Organizowane przez Katedrę Sadownictwa i Przyrodniczych Podstaw Ogrodnictwa niedzielne, piknikowe spotkania mogą być wzorem dla wielu ośrodków doświadczalnych i mogłyby na stałe zagościć również w innych sadach doświadczalnych czy krajowych stacjach terenowych. Dominującym tematem tegorocznego Dnia Otwartego było precyzyjne wyznaczenie terminu zbioru owoców. Pokaz związany z tą tematyką, zorganizowany przez dziekana wydziału ogrodniczego prof. dr. hab. Kazimierza Tomalę, spotkał się z dużym zainteresowaniem sadowników. W tym roku, jak informował profesor, jabłka nawet tej samej odmiany będą dojrzewały w bardzo różnych terminach i konieczny będzie ich kilkakrotny zbiór. Przyczyniły się do tego złe warunki w okresie kwitnienia: było ono długie, w wielu sadach owoce powstały zarówno z kwiatów królewskich (jeśli nie zostały uszkodzone przez przymrozki), jak i z bocznych. Dlatego, jeśli ktoś zdecydował się na jednorazowy zbiór, może mieć problemy z wystąpieniem na jabłkach w okresie przechowywania oparzeliz­ny powierzchniowej — fot. 1 (więcej na jej temat w HO 10/2005). Zbyt wczesne zebranie owoców niektórych odmian — na przykład gruszek odmiany 'Concord' — może z kolei zwiększyć wrażliwość tych owoców na uszkodzenia skórki powodowane przez dwutlenek węgla. W miąższu uszkodzenia powodowane przez ten gaz pojawią się natomiast, jeśli owoce zostaną zebrane zbyt późno. Prof. K. Tomala omówił i zademonstrował wspólnie z Kamilem Jeziorkiem proste metody wyznaczania dojrzałości zbiorczej jabłek (fot. 2). Optymalną metodą wyznaczania terminu zbioru jabłek jest wykorzystanie indeksu Streifa.

Fot. 1. Prof. dr hab. Kazimierz Tomala (z mikrofonem) przewiduje, że w tym roku mogą wystąpić problemy z oparzelizną powierzchniową

Fot. 2. Indeks Streifa pozwala z wyprzedzeniem kilku dni przewidzieć termin zbioru jabłek

Do jego wyznaczenia niezbędny jest jędrnościomierz, który przydaje się nie tylko przed zbiorem jabłek — powinno się z niego korzystać również w okresie przechowywania owoców, tak aby na rynek trafiały jabłka o jędrności nie mniejszej niż 5–6 kG. Kolejnym parametrem niezbędnym do wyznaczenia indeksu Streifa jest zawartość ekstraktu w owocach — do jej oznaczenia potrzebny jest refraktometr. Zawartość ekstraktu ściśle określają także normy unijne — zgodnie z nimi, jabłka z zawartością ekstraktu poniżej 13 nie kwalifikują się jako owoce konsumpcyjne. Ostatnim składnikiem indeksu Streifa jest wynik testu skrobiowego obrazujący stopień rozkładu skrobi w jabłku, który określamy za pomocą roztworu jodu w jodku potasu. W przeprowadzeniu tego testu przydatny był "Pakiet skrobiowy", które nasze wydawnictwo wspólnie z firmą Agrosimex wprowadziło dwa lata temu na rynek.

Wartość indeksu Streifa dla odmiany 'Jonagold', która dominuje w wielu polskich sadach, powinna wynosić 0,08. Rozpoczęcie określania tego parametru dla tej, a także innych odmian, kilkanaście dni przed przewidywanym terminem zbioru owoców pozwala z wyprzedzeniem kilku dni precyzyjnie określić termin zbioru i może ułatwić organizację pracy w gospodarstwie.

Jak zwykle, dużym zainteresowaniem cieszyło się zwiedzanie Sadu Doświadczalnego, po którym oprowadzali gości pracownicy wydziału (fot. 3). Przygotowano również bezpłatne materiały prezentujące najważniejsze doświadczenia z dziedziny sadownictwa prowadzone w SGGW.

Fot. 3. W wilanowskim sadzie można było zapoznać się z prowadzonymi tam doświadczeniami

W trakcie Dnia Otwartego w sadzie w Wilanowie na stoisku naszego wydawnictwa (fot. 4) przeprowadzono ankietę przygotowaną przez prof. dr. hab. Tadusza Hołubowicza z AR w Poznaniu i doc. dr. hab. Waldemara Tredera z ISK ze Skierniewic. Jej celem było poznanie strat przymrozkowych, jakie sadownicy zaobserwowali w tym roku w swoich sadach. Wyniki ankiety mają pomóc w opracowaniu skutecznych metod zapobiegania tym szkodom. Osoby uczestniczące w ankiecie mogły wygrać 10-litrowe opakowanie preparatu Help. Zachęcamy również innych sadowników do podzielenia się swoimi obserwacjami i przedstawienia metod zapobiegania uszkodzeniom powodowanym przez wiosenne przymrozki. Informacje te prosimy przesyłać pod adresem: prof. dr hab. Tadeusz Hołubowicz, Katedra Sadownictwa AR w Poznaniu, ul. Dąbrowskiego 159, 60-594 Poznań.

Fot. 4. Ankietę na temat przymrozków i metod zapobiegania uszkodzeniom przez nie powodowanym przeprowadzono na stoisku naszego wydawnictwa

Co roku w Wilanowie wśród osób, które przyjeżdżają na rodzinny piknik, losowane są nagrody ufundowane przez coraz liczniejszych sponsorów (fot. 5).

Fot. 5. Co roku w Wilanowie wśród przybyłych na ten rodzinny piknik sadowników losowane jest wiele nagród