Numer 09/2005
Pomidory stanowią ponad połowę warzyw produkowanych w Polsce pod osłonami. Rocznie eksportujemy ponad 40 000 ton pomidorów, głównie latem i jesienią. Podaż krajowa jest uzupełniana importem, który zwykle był najwyższy w pierwszym kwartale roku. Przed wejściem Polski do UE czynnikiem hamującym import pomidorów w kwietniu było cło kwotowe. W tym roku ilość i wartość pomidorów sprowadzonych do nas w kwietniu były wyższe niż w 2004 r.
Produkcja pomidorów spod osłon
Według szacunków Instytutu Warzywnictwa, w 2005 r. powierzchnia uprawy pomidorów pod osłonami wyniesie u nas 2450 ha i będzie zaledwie o 1% wyższa od ubieg-łorocznej. W 2002 r. areał upraw sięgał prawie 2600 ha, a zbiory tych warzyw wyniosły 393 000 ton. W następnych latach zbiory obniżały się i w 2004 r. spadły do 369 600 ton. Instytut Warzywnictwa prognozuje, że w 2005 r. produkcja pomidorów szklarniowych będzie podobna i wyniesie około 370 000 ton.
Handel zagraniczny
Polska co roku eksportuje coraz więcej pomidorów. W 1995 r. sprzedaliśmy ich za granicę 837 ton, w 2004 r. — ponad 46 100 ton. Najwięcej sprzedajemy tych warzyw latem i jesienią. Przy zwiększonej podaży (z upraw polowych, tuneli i szklarni) pomidory są u nas tanie i konkurencyjne wobec tych produkowanych na Zachodzie. Nasze dane statystyczne nie rozróżniają jednak w handlu zagranicznym pomidorów pochodzących z upraw polowych i spod osłon. W 2004 r. — od lipca do października — wyeksportowano z Polski ponad 34 800 ton pomidorów, co stanowiło 76% ich eksportu. Wśród importerów polskich pomidorów wyróżniają się Czechy, które zakupiły ich w 2004 roku 10 700 ton, Rosja — 7000 t, Niemcy — 5000 t,
Wielka Brytania — 4000 t oraz Szwecja — 3900 t.
Niedobory podaży krajowej uzupełniane są pomidorami importowanymi. W 2004 r. import ten wyniósł 55 900 ton i był wyższy niż w roku poprzednim (36 500 t) o 53%. Najbardziej brakuje w Polsce pomidorów zimą lub wczesną wiosną. W 2004 r. najważniejszymi naszymi dostawcami pomidorów były: Hiszpania, Holandia, Maroko, Niemcy oraz Włochy. W 2005 r. — jak wynika z danych o eksporcie od stycznia do kwietnia — dołączyły jeszcze Belgia, Niemcy i Turcja. Najwięcej pomidorów napływało do Polski w I kwartale, w 2004 r. udział importu w tym okresie wyniósł 40% dostaw rocznych.
Zwiększone zakupy w kwietniu
Nim Polska została członkiem UE, dostawy pomidorów obniżały się zwykle w kwietniu, ze względu na oddziaływanie cła kwotowego, które w tym miesiącu było najwyższe i wynosiło 45 euro/t, co miało chronić produkcję krajową. W kwietniu 2004 r. (w porównaniu z danymi
z marca) wielkość importu tych warzyw obniżyła się z 8700 t do 2500 t, czyli o 71%. W kwietniu 2005 r. odnotowano wprawdzie także spadek importu, w porównaniu z sytuacją z marca (z 8500 t do 5900 t), ale spadek nie był tak dynamiczny, jak w poprzednim roku (wyniósł tylko 31%). Ponadto widać też znaczny wzrost dostaw w stosunku do tych z kwietnia 2004 r., w którym zaimportowano jedynie 2500 t (wzrost o 140%).
W pierwszych czterech miesiącach roku importowaliś-my 25 100 ton pomidorów w 2003 roku,
24 500 t w 2004 r. oraz 26 800 t w 2005 r. Ich wartość wynosiła — odpowiednio — 23,8 mln USD, 20,3 mln USD oraz 42,1 mln USD. Od stycznia do kwietnia bieżącego roku wielkość importu pomidorów wzrosła o 9%, a wartość o 107%, w porównaniu do danych z roku ubiegłego. Przyczyną znacznego wzrostu wartości były wyższe ceny pomidorów hiszpańskich, których wskutek mrozowych uszkodzeń plantacji zebrano w tym kraju w I półroczu tego roku o około 20% mniej. Hiszpania dostarcza około 60% tych warzyw do Polski. Średnia cena importowa pomidorów z Hiszpanii w okresie od stycznia do kwietnia 2004 r. wynosiła 0,81 USD/kg, podczas gdy w analogicznym okresie roku bieżącego wzrosła do 1,54 USD/kg.
Polski import pomidorów od stycznia do kwietnia w latach 2003–2005
Źródło: dane CIHZ i Ministerstwa Finansów