Komu przysługuje?

Dodatek pieniężny przysługuje osobom mającym w marcu danego roku kalendarzowego prawo do świadczeń pieniężnych przyznanych na podstawie przepisów wymienionych w powyższej ustawie, jeżeli wskaźnik dochodowy tych osób obliczony na podstawie dochodu z roku kalendarzowego poprzedzającego rok, w którym nabywają oni prawo do tego dodatku, nie przekracza kwoty 9600 zł (800 zł netto miesięcznie). Dodatek pieniężny może być zatem przyznany osobom, które mają prawo do emerytury rolniczej, renty rolniczej z tytułu niezdolności do pracy, renty rolniczej szkoleniowej, renty rodzinnej oraz emerytur i rent rolnych przyznanych na podstawie przepisów obowiązujących przed 1.01.1991 r.

Emeryt lub rencista, który ma prawo do więcej niż jednego świadczenia emerytalno-rentowego, może otrzymać tylko jeden dodatek.

Dodatek pieniężny nie przysługuje, gdy:

• w danym roku kalendarzowym zostanie przeprowadzona waloryzacja emerytur i rent;
• prawo do renty rolniczej ustało przed 1marca danego roku kalendarzowego;
• prawo do emerytury lub renty rolniczej przysługuje po 31 marca danego roku (np., gdy rencista nabył go od kwietnia danego roku);
• wskaźnik dochodowy emeryta lub rencisty obliczony na podstawie dochodu z poprzedniego roku kalendarzowego przekracza 9600 zł;
• osoba pobiera rentę strukturalną.

Jak ustala się dochód?

Przy ustalaniu dochodu za 2004 r. uwzględnia się:

• Przychody podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszone o koszty uzyskania przychodu, należny podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie społeczne niezaliczone do kosztów uzyskania przychodu oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Oprócz emerytury i renty (wypłacanej z KRUS, ZUS, organów emerytalnych służb mundurowych), uwzględnia się więc także dochody z umów o pracę, umów zlecenia, umów o dzieło (w kwotach netto).
• Deklarowany w oświadczeniu dochód z działalności podlegającej opodatkowaniu na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
• Dochody uzyskane z gospodarstwa rolnego przez osobę będącą właścicielem, współwłaścicielem, posiadaczem samoistnym lub zależnym tego gospodarstwa. Przyjmuje się, że miesięczny dochód z hektara przeliczeniowego odpowiada 194 zł.
• Inne dochody określone w art. 3, pkt 1, lit. c ustawy z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. nr 228, poz. 2255, ze zm.), wymieniającej ponad 20 różnych rodzajów dochodów, które należy uwzględnić ubiegając się o dodatek (np. dodatek kombatancki, kompensacyjny, ryczałt energetyczny, zasiłki chorobowe, alimenty dla dzieci).

Przy ustalaniu prawa do dodatku pieniężnego nie uwzględnia się wypłacanych emerytom i rencistom: dodatku pielęgnacyjnego, dodatku dla sieroty zupełnej, świadczeń rodzinnych, refundacji OC i AC.

W przypadku emerytów i rencistów pozostających w związku małżeńskim i niebędących w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, przy ustalaniu wskaźnika dochodowego bierze się pod uwagę zarówno dochód emeryta i rencisty z roku poprzedniego, jak i dochód jego małżonka, a sumę tych dochodów dzieli się przez dwa.

Przykład

Żona otrzymuje z KRUS emeryturę wysokości 600 zł (netto) miesięcznie, natomiast jej mąż pobiera emeryturę z ZUS wysokości 900 zł (netto) miesięcznie. Ich łączny dochód w 2004 r. wyniósł 15 000 zł (netto). Ustalając prawo do dodatku łączny dochód dzieli się przez 2. Każdy z małżonków będzie miał prawo do dodatku, gdyż dochód na osobę nie przekroczył 9600 zł.

Dochód uprawnionych do renty rodzinnej

W przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona jest wyłącznie osoba małoletnia, przy ustalaniu jej wskaźnika dochodowego, oprócz dochodów z renty rodzinnej, bierze się pod uwagę dochody rodzica (opiekuna faktycznego) osoby uprawnionej do renty i dzieli przez dwa.

W przypadku renty wieloosobowej uprawnionym członkom każdej rodziny (w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych) przysługuje łącznie jeden dodatek pieniężny. Przez rodzinę rozumie się: małżonków, rodziców, opiekuna faktycznego dziecka oraz pozostające na utrzymaniu dzieci do 25. roku życia, a także dziecko, które ukończyło ten wiek, ale jest niepełnosprawne w stopniu znacznym i przysługuje mu z tego tytułu świadczenie pielęgnacyjne. Warunkiem tworzenia rodziny jest rodzic, na którego utrzymaniu pozostają osoby uprawnione do renty rodzinnej (również pełnoletnie). W takim przypadku wszystkim osobom uprawnionym do renty rodzinnej przysługuje jeden dodatek. Pełnoletnie sieroty zupełne tworzą odrębne rodziny, a zatem każda z tych osób może uzyskać prawo do własnego dodatku pieniężnego. Gdy w kręgu osób tworzących rodzinę, oprócz uprawnionych do renty rodzinnej, jest także inna osoba, dochód osób uprawnionych do renty rodzinnej ustalany jest łącznie z dochodem tej innej osoby.

Wysokość dodatku

Dodatek pieniężny przysługuje w wysokości 10% różnicy pomiędzy kwotą 9600 zł a wskaźnikiem dochodowym osoby uprawnionej lub uprawnionych członków rodziny (w przypadku renty rodzinnej wieloosobowej). Dodatek nie zostanie przyznany, gdy jego kwota będzie niższa niż 20 zł.

Jak się ubiegać?

Podstawą przyznania dodatku pieniężnego jest złożenie przez emeryta lub rencistę albo jego przedstawiciela ustawowego oświadczenia lub wniosku. Oświadczenie składa osoba, dla której jedynym źródłem dochodu w roku kalendarzowym poprzedzającym rok złożenia oświadczenia była emerytura (renta) wypłacana przez KRUS. Emeryci i renciści, którzy osiągnęli inne dochody (np. posiadali gospodarstwo rolne, byli zatrudnieni, prowadzili działalności pozarolniczą), składają wniosek o ustalenie prawa do dodatku pieniężnego z dołączonym oświadczeniem o osiągniętych dochodach własnych i małżonka. Wzór oświadczenia i wniosku określa rozporządzenie ministra polityki społecznej z 23.06.2005 r. w sprawie dodatku pieniężnego dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenia przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny (Dz. U. nr 112, poz. 941).

Składanie oświadczeń i wniosków

W 2005 r. termin złożenia oświadczenia oraz wniosku upłynął 31 lipca. Osobom, które złożyły oświadczenie lub wniosek do 30 czerwca, KRUS powinien wypłacić dodatek wraz z emeryturą lub rentą w sierpniu, natomiast w razie złożenia dokumentów w lipcu — wypłata powinna nastąpić do 30 września. Roszczenie o nabycie prawa do dodatku za 2005 r. przedawnia się 30 września, co oznacza, że oświadczenia i wnioski złożone po tym dniu nie zostaną rozpatrzone.

W następnych latach (w których będzie ustalane prawo do dodatku pieniężnego) oddziały regionalne KRUS, podobnie jak inne organy rentowe, są zobowiązane do poinformowania do końca lutego danego roku kalendarzowego emerytów i rencistów o warunkach uzyskania dodatku pieniężnego. Osoba uprawniona składa oświadczenie do 15 marca danego roku kalendarzowego, natomiast wniosek — do 15 maja. Gdy terminy te zostaną zachowane, KRUS dodatek wypłaci łącznie z emeryturą lub rentą za kwiecień (w przypadku oświadczenia) lub za czerwiec (w przypadku wniosku). Ostateczny termin zgłoszenia oświadczenia lub wniosku upływa 30 czerwca każdego roku kalendarzowego.

Kontrola oświadczeń

KRUS może skontrolować rocznie do 10% losowo wybranych decyzji ustalających prawo do dodatku pieniężnego. W celu weryfikacji oświadczeń, KRUS może wystąpić do urzędu skarbowego o udzielenie informacji dotyczących wysokości dochodów osób, którym przyznano dodatek. Osoba, która nienależnie pobrała dodatek, zostanie zobowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami. Kwoty nienależnie pobranego dodatku podlegają zwrotowi za okres nie dłuższy niż 3 lata kalendarzowe bezpośrednio poprzedzające rok wydania decyzji o zwrocie nienależnie pobranego dodatku.