• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 02/2006

ZASIŁEK PIELĘGNACYJNY - ZASADY PRZYZNAWANIA I WYPŁATY

Zasiłek pielęgnacyjny przyznawany jest osobom niepełnosprawnym w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia im opieki i pomocy. Prawo do tego zasiłku może być przyznane obywatelom polskim i niektórym cudzoziemcom. Do niedawna zasiłki pielęgnacyjne dla osób podlegających ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz ich dzieci, a także dla emerytów i rencistów oraz ich dzieci, wypłacały jednostki organizacyjne KRUS. Od 1.09.2005 r. świadczenia rodzinne, w tym zasiłki pielęgnacyjne, przyznaje i wypłaca wyłącznie tak zwany organ właściwy: wójt, burmistrz lub prezydent miasta, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Najczęściej sprawami tymi zajmują się ośrodki pomocy społecznej.
W gestii oddziałów regionalnych KRUS pozostaje nadal przyznawanie i wypłata dodatków pielęgnacyjnych.

Komu przysługuje?

Zasiłek pielęgnacyjny jest formą wsparcia finansowego rodziny przez państwo. Wsparcie to na nowych zasadach wprowadziła obowiązująca od 1.05.2004 r. ustawa z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. nr 228, poz. 2255, ze zm.). Zasiłek ten przysługuje: niepełnosprawnym dzieciom poniżej 16. roku życia, a także starszym osobom niepełnosprawnym, jeżeli posiadają orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności (lub umiarkowanym bez określania jej stopnia, jeżeli powstała przed ukończeniem 21. roku życia), a także osobom w wieku powyżej 75 lat. Zasiłek pielęgnacyjny jest jedynym świadczeniem rodzinnym, które przysługuje bez względu na wysokość dochodu osiąganego przez osobę niepełnosprawną oraz członka jego rodziny. Przyznanie tego świadczenia nie zależy także od uzyskania prawa do zasiłku rodzinnego. Adresatem zasiłku pielęgnacyjnego są zatem wyłącznie osoby spełniające kryterium niepełnosprawności (poniżej 16. roku życia), stopnia niepełnosprawności (jeżeli mają więcej niż 16 lat) oraz osoby w wieku powyżej 75 lat.

A komu nie?

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobom przebywającym w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie, jeżeli pobyt i udzielane świadczenia są choćby w części finansowane z budżetu państwa lub Narodowego Funduszu Zdrowia. Zasiłku tego nie otrzymają więc osoby przebywające w domu pomocy społecznej, placówce opiekuńczo-wychowawczej, schronisku dla nieletnich, młodzieżowym ośrodku wychowawczym, zakładzie poprawczym, areszcie śledczym, zakładzie karnym, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, szkole wojskowej lub innej zapewniającej nieodpłatnie pełne utrzymanie. Zasiłek pielęgnacyjny nie zostanie też przyznany osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.

Wymagane dokumenty

Świadczenie przyznawane jest na wniosek osoby uprawnionej lub innej występującej w jej imieniu. Wzór wniosku okreś­lony jest w załączniku do rozporządzenia ministra polityki społecznej z 2.06.2005 r. w sprawie sposobu i trybu postępowania w sprawach o świadczenia rodzinne (Dz. U. nr 105, poz. 881, nr 116, poz. 976.). Podstawą do przyznania zasiłku pielęgnacyjnego jest orzeczenie o niepełnosprawności albo o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności określone w ustawie 27.08.1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnieniu osób niepełnosprawnych (Dz. U. nr 123, poz. 776 ze zm.), wydane przez powiatowy lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. Na równi z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności wydanym przez zespół orzekający traktuje się orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji wydane przez lekarzy w postępowaniu orzeczniczym ZUS, na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS, lub orzeczenie o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym i do samodzielnej egzystencji wydane na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników przez lekarzy w postępowaniu orzeczniczym KRUS albo orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów (wydane przez lekarzy w postępowaniu orzeczniczym ZUS lub KRUS). Z kolei na równi z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności wydanym przez zespół orzekający o niepełnosprawności traktowane jest orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy wydane na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (postępowanie orzecznicze ZUS) lub o zaliczeniu do II grupy inwalidów (postępowanie orzecznicze ZUS i KRUS).

Do wniosku należy dołączyć kopię jednego z powyższych orzeczeń, a także kopię dokumentu stwierdzającego tożsamość osoby uprawnionej. Osoba, która ukończyła 75 lat, musi dołączyć kopię dokumentu potwierdzającego wiek. Wszystkie kopie muszą być uwierzytelnione przez podmiot realizujący świadczenia rodzinne, notariusza bądź instytuc­ję, która dokument wydała. Jeżeli zasiłek pielęgnacyjny przyznany osobie pełnoletniej ma być wypłacany osobie innej niż uprawniona, do wniosku należy dołączyć upoważnienie (zgodę) osoby niepełnosprawnej na wypłatę tego zasiłku innej osobie.

Wysokość

Wszystkim osobom uprawnionym zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w tej samej wysokości — 144 zł miesięcznie. Wysokość zasiłku pielęgnacyjnego — jak i pozostałych świadczeń rodzinnych — jest weryfikowana co 3 lata. Pierwsza weryfikacja zostanie dokonana od 1.09.2006 r.

Przyznanie prawa i wypłata

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustalane jest decyzją administracyjną. Przysługuje od niej odwołanie do kolegium samorządowego. Odwołanie należy złożyć, za pośrednictwem organu, który decyzję wydał, w ciągu 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustalane jest na czas nieokreślony, chyba że orzeczenie o niepełnosprawności lub o jej stopniu wydano na czas określony. W tym drugim przypadku prawo do zasiłku zostanie ustalone do ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa termin ważności orzeczenia.

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustalane jest od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami. Od 1.06.2005 r. wprowadzono zasadę, zgodnie z którą w przypadku, gdy zasiłek pielęgnacyjny był wcześniej wypłacany, a orzeczenie o niepełnosprawności lub o jej stopniu utraciło ważność, to w razie ponownego uzyskania orzeczenia stanowiącego kontynuację poprzedniego, prawo do zasiłku pielęgnacyjnego ustalane jest od miesiąca następującego po miesiącu, w którym upłynął termin ważności poprzedniego orzeczenia.

Zasiłek pielęgnacyjny wypłacany jest najpóźniej do 15. dnia danego miesiąca.

Od 1.09.2005 r. przyznawanie i wypłatę świadczeń rodzinnych osobom, które do tej pory pobierały te świadczenia z organów rentowych, przejął organ właściwy (wójt, burmistrz, prezydent miasta). Oddziały regionalne KRUS poinformowały wszystkie osoby, którym wypłacały w poprzednim okresie zasiłkowym (1.05.2004 r.–31.08.2005 r.) świadczenia rodzinne, o zmianie płatnika. Od 1 września ubiegłego roku rolnicy (domownicy) oraz emeryci i renciści, którym KRUS wypłaca świadczenia emerytalno-rentowe, o przyznanie świadczeń rodzinnych muszą występować nie do KRUS, ale do organu właściwego.

Zasiłek pielęgnacyjny a dodatek pielęgnacyjny

Zasiłek oraz dodatek pielęgnacyjny to świadczenia pieniężne przyznawane w podobnym celu, ale finansowane z różnych źródeł (zasiłek — z budżetu państwa, dodatek — z funduszu emerytalno-rentowego, przewidzianego w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników) i przysługujące na podstawie odrębnych aktów prawnych. Dodatek pielęgnacyjny przyznawany jest w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie całkowicie niezdolnej do pracy i samodzielnej egzystencji (dawna I grupa) oraz osobie, która ukończyła 75 lat, opieki i pomocy w związku z stanem zdrowia bądź podeszłym wiekiem. Przy czym dodatek pielęgnacyjny — w odróżnieniu od zasiłku pielęgnacyjnego — przysługuje wyłącznie osobie uprawnionej do emerytury lub renty (renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub rodzinnej) i jest przyznawany oraz wypłacany na zasadach i w wysokości wynikającej z przepisów ustawy z 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Podstawą do przyznania dodatku pielęgnacyjnego jest prawomocne orzeczenie lekarza rzeczoznawcy KRUS lub komisji lekarskiej KRUS stwierdzające całkowitą niezdolność do pracy oraz do samodzielnej egzystencji. Emerytom i rencistom, którzy ukończą 75 lat, KRUS przyznaje dodatek pielęgnacyjny z urzędu. Osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego nie przysługuje prawo do zasiłku pielęgnacyjnego. Zatem osoba, która ukończyła 75 lat, nie uzyska prawa do zasiłku pielęgnacyjnego, jeżeli ma ustalone prawo do emerytury lub renty. W niekorzystnej sytuacji znaleźli się więc emeryci, którzy ukończyli 75 lat, ale nie zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej. Zgodnie z ustawą z 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, emerytom i rencistom, którzy osiągnęli 75 lat, a nie zaprzestali prowadzenia działalności rolniczej zawiesza się wypłatę dodatku pielęgnacyjnego z tytułu osiągnięcia tego wieku. Mając przyznane prawo do dodatku pielęgnacyjnego z tytułu wieku osoby te nie uzyskają więc prawa do zasiłku pielęgnacyjnego przewidzianego w przepisach o świadczeniach rodzinnych. Prawo do dodatku pielęgnacyjnego zostanie im odwieszone po zaprzestaniu prowadzenia działalnoś­ci rolniczej, a więc po przekazaniu gospodarstwa rolnego.

Jeżeli osoba uprawniona do emerytury lub renty rolniczej utraci prawo do dodatku pielęgnacyjnego przyznanego w związku z niezdolnością do pracy (gdy dodatek przyznano okresowo, a lekarz rzeczoznawca KRUS lub komisja lekarska KRUS nie stwierdza dalszej niezdolności do pracy i do samodzielnej egzystencji), może ona wystąpić do organu właściwego z wnioskiem o przyznanie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego. Jeżeli zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności wyda orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, osoba ta uzyska prawo do zasiłku pielęgnacyjnego. W takim przypadku decyzję w sprawie zasiłku pielęgnacyjnego emerytowi (renciście) pobierającemu świadczenie emerytalno-rentowe z KRUS wyda (i wypłaci zasiłek) organ właściwy.