• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 09/2006

SZKODNIKI MALINY (CZ. II). USZKODZENIA PĄKÓW KWIATOWYCH I OWOCÓW

W pierwszej części artykułu (HO 8/2006) zostały przedstawione informacje dotyczące zwalczania szkodników uszkadzających pędy i liście, m.in. pryszczarka malinowca, mszyc, przędziorków, pryszczarka namaliniaka, przeziernika malinowca, krzywika maliniaczka oraz zwójkówek. Poniżej — kolejna grupa szkodników, która może przyczyniać się do znacznych strat na plantacjach malin (red.).

Przed kwitnieniem malin owocujących na pędach dwuletnich pojawia się kwieciak  malinowiec
(Anthonomus rubi), który niszczy kilka, a nawet kilkanaście procent pąków kwiatowych, redukując plonowanie. Jest to niewielki (długości około 4 mm) czarny chrząszcz z charakterystycznym długim ryjkiem (fot. 1). Wiosną chrząszcze wyjadają drobne dziurki w liściach, co nie ma znaczenia gospodarczego. Samice składają jednak jaja do pąków kwiatowych i podcinają ich szypułkę (fot. 2), a pąki te więdną, zwisają i opadają. Larwy cały rozwój przechodzą w pąku. Jako próg zagrożenia przyjęto 2 chrząszcze na 200 kwiatostanów. Kwieciak na razie nie stanowi problemu na odmianach maliny owocujących pod koniec lata. Zwalcza się go przed kwitnieniem maliny. W IP zaleca się Owadofos 540 EC (2,25 l/ha), Sumithion Super 1000 EC (1,125 l/ha) i Mospilan 20 SP (0,125 kg/ha), zwykle zwalcza się go łącznie z kistnikiem malinowcem, który jest jednym z najgroźniejszych szkodników malin owocujących na pędach dwuletnich.


Fot. 1. Kwieciak malinowiec


Fot. 2. Szypułka nacięta przez kwieciaka malinowca

Kistnik malinowiec  (Byturus tomentosus) występuje powszechnie i zwykle dość licznie. Jest to niewielki rudobrązowy chrząszcz (fot. 3), który wiosną uszkadza liście, wyjadając w nich podłużne dziury pomiędzy nerwami. Najważniejsze szkody powodują jednak larwy
(fot. 4). Żerują one w dnie kwiatowym i owocach malin, powodując ich robaczywienie (wg Polskiej Normy PN-R-75 532 z 1996 r. w wyborze ekstra nie dopuszcza się żadnych robaczywych owoców, zaś w wyborze I — maksymalnie 2% owoców może być uszkodzone). Kistnik malinowiec nie stanowi, na razie, problemu w uprawie malin owocujących na pędach jednorocznych, jednak spotykano go już na odmianie 'Polana'. Zwalczanie kistnika malinowca jest konieczne co roku. Podstawowe terminy to około 2 tygodni przed kwitnieniem i bezpośrednio przed nim oraz na początku kwitnienia, z zachowaniem prewencji dla pszczół. Na plantacjach słabo zasiedlonych wystarczają dwa ostatnie zabiegi. W IP zaleca się Owadofos 540 EC (2,25 l/ha) i Sumithion Super 1000 EC (1,125 l/ha) oraz, jeśli to konieczne, do ostatniego zabiegu, Decis 2,5 EC (0,8 l/ha), z zachowaniem prewencji dla pszczół. W tradycyjnej uprawie można zastosować także Trebon 10 SC (0,9 l/ha), Nurelle D 550 EC (1,5 l/ha), Basudin 600 EW (0,9 l/ha), Fastac 100 EC (0,18 l/ha), Karate Zeon 050 CS (0,3 l/ha).


Fot. 3. Chrząszcz kistnika malinowca


Fot. 4. Larwa kistnika malinowca

Zmieniki. Na malinie najczęściej i najliczniej występuje zmienik lucernowiec  (Lygus rugulipennis). Pojawia się na krzewach tuż przed kwitnieniem i w czasie kwitnienia. Można go zauważyć na kwiatostanach, gdzie żeruje wysysając soki roślinne. Zmienik lucernowiec to pluskwiak, którego można napotkać na wielu roślinach uprawnych i dziko rosnących. Owad dorosły ma ciało wydłużone, lekko owalne, zielonkawe, szarawe lub brązowawe, długości około 5–6 mm. Samice składają jaja wciskając je w tkankę rośliny. Wylęgajace się po kilku dniach larwy są wydłużone, bezskrzydłe, jasnozielone, nieco podobne do owada dorosłego, żerują na pąkach kwiatowych, kwiatach i zawiązkach owoców, nakłuwają je i wysysają soki roślinne. Silnie uszkodzone pąki i kwiaty zamierają, a ze słabiej uszkodzonych tworzą się drobne, spłaszczone owoce bez wartości handlowej i konsumpcyjnej. Szkodnika można zauważyć oglądając kwiatostany lub strząsając go z nich na podstawioną płytkę, przed kwitnieniem i w czasie kwitnienia. Zmieniki liczniej występują na malinach owocujacych w drugiej połowie lata, na odmianach owocujących na pędach jednorocznych. Obecnie nie ma żadnych zarejestrowanych środków do zwalczania zmieników na malinie. Wiosną liczebność zmieników ogranicza się podczas walki z kwieciakiem i kistnikiem. W lecie, gdy zwalcza się pryszczarka namalinka łodygowego, to przy okazji ogranicza się także liczebność zmieników.

Ogrodnica niszczylistka (Phyllopertha horticola) może nalatywać na plantację pod koniec maja i na początku czerwca. Szkieletuje liście, ale może także uszkadzać zawiązki owoców. Liczebność chrząszczy jest ograniczana podczas zwalczania kistnika malinowca i pryszczarka namalinka łodygowego. Lokalnie mógłby być jednak potrzebny zabieg preparatem kontaktowym w okresie masowego nalotu chrząszczy, ale obecnie brak jest środków zarejestrowanych do tego celu.