Numer 06/2000
Mączniak prawdziwy znany jest głównie producentom i miłośnikom róż. Obok drastycznego obniżenia jakości kwiatów, powoduje on silne zahamowanie wzrostu krzewów, które stają się mniej odporne na mróz. Od kilku lat obserwuję nasilenie występowania choroby także na innych roślinach ozdobnych - doniczkowych i balkonowo-rabatowych.
| Rośliny doniczkowe | ||||
Objawy, w zależności od źródła pochodzenia sadzonek lub siewek, pojawiają się w różnej fazie rozwoju roślin. Na b e g o n i i mączniak prawdziwy (Microsphaera alni) występuje często w czasie ukorzeniania sadzonek. Brzegi liści — rzadziej środkową część — pokrywa, początkowo delikatny, biały nalot o powierzchni kilku centymetrów kwadratowych (fot. l).
Po kilkunastu dniach grzyb może opanować większą część blaszki liściowej. Pod nalotem tkanka brązowieje. Porażone blaszki skręcają się, począwszy od brzegów, i stopniowo zamierają. Często grzybnia występuje również na wierzchołkowej części łodygi, która ulega deformacji — dochodzi do zahamowania rozwoju rośliny. Jeśli sadzonki z objawami mączniaka prawdziwego szybko usunie się z mnożarki, istnieje duża szansa wyeliminowania źródła patogenu, za-nim wytworzy on zarodniki na powierzchni grzybni. U starszych roślin, zwłaszcza na początku kwitnienia begonii, choroba pojawia się niekiedy zupełnie nieoczekiwanie. Ponieważ są już pierwsze kwiaty, istnieje obawa, że po opryskaniu roślin fungicydem, uszkodzi się płatki. Mija więc zwykle kilka następnych dni zanim podejmie się decyzję o przeprowadzeniu zabiegu. Tymczasem grzyb rozprzestrzenia się na liście, w tym wierzchołkowe. Tak porażone rośliny nie nadają się już do sprzedaży. W przypadku j a s k r a mączniak prawdziwy (Erysiphe polygoni) pojawia się często na roślinach z wykształconymi pąkami kwiatowymi lub już z pierwszymi kwiatami. Grzyb, oprócz liści, infekuje również szypułkę kwiatową, a następnie przerasta na pąk (fot. 2). Grzybnia bardzo szybko opanowuje całą powierzchnię tkanek. Czasami na pąkach występuje tylko po ich jednej stronie. Po rozwinięciu kwiatu płat-ki pojawiają się tylko na jego części, przez co ulega on silnej deformacji. Patogen przerasta również na płatki kwiatów. Gdy zaniedba się ochronę, może on zniszczyć większość kwiatów.
Podobne problemy mogą wystąpić w nasadzeniach dalii (fot. 3), popielnika (cynerarii), kalanchoe, poinsecji, chryzantem.
| ||||
|
| ||||
| Rośliny balkonowo-rabatowe | ||||
Na S u r f i n i i i innych p e t u n i a c h mączniak prawdziwy (Oidium sp.) pojawia się na ogół wówczas, gdy są one już gotowe do handlu. Często, przy dużym zagęszczeniu roślin, objawów nie widać. Tymczasem grzyb rozwija się początkowo na niewielkiej powierzchni (fot. 4), a po przeniesieniu roślin na balkon z reguły opanowuje większość liści. Porażone blaszki brązowieją, co drastycznie obniża wartość dekoracyjną roślin.
Podobnie dzieje się z w e r b e n ą, na której mączniak prawdziwy (Erysiphe cichoracearum) pojawia się zwykle w środku lata. Grzyb opanowuje zazwyczaj wszystkie liście (fot. 5) i szypuły kwiatostanowe. Przez kilkanaście dni, zanim wyrosną następne liście, roślina wygląda jakby zamarła. Przeważnie takie werbeny nadają się do wyrzucenia.
B r a t k i uznawane są powszechnie za rośliny bardzo zdrowe i stąd niewymagające ochrony. Obserwacje wskazują jednak, że coraz częściej występuje na nich mączniak prawdziwy (Sphaerotheca macularis). Grzyb w ciągu kilkunastu dni może opanować całą część nadziemną rośliny (fot. 6) prowadząc niekiedy do zamierania lub drastycznego obniżenia wartości dekoracyjnej bratków.
| ||||
|
| ||||
| Zapobieganie i zwalczanie | ||||
| W produkcji roślin doniczkowych mączniaki prawdziwe praktycznie eliminują je z obrotu. Istnieje więc konieczność ochrony tych roślin przed grzybami powodującymi te choroby. Ponadto powinno się przestrzegać następujących zasad: - Rozpoczynać produkcję od sadzonek i rozsad wolnych od choroby (sadzonki pobierać tylko ze zdrowych roślin matecznych, a na plantacjach nasiennych chronić rośliny przed mączniakiem prawdziwym). - W produkcji pod osłonami, natychmiast po zauważeniu objawów porażenia, usunąć chore liście, a następnie opryskać rośliny jednym z preparatów: Eminent 125 SL albo Sportak Alpha 380 EC (0,05%), Nimrod 250 EC (0,2%), Saprol 190 EC (0,15%) lub Score 250 EC (0,05%). Zwykle zabieg trzeba przeprowadzić 2-, 3-krotnie w odstępach 7–10-dniowych. Na balkonie lub w ogrodzie, gdzie wystąpił mączniak prawdziwy, obok wymienionych fungicydów, można użyć biopreparatów: Antifung 20 SL (12,5–25%) albo Bioczos BR (wg instrukcji na opakowaniu). Zabiegi należy powtórzyć kilkakrotnie, co 7–10 dni. - W przypadku pojawienia się choroby, zwłaszcza w dużym nasileniu, na rabacie przy domu warto usunąć porażone okazy, aby patogen nie przeniósł się na sąsiednie rośliny. | ||||
