Fot. 1. Konferencja ekologiczna zgromadziła ponad 100 uczestników

Konferencja zbiegła się z gwałtownym wzrostem zainteresowania rolnictwem ekologicznym w naszym kraju. Możliwość uzyskania dopłat do produkcji warzywniczej i sadowniczej prowadzonej metodami ekologicznymi spowodowała, że — ku zaskoczeniu Ministerstwa Rolnictwa — liczba certyfikowanych gospodarstw ekologicznych w Polsce przekroczy w tym roku 7000, a ich powierzchnia wyniesie około 160 000 ha. Oznacza to wzrost o 100% w stosunku do danych z 2004 roku. Problemem jest jednak fakt, że większość tych gospodarstw nie prowadzi produkcji towarowej oraz że największa powierzchnia przeznaczona jest na łąki i pastwiska, a tylko niewielka — na uprawy ogrodnicze. W Planie Działań dla Żywności Ekologicznej i Rolnictwa w Polsce (w lipcu ten akt prawny był prawie na ukończeniu) zakłada się wzrost do 2010 roku liczby gospodarstw ekologicznych w Polsce do co najmniej 15 000 i powierzchni wykorzystywanych przez nie użytków rolnych do 300 000 ha. Według przedstawiającego ten dokument Wiesława Wawierni z MRiRW, w latach 2005–2010 prowadzona będzie intensywna kampania reklamująca rolnictwo ekologiczne wśród konsumentów, wprowadzone zostaną zmiany prawne ułatwiające zakładanie grup producentów produktów ekologicznych oraz umożliwiające rozwój przetwórstwa ekologicznego w małych gospodarstwach, w których trudno spełnić wymagania higieniczno-sanitarne. To tylko najważniejsze elementy 14-punktowego planu wsparcia rolnictwa ekologicznego w Polsce.

Prelegenci z Niemiec, Holandii, Czech, Słowacji oraz Wielkiej Brytanii mówili o rozwoju oraz organizacji produkcji ekologicznej w swoich krajach oraz w Unii Europejskiej. Lianne Kersbergen z ministerstwa rolnictwa Holandii przedstawiła założenia swojego rządu. Otóż w Holandii do 2010 roku rolnictwo ekologiczne powinno zajmować 10% upraw, a do 2007 roku wydatki konsumentów na produkty ekologiczne mają przekroczyć 5% łącznych wydatków na produkty spożywcze. Formą reklamy jest, na przykład, serwowanie od tego roku posiłków z produktów ekologicznych w holenderskich ministerstwach oraz placówkach publicznych.

Jednym z państw, w których rolnictwo ekologiczne nie może zaspokoić zapotrzebowania handlu, jest Wielka Brytania. W tym kraju w latach 1997–2004 liczba ekologicznych producentów wzrosła 5-krotnie, powierzchnia upraw — 11-krotnie, a wartość sprzedaży produktów ekologicznych — 6-krotnie (1,2 mld ekologiczne uprawiano w tym kraju w 2003 roku na ponad 5000 ha. W ostatnim okresie wiele się jednak zmienia — ubywa farm ekologicznych, ale wzrasta powierzchnia tych, które pozostają. Spadają też ceny produktów ekologicznych. Ich wytwarzanie jest jednak w Wielkiej Brytanii wciąż bardziej opłacalne niż produkcja konwencjonalnych owoców czy warzyw. Dlatego rośnie tam liczba dostawców krajowych (ich udział wzrósł do 59%), a maleje import.

Fot. 2. Fasola szparagowa uprawiana współrzędnie z aksamitkami na polu doświadczalnym w Skierniewicach

Część konferencji poświęcono aspektom praktycznym. Piet Bleeker z Uniwersytetu w Wageningen mówił o zwalczaniu chwastów w uprawach ekologicznych za pomocą skonstruowanych do tego celu narzędzi mechanicznych — pielników palcowych, torsyjnych i rotacyjnych oraz napędzanych bron kolczastych. Prof. dr hab. Józef Robak przedstawił natomiast możliwości ograniczania liczebności i zwalczania szkodników oraz chorób na ekologicznych plantacjach warzyw, między innymi za pomocą wyciągów organicznych, właściwego płodozmianu oraz współrzędnej uprawy roślin (fot. 2). Jak ekologiczna produkcja wygląda w praktyce, uczestnicy mogli się natomiast przekonać na polach doświadczalnych Instytutu Warzywnictwa w Skierniewicach, a także w gospodarstwach warzywniczych w województwie lubelskim, dokąd zorganizowano wycieczkę w drugim dniu warsztatów.