Schemat uprawy w systemie "V" w rynnach wiszących

Rynny wiszące

Wykonane są one zwykle ze stalowej blachy o grubości 0,6 do 0,8 mm zabezpieczonej przed działaniem wody i wilgoci poprzez pokrycie warstwą plastiku. Blachy produkowane są w hutach i dostarczane do ogrodników zwinięte w rolki (fot. 1). Zalecane jest, aby szerokość rynny była tylko nieco większa niż szerokość maty uprawowej. Zapobiega to zsuwaniu się mat na jedną stronę, gdy po zalaniu pożywką staną się ciężkie (mogłoby powodować to skręcanie się rynien), ponadto ułatwia odpływ tak zwanego drenażu do kanalików zbierających nadmiar pożywki.

Fot. 1. Rynny dostarczane są w takiej formie

Odpowiedni profil nadawany jest blachom na miejscu w szklarni, przy użyciu hydraulicznej giętarki (fot. 2). Następnie są one układane bezpośrednio wzdłuż nawy (fot. 3) na specjalnych wieszakach przyczepionych do konstrukcji za pomocą drutów lub stalowych linek, które w ostatnich latach są coraz częściej wykorzystywane. Zwykle na wieszakach tych możliwe jest również zainstalowanie rur ogrzewania wegetacyjnego. Wieszaki umieszczane są co 3 lub 5 m — w zależności od rodzaju rynny. Nachylenie rynny (spadek) wynosi 0,2%. Linie nawadniające i zasilające uprawę w dwutlenek węgla umieszcza się pod rynnami (fot. 4). Zwykle łodygi pomidorów wiszą obok rynien. Przy długim okresie uprawy mogą one jednak sięgać podłoża i wtedy dla zmniejszenia ryzyka infekcji szarą pleśnią dobrze jest powiesić na rynnach dodatkowe wieszaki na łodygi (większość producentów holenderskich uważa jednak, że nie jest to konieczne).

Fot. 2. Formowanie rynny w prasie

Fot. 3. Układanie rynny wzdłuż nawy

Fot. 4. Linie nawadniające znajdują się pod rynną, na końcu rynny — rura odprowadzająca nadmiar pożywki, nad roślinami zainstalowana jest rura ogrzewania wegetacyjnego

W standardowym systemie rynien wiszących podstawowym problem było przerastanie korzeni z maty do rynny. Aby uniknąć tego problemu, wprowadzono rynny odwrócone "do góry nogami". Odpływająca pożywka dostaje się w nich do rynienek bocznych poniżej mat i odpływa do zbiorników znajdujących się wewnątrz lub na zewnątrz szklarni, skąd może być pobrana do powtórnego użycia. Normalna szerokość rynny wynosi 24 cm i na tej płaszczyźnie układa się maty wełny mineralnej. Rynienki boczne o 3 cm głębokości nie tylko umożliwiają odpływ i zbieranie nadmiaru pożywki, ale także usztywniają konstrukcję rynny.

Zalety uprawy w rynnach wiszących

Jakie warunki musi spełniać szklarnia?

Wysokość szklarni powinna wynosić co najmniej 4 m, aby możliwe było pełne wykorzystanie zalet tej technologii. Konstrukcja szklarni musi wytrzymywać dodatkowy ciężar co najmniej 32 kg/m² (15 kg nasączona pożywką wełna mineralna + 15 kg rośliny + 2 kg rynny). Jeśli konstrukcja nie może utrzymać tego obciążenia, rynny mogą być układane na podporach, ale i wtedy dobrze jest instalować wieszaki do podwieszenia rynien w czasie wymiany nasadzeń i dezynfekcji szklarni.

Optymalna wysokość rynien

To, na jakiej wysokości umieszczamy rynny, zależy od uprawianej rośliny i technologii uprawy. Gdy planowane jest podsadzanie uprawy, optymalną wysokością, na jakiej powinny być umieszczane rynny, jest 120–130 cm nad gruntem szklarni. Wtedy odcinki pędów z co najmniej 4 gronami starej uprawy mogą być opuszczone poniżej rynien, co umożliwia wzrost nowo posadzonych roślin z pełnym dostępem światła. Producenci pomidorów prowadzący uprawę bez podsadzania uważają, że optymalna wysokość rynien pozwalająca na zmniejszenie nakładów pracy wynosi od 50 do 100 cm (zwykle 70–80 cm).

W uprawie ogórków dąży się do tego, aby uzyskać jak najwięcej owoców z pędu głównego, i dlatego rynny umieszcza się na wysokości 20–30 cm od podłoża. Również w uprawie papryki zaleca się taką samą wysokość rynien, jak dla ogórków.

Obsługa rynien wiszących

Tak, jak inne elementy wyposażenia szklarni, rynny wiszące po każdym cyklu uprawowym powinny być czyszczone i dezynfekowane. Według danych holenderskich, zajmuje to około 15 godzin pracy "na hektar". Po usunięciu roślin rynny powinny być przemyte kwasem azotowym o małym stężeniu, aby usunąć glony i resztki nawozów, a następnie zdezynfekowane jednym ze środków chemicznych polecanych do dezynfekcji szklarni.

Rynny leżące na gruncie szklarni

Oprócz stalowych rynien podwieszanych na konstrukcji szklarni, bardzo szerokie zastosowanie znajdują rynny umieszczane na podłożu (fot. 5). Ich główną zaletą jest możliwość zbierania nadmiaru pożywki i odprowadzanie jej poza obiekt. Gdy stosujemy takie rynny, powierzchnia gruntu musi być bardzo dokładnie wyrównana, z zachowaniem spadku — takiego jak w uprawie tradycyjnej. Rynny te wykonywane są z plastiku i dostarczane w formie zwiniętej, gotowej do rozłożenia w szklarni. Maty wełny mineralnej układa się w takich rynnach na paskach styropianu o takiej szerokości, aby powstał kanalik umożliwiający przepływ pożywki, lub też umieszcza się wewnątrz rynny plastikowe podpórki pod maty.

Fot. 5. Uprawa w rynnach leżących na podłożu szklarni