Międzynarodowa konferencja "Biogeochemiczna rola potasu w systemach rolnych" zorganizowana (13–14 czerwca br.) przez Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego, Międzynarodowy Instytut Potasowy i Pols­kie Towarzystwo Nawozowe, zgromadziła polskich i zagranicznych specjalistów z zakresu nawożenia roślin. Pierwszy dzień w SGGW poświęcony był uprawom rolnym, drugiego dnia — w Zakładzie Doświadczalnym SGGW w Skierniewicach, prof. dr hab. Ewa Jadczuk z SGGW (fot. 1) poprowadziła sesję zatytułowaną "Odżywianie potasem owoców i warzyw", przedstawiła również najnowsze wyniki doświadczeń z tego zakresu.

Fot. 1. Część konferencji poświęconą roli potasu w ogrodnictwie poprowadziła
prof. Ewa Jadczuk

Na odżywianie drzew owocowych duży wpływ może mieć rodzaj podkładki i odmiana. U drzew rosnących na czereśni ptasiej poziom potasu w liściach zawsze osiągał wartości optymalne, tymczasem u drzew uszlachetnianych na antypce obserwowano deficyt tego składnika w liściach. W doświadczeniach na jabłoni (odmiana 'Katja'/'M.9') w latach, gdy owocowanie było obfite, w liściach występował deficyt potasu, i odwrotnie — w latach słabego owocowania stwierdzano wysoką zawartość tego pierwiastka.

Czteroletnie drzewa jabłoni w dobrych warunkach glebowych mają już nieźle rozwinięty system korzeniowy, przy czym jego 50% znajduje się w pasie ugoru herbicydowego. Ma to duże znaczenie, ponieważ w pasach tych panują korzystniejsze dla roślin uprawnych warunki do pobierania potasu (brak konkurencji ze strony chwas­tów, większa wilgotność, wzmożone procesy przemian glebowych). W ugorze herbicydowym stwierdzano nawet dwukrotnie wyższą zawartość potasu niż w pasach murawy. Również koszenie trawy i jej przerzucanie na ugór herbicydowy może powodować zwiększenie ilości potasu w glebie (nawet do 35–47 kg K/ha rocznie). Z puli potasu pobieranego przez rośliny około 50% jest "wywożone" z owocami, a reszta powraca do gleby w postaci opadłych zawiązków, liści czy wycinanych pędów. Również przebieg pogody w danym sezonie wegetacyjnym może wpływać na zaopatrzenie roślin w potas. Przy wysokiej wilgotności podłoża zawartość tego składnika w liściach zwiększa się, w latach suchych, przy niedoborze wody — maleje. Badania wykazały korzystniejszy wpływ corocznego wprowadzania tego pierwiastka do gleby w niewielkich ilościach, w porównaniu do nawożenia dużymi dawkami co 2 lub 3 lata.

Ocena zaopatrzenia roślin w potas powinna się opierać na następujących elementach:

• analizach gleby,
• analizach liści,
• ocenie wizualnej — trudnej, ponieważ na drzewach owocowych objawy niedoborów pojawiają się dopiero przy skrajnych deficytach (jedynie w przypadku porzeczki czerwonej i agrestu, wrażliwych na niedobór potasu, może być ona skuteczna).

Dr Iwona Domagała-Świątkiewicz (fot. 2) z Akademii Rolniczej w Krakowie omówiła wpływ stanowiska na odżywienie jabłoni potasem. W glebach wielu sadów jabłoniowych występuje nadmierna ilość potasu, co jest wynikiem długoletniego stosowania wysokich dawek nawozów potasowych. Badania zasobności gleb w składniki pokarmowe wyznaczone w próbkach liści w sześciu sadach jabłoniowych pozwoliły na wyznaczenie następujących zależności:

• przy wysokiej zawartości potasu w kompleksie sorpcyjnym gleby wzrasta zawartość tego pierwiastka w liściach;
• wysoka zawartość potasu w liściach jest ujemnie skorelowana z zawartością wapnia i magnezu w kompleksie sorpcyjnym gleby;
• wyniki oznaczeń wymiennych form K, Mg i Ca w glebowym kompleksie sorpcyjnym mogą być pomocne w interpretacji testów glebowych i ustalaniu potrzeb nawożenia roślin.

Fot. 2. Dr Iwona Domagała-Świątkiewicz omówiła korelację pomiędzy zawartością potasu w liściach jabłoni i w glebie