Numer 03/2001
W ciągu ostatnich kilku lat na rynku ciągników sadowniczych pojawiły się nowe marki. Oprócz doskonale znanego Ursusa 3502 sprzedawane są: Lamborghini Runner (35 i 40 KM), Landini Mistral (37, 40, 47 KM) oraz MTZ 320 A (33,5 KM).
| |||||
|
| |||||
| Silnik | |||||
| Jednym z podstawowych czynników decydujących o możliwościach tych maszyn jest moc i moment obrotowy ich silnika. Jeśli zamierzamy ciągnik zagregować z nowoczesnym opryskiwaczem o wydajności wentylatora około 40 000 m3/godz. lub z kosiarko-rozdrabniaczem bijakowym, musimy dysponować mocą co najmniej 40 KM. Bardzo ważną cechą silnika jest też jego moment obrotowy. Im wyższa jest jego wartość i bardziej płaski przebieg (w stosunku do obrotów), tym bardziej elastyczny, trudniejszy do "uduszenia" — gdy nagle wzrośnie obciążenie — jest silnik. Niebagatelne znaczenie w eksploatacji ciągnika ma również zużycie paliwa. Do poniższego porównania wybrałem modele o mocy powyżej 40 KM (wyjątek stanowi MTZ 320 A — mający 35 KM). Najwyższe wartości mocy momentu obrotowego oraz najmniejsze jednostkowe zużycie paliwa mają silniki Ursusa 3502 i Mistrala. | |||||
|
| |||||
| Skrzynia biegów | |||||
| Im większa liczba biegów, tym lepsze wykorzystanie mocy silnika. Synchronizacja znacznie ułatwia ich zmianę i skraca czas włączania, zaś zaopatrzenie jej w inwersor — przyspiesza zmiany kierunku jazdy. Mistral i Runner mają 12-biegowe zsynchronizowane skrzynie biegów (z możliwością rozbudowy do 16 biegów w Mistralu) z inwersorem. Ciągniki te posiadają jednakową liczbę biegów w przód i w tył. MTZ 320 A dysponuje 16 biegami do przodu i 8 do tyłu, zaś Ursus 3502 — 8 przełożeniami do przodu i 2 wstecznymi. Skrzynie biegów obydwu ostatnich są niezsynchronizowane. | |||||
|
| |||||
| Napęd | |||||
| Skutecznym sposobem zwiększenia uciągu jest napęd na obie osie. Spośród porównywanych ciągników tylko Ursus nie posiada napędu na przednią oś. Mistral i Runner wyposażone są w przednie mosty z wysokim prześwitem — 40 cm, zaś MTZ i Ursus — około 20 cm. | |||||
|
| |||||
| Wał odbioru mocy | |||||
| Każdy z porównywanych ciągników ma standardową prędkość WOM wynoszącą 540 obr./min uzyskiwaną przy prędkości silnika zbliżonej do maksymalnej. U Runnera i MTZ 320 A jest dodatkowa prędkość 1000 obr./min, jednak nie może być ona wykorzystywana do napędu opryskiwacza ani kosiarki, ze względu na zbyt duże przełożenie i za małą moc silnika. Mistral ma dodatkową prędkość WOM-540 E. Na tym przełożeniu 540 obr./min uzyskiwane jest w zakresie obrotów silnika, przy których uzyskuje on maksymalny moment obrotowy. Przy mocy, jaką dysponuje ten ciągnik, można korzystać z tego przełożenia jednocześnie oszczędzając paliwo. Wszystkie modele (oprócz MTZ) posiadają sprzęgła dwustopniowe (pierwszy stopień to sprzęgło główne, rozłączające skrzynię biegów od silnika, drugi — odłącza WOM). W traktorach Mistral i Runner zastosowano rozłączanie sprzęgła WOM-u przy pomocy osobnej dźwigni, niezależnie od sprzęgła głównego. Ciągniki MTZ, Runner i Mistral mogą być wyposażane w przednie trzypunktowe układy zawieszenia wraz z WOM, dzięki czemu mogą współpracować dodatkowo z kosiarką, pługiem do śniegu czy belką herbicydową. | |||||
|
| |||||
| Hydraulika zewnętrzna | |||||
| Jest to drugi sposób przekazywania mocy. Ciągniki Mistral, MTZ i Ursus mają po dwie pompy oleju. Jedna z nich zasila hydrostatyczny układ kierowniczy, siłowniki podnośnika tylnego i wyjścia hydrauliki zewnętrznej. Takie rozwiązanie zapewnia stały wydatek na wyjściach hydrauliki, niezależnie od chwilowego obciążenia siłowników układu kierowniczego. Runner wyposażony jest w jedną pompę zasilającą wszystkie urządzenia. Ważna jest ilość wyjść hydraulicznych. Jeżeli zamierzamy agregować ciągnik z podnośnikiem widłowym, w którym jest możliwość przesuwania wideł w trzech płaszczyznach (w pionie, poziomie i przechyle), powinien on posiadać 6 wyjść (3 pary). Gdy traktor ma ich tylko 2 lub 4, musimy dokupić wraz z podnośnikiem rozdzielacz, który kosztuje znacznie więcej, niż dodatkowe wyjście zamontowane fabrycznie. Poza tym dodatkowy rozdzielacz zajmuje miejsce w kabinie. | |||||
|
| |||||
| Zwrotność i udźwig podnośnika | |||||
| Najbardziej zwrotnym ciągnikiem jest Mistral, najmniej — Ursus, co wynika z dużego rozstawu jego osi, dzięki któremu jednak nawet przy maksymalnym obciążeniu tylnego podnośnika (1300 kg) zachowuje on stateczność przedniej osi. Pozostałe ciągniki, ze względu na mniejszy rozstaw osi i mniejszą masę własną, mają mniejszy udźwig tylnego podnośnika. | |||||
|
| |||||
| Komfort pracy i ergonomia | |||||
To najważniejsza kwestia z punktu widzenia operatora ciągnika. Mistral, Runner i MTZ są zaprojektowane i wykonane wzorowo pod względem ergonomii rozmieszczenia urządzeń sterujących oraz komfortu w kabinie. Wszystkie trzy modele mają ogrzewane, wyciszone kabiny z filtracją zasysanego powietrza. Ursus wypada w tym porównaniu zdecydowanie najgorzej. Adaptacja tego ciągnika z modelu rolniczego odbiła się negatywnie na ergonomii stanowiska pracy operatora, kabina nie jest również szczelna na tyle, aby zabezpieczyć kierowcę przed środkami rozpylanymi przez opryskiwacz.
| |||||
