• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 07/2000

RENESANS LETNICH ODMIAN JABŁONI

Z różnych rejonów kraju docierają sygnały, że w szkółkach brakuje drzewek wczesnych odmian jabłoni. Przyczyn tego wzrostu zainteresowania nimi jest kilka.
Z różnych rejonów kraju docierają sygnały, że w szkółkach brakuje drzewek wczesnych odmian jabłoni. Przyczyn tego wzrostu zainteresowania nimi jest kilka. Na przełomie lipca i sierpnia rynek odczuwa niedobór świeżych jabłek, które są konkurencyjne w stosunku do tych wyjętych z chłodni, często już przejrzałych. Można więc za wczesne owoce uzyskać korzystne ceny. Owoce tych odmian sprzedaje się bezpośrednio po zbiorze lub w niedługim czasie po nim, co jest idealnym rozwiązaniem dla gospodarstw, które nie dysponują bazą przechowalniczą. Duże znaczenie dla sadowników, którzy mają chłodnie, ma również wydłużenie okresu podaży jabłek o miesiące letnie oraz wzbogacenie asortymentu odmianowego.

'Geneva Early'
W wieloletnich doświadczeniach odmianowych prowadzonych w wielu miejscach wygrała ona w konkurencji z popularną kiedyś i często jeszcze spotykaną w sadach odmianą 'Close' (tab. 1).

TABELA 1. WIELKOŚĆ DRZEW I PLONY LETNICH ODMIAN JABŁONI NA PODKŁADCE 'M 26' W LATACH 1989-1994 (rok posadzenia doświadczenia - wiosna 1987)


*PPPP - pole poprzecznego przekroju pnia

Jest plenniejsza, owocuje regularniej, jej owoce mają wyższą jakość i są atrakcyjniejsze. Dojrzewają one nieco później niż jabłka 'Close', ale o 4, 5 dni wcześniej od 'Oliwki Żółtej'. Są średniej wielkości, kulisto-spłaszczone, o zielonkawożółtej skórce, pokrytej na ponad 50% powierzchni czerwonym rumieńcem (fot.1).

FOT. 1. 'GENEVA EARLY'


Odmiana ta ma skłonność do nadmiernego zawiązywania owoców, więc wskazane jest ich przerzedzanie. Podobnie jak u wszystkich wczesnych odmian, owoce dojrzewają nierównomiernie i wymagają 2-, 3-krotnego zbioru, ale po uzyskaniu dojrzałości zbiorczej nie opadają.
Drzewa rosną dosyć silnie i należy je sadzić na karłowych, ewentualnie półkarłowych podkładkach, a przy zbyt silnym wzroście starszych drzew trzeba pamiętać o cięciu letnim, które przyczynia się do lepszego wybarwienia się owoców. 'Geneva Early' posadzona na podkładkach karłowych wcześnie wchodzi w okres owocowania.
Odmiana ta jest dosyć wrażliwa na parcha i mączniaka oraz zarazę ogniową.

'Piros'
Ta niemiecka odmiana zwróciła na siebie uwagę atrakcyjnością owoców, terminem dojrzewania oraz stosunkowo małą podatnością na choroby.
Jabłka dojrzewają na przełomie I i II dekady sierpnia, są średniej wielkości lub duże, kulisto-stożkowe (fot. 2). Ich żółta skórka pokryta jest na ponad 50% powierzchni atrakcyjnym, paskowanym, czerwonym rumieńcem. Mają wyśmienity smak, są bardzo soczyste.

FOT. 2. 'PIROS'


Drzewa początkowo rosną średnio silnie, a po wejściu w okres owocowania słabiej. Tworzą korony luźne i praktycznie nie ma problemów z ich formowaniem. W okres owocowania wchodzą wcześnie i owocują umiarkowanie obficie (tab. 1). Z wstępnych wyników doświadczeń wynika, że najwyższy współczynnik plenności mają drzewka na podkładce 'M 9' (tab. 2), ale średnia masa 100 owoców na wszystkich podkładkach jest podobna.

TABELA 2. WSTĘPNE WYNIKI DOŚWIADCZENIA NAD WZROSTEM I OWOCOWANIEM ODMIANY 'PIROS' NA RÓŻNYCH PODKŁADKACH ORAZ ODMIANY 'SUNRISE' (rok posadzenia: 1995)


*PPPP - pole poprzecznego przekroju pnia
**Plon owoców z drzewa w 1999 r. był bardzo niski (2,6 kg) i wszystkie owoce zostały uszkodzone przez przymrozki, które wystąpiły 5 i 6 maja (tj. pod koniec kwitnienia tej odmiany)

'Delbarestivale'
Wraz z pochodzącymi od niej czerwonymi sportami 'Celeste' i 'Ambassy' cieszy się również dużym zainteresowaniem wśród sadowników. Jej nazwa handlowa to 'Delcorf'. (O odmianach tych pisaliśmy także w numerze HO 5/2000 — red.)
Wzrost drzew początkowo średnio silny, po wejściu w owocowanie słabnie. Zarówno sama 'Delbarestivale', jak i jej czerwone sporty wcześnie wchodzą w okres owocowania. Mają skłonność do nadmiernego zawiązywania owoców i przemiennego owocowania, szczególnie na drzewach starszych, dlatego wskazane jest przerzedzanie zawiązków oraz cięcie odmładzające.
W doświadczeniach odmiana ta zwróciła na siebie uwagę atrakcyjnością owoców, małą podatnością na choroby, podobną do 'Pirosa', oraz możliwością stosunkowo długiego, jak na odmianę letnią, przechowania owoców — do około trzech miesięcy.
Owoce dojrzewają zwykle pod koniec II i w III dekadzie sierpnia, są duże, cylindryczne, wydłużone, pokryte bardzo delikatną skórką (fot. 3). U 'Delbarestivale' pokrywa ją marmurkowo-paskowany rumieniec. Natomiast u jej czerwonych sportów jest on marmurkowy, rozmyty, czerwony i pokrywa często prawie cały owoc. Wybarwienie jabłek odmiany standardowej można poprawić zbierając je kilkakrotnie, a na drzewach zbyt silnie rosnących — przez letnie cięcie. Owoce są soczyste, o delikatnym, chrupiącym miąższu i wyśmienitym smaku, dorównującym 'Jonagoldom' czy 'Elstarowi'.

FOT. 3. 'DELBARESTIVALE'


W Polsce odmiana 'Delbarestivale' nie jest dostępna, ponieważ jest chroniona licencją, natomiast do produkcji wprowadzany jest czerwony mutant 'Celeste', o właściwościach podobnych do odmiany standardowej.

'Sunrise'
Jest to jedna z późniejszych odmian letnich, którą często interesują się sadownicy, i której owoce uzyskują wysoką ocenę w testach smakowych wśród konsumentów. Pochodzi z Kanady. Jej owoce dojrzewają pod koniec sierpnia i mogą być przechowane do końca września. Drzewa tej odmiany rosną słabo, ich korona nie zagęszcza się i nie sprawia większych trudności przy formowaniu. 'Sunrise' ma skłonność do nadmiernego zawiązywania owoców i dlatego wskazane jest przerzedzanie zawiązków. Jest odmianą dość plenną i owocującą regularnie przy odpowiednim prowadzeniu. Przyczyną bardzo słabego owocowania drzew w ostatnim roku były przymrozki, które wystąpiły 5 i 6 maja, to jest w czasie kwitnienia, i przyczyniły się do uszkodzenia kwiatów oraz zawiązków (tab. 2).
Owoce tej odmiany są duże, stożkowato-wydłużone lub wydłużone, o gładkiej, jasnożółtej skórce, pokrytej prawie w 100%, rozmyto-paskowanym, bardzo intensywnym, karminowym rumieńcem (fot. 4). Ich miąższ jest chrupiący, soczysty i bardzo smaczny. Dojrzewają równomiernie, nie wymagają więc kilkakrotnego zbioru i nie opadają po osiągnięciu dojrzałości zbiorczej, co pozwala na pozostawienie ich na drzewach do osiągnięcia dojrzałości konsumpcyjnej. Jest to odmiana o dużej wytrzymałości na mróz, małej podatności na mączniaka jabłoni, ale wrażliwa na parcha.

FOT. 4. 'SUNRISE'


Wszystkie wymienione odmiany są diploidami i bardzo dobrymi zapylaczami dla wielu jabłoni kwitnących w tym samym czasie. Pozwalają na wzbogacenie asortymentu odmian letnich i wydłużenie okresu podaży smacznych, świeżych owoców. Planując jednak większe ich nasadzenia należy brać pod uwagę ewentualne problemy ze zbytem owoców, aby nie doprowadzić ponownie do nadprodukcji — możliwości ich przechowania i zbytu są ograniczone.

Mgr inż. M. Buczek jest pracownikiem Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego ISK w Brzeznej