• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 09/1999

BAKTERYJNA CHOROBA ROŚLIN KRZYŻOWYCH

Na zachodzie Europy do najgroźniejszych chorób roślin krzyżowych, obok kiły kapusty, zaliczana jest czarna zgnilizna kapusty. W Polsce do niedawna nie miała ona większego znaczenia gospodarczego, ostatnio jest jednak coraz częściej spotykana. Powodowana jest przez bakterię Xanthomonas campestris pv. campestris i najczęściej rozwija się na kapuście, kalafiorze, rzadziej na kalarepie. Patogen ten poraża także wiele chwastów z rodziny krzyżowych (na przykład dziką rzodkiew), które mogą być później źródłem infekcji upraw.
Bakterie przenoszą się też przez porażone resztki roślinne pozostawiane na plantacjach, bardzo łatwo rozpryskiwane są z kroplami wody — podczas deszczu czy nawadniania plantacji. Rozprzestrzenianie się czarnej zgnilizny kapusty ułatwiają owady, a także wykonywanie prac pielęgnacyjnych na porażonych plantacjach — zwłaszcza gdy liście roślin są mokre.
Infekcje, szczególnie częste w okresach deszczowej i ciepłej pogody, przeważnie rozpoczynają się przez szparki wodne liścieni, a jeśli gleba jest zakażona bakteriami, to również poprzez uszkodzone korzenie. Stopień nasilenia choroby zależy wówczas od fazy rozwojowej rośliny — im młodsza, tym objawy są silniejsze. Czarna zgnilizna przenoszona jest często z nasionami — rozwijające się z nich siewki są zakażone i mogą zamierać. Czasem jednak rośliny takie przeżywają i wówczas choroba pozostaje w stanie utajonym, ujawniając się dopiero w drugiej połowie wegetacji. Najpierw liście zewnętrzne zasychają i stają się pergaminowate, później zamierają. Rośliny takie nie zawiązują główek. Częstym objawem jest charakterystyczne żółknięcie brzegów liści kapusty, stopniowo rozszerzające się w kształcie litery V (fot.). Do innych widocznych oznak porażenia należy: czernienie wiązek przewodzących (szczególnie dobrze widoczne na przekroju głąba kapusty oraz ogonków liściowych), wydzielanie się kropli żółtego śluzu, zawierające go duże ilości bakterii; opadanie liści; karłowacenie roślin; miękka zgnilizna i zamieranie całych roślin. Choroba może także rozwijać się na przechowywanych główkach kapusty przeznaczonej do konsumpcji lub na nasienniki — później porażone są również nasiona.

OBJAWEM CZARNEJ ZGNILIZNY KAPUSTY SĄ ŻÓŁKNĄCE PLAMY W KSZTAŁCIE LITERY V


Obecnie nie ma dostępnych preparatów zalecanych do zwalczania czarnej zgnilizny w trakcie wegetacji roślin. Zapobieganie wiąże się głównie z przestrzeganiem prawidłowego zmianowania — zachowaniem co najmniej 2–3-letniej przerwy w uprawie roślin krzyżowych na tym samym stanowisku. Plantacje powinny być wolne od chwastów z rodziny krzyżowych, należy także zwalczać żerujące na roślinach szkodniki. Do przygotowania rozsady powinno się używać pojemników i podłoży uprzednio zdezynfekowanych. Nasiona przed wysiewem można moczyć przez 20 minut w wodzie o temperaturze 50°C, jednak metoda ta nie zawsze zapobiega rozwojowi choroby. Obecnie wiele odmian ma genetyczną odporność na czarną zgniliznę kapusty i warto je uprawiać, szczególnie w rejonach, gdzie przypadki zakażeń są częste. Porażone pojedyncze rośliny powinno się usuwać z plantacji i palić.