż w 2004 r.). Ceny skupu ogórków spod osłon były w tym roku niższe niż w 2004 r. (wysokie ubiegłoroczne ceny spowodowały wzrost nasadzeń).

Szacunkowe zbiory truskawek zapowiadały się rekordowo (około 190 000 t). Ich skup rozpoczął się w drugiej dekadzie czerwca, o około 10 dni później niż w zeszłym roku. Spadek cen truskawek deserowych — w stosunku do ubiegłorocznych — wyniósł na początku skupu około 40%. Ceny owoców deserowych do końca wynosiły 1,11–1,30 zł/kg (średnio — 1,19 zł/kg, w czerwcu 2004 r. — 2,35 zł/kg). Najgorsza sytuacja dotyczyła jednak truskawek bez szypułek, których tegoroczne ceny były o ponad 50% niższe niż ubiegłoroczne. Od 25 czerwca zaczęły jednak lekko wzrastać. Średnia cena w czerwcu wyniosła 0,82 zł/kg i była ponad 50% niższa niż w ubiegłym roku. Wiele jednostek nie kupowało jednak truskawek (brak zamówień od odbiorców, głównie niemieckich), a niektórzy plantatorzy z powodu niskich cen zaprzestali zbiorów.

Skup czereśni (wczesnych odmian) rozpoczął się na początku czerwca po 2,78 zł/kg, cenie minimalnie wyższej niż w 2004 r. Potem notowania tych owoców obniżały się i pomiędzy 18 a 21 czerwca stanowiły 30% ubiegłorocznych. W trzeciej dekadzie czerwca — od rozpoczęcia skupu czereśni późniejszych odmian, które w wyniku przymrozków wiosennych słabiej plonowały — ceny zaczęły wzrastać. Średnie notowania czereśni były w czerwcu o 4% wyższe niż w ubiegłym roku.

Wręcz tragicznie niskie ceny skupu agrestu były spowodowane niesprzedanymi zapasami tych owoców z ubiegłego roku oraz mniejszym popytem odbiorców zachodnioeuropejskich. Skup agrestu rozpoczął się w drugiej dekadzie czerwca od 0,90 zł/kg (5 razy mniej niż w 2004 roku). W końcu czerwca ceny obniżyły się do 0,75 zł/kg. Średnie notowania w czerwcu tego roku były niższe o 75% niż w czerwcu ubiegłego roku (3,28 zł/kg).

Zakłady przetwórcze

W II kwartale tego roku ceny skupu cebuli obieranej stanowiły zaledwie około 30% ubiegłorocznych (tab. 1).
Kapusta biała, za którą oferowano w kwietniu i maju 0,36–0,39 zł/kg, była droższa niż w poprzednim roku o 20–30%. W czerwcu ceny tego warzywa gwałtownie wzrosły do 0,55 zł/kg, ze względu na obniżającą się podaż. Skup marchwi w większości zakładów zakończono już w kwietniu ceną 0,20 zł/kg, o 20% niższą niż w 2004 r. Za buraki ćwikłowe przetwórcy płacili w kwietniu o 50% więcej niż przed rokiem. Cena kapusty kwaszonej była stabilna (0,55 zł/kg), podobnie jak notowania jabłek przemysłowych (0,26–0,27 zł/kg). Te ostatnie były droższe od ubiegłorocznych o 3–5 gr/kg. W maju rozpoczął się skup szpinaku i rabarbaru. W czerwcu szpinak był droższy od ubiegłorocznego o 4 grosze (0,45 zł/kg), tańszy niż w ubiegłym roku był natomiast rabarbar (o 24% w maju i o 40% w czerwcu). Najniższe od kilku lat były ceny truskawek i agrestu. Truskawki bez szypułek kupowano w czerwcu po 0,89 zł/kg (rys. 3), płacąc o 50% mniej niż w roku 2004, truskawki z szypułkami po 0,65 zł/kg (o 54% mniej), a agrest po 0,79 zł/kg (o 79% mniej).

Rys. 3. Ceny skupu truskawek bez szypułek w zakładach przetwórczych
w czerwcu 2004 r. i 2005 r.

Rynki hurtowe

Od maja drożała nieco cebula, która najtańsza była w kwietniu (tab. 2). Przez cały II kwartał taniały nowalijki, w tym także krajowe pomidory i ogórki spod osłon. Ceny hurtowe pomidorów krajowych spadły do 7,46 zł/kg w maju (w kwietniu 12,3 zł/kg), a w czerwcu do 3,76 zł/kg. Za ogórki płacono w czerwcu 1,36 zł/kg. Krajowa sałata potaniała w maju do 0,60–1,10 zł/szt. Późno pojawiły się wczesne krajowe ziemniaki po 4,00–7,00 zł/kg oraz marchew w pęczkach po 2,00–2,80 zł/pęczek. Ceny wczesnej, krajowej kapusty białej dochodziły do 1,50–2,30 zł/szt.
W czerwcu wzrosła podaż warzyw krajowych oraz importowanych, rozpoczęto też sprzedaż owoców jagodowych. Ceny truskawek wynosiły w czerwcu 1,00–3,50 zł/kg. Bardzo duże różnice notowań tych owoców występowały między poszczególnymi rynkami w Polsce. Najwyższe ceny uzyskiwano w północnej części Polski, np. w Podlaskim Centrum Handlowym, a najniższe na giełdzie sandomierskiej. Ceny hurtowe agrestu wyniosły w czerwcu 1,50–3,50 zł/kg, a czereśni 1,80–5,00 zł/kg. Zgodnie z zapowiedziami, podrożały banany i grejpfruty, w związku z przyjęciem wyższych zewnętrznych stawek celnych w taryfie UE.

Tabela 2. Średnie ceny skupu warzyw i owoców w zakładach przetwórczych
w II kwartale 2004 r. i 2005 r. (zł/kg)

Tabela 3. Minimalne i maksymalne ceny hurtowe warzyw i owoców
w II kwartale 2004 r. i 2005 r. (zł/kg)
Źródło: na podstawie notowań ZSIR (Zintegrowany System Informacji Rynkowej MRiRW)
i danych Zakładu Ekonomiki Ogrodnictwa IERiGŻ-PIB