Numer 11/2000
Na nowo zakładanych plantacjach produkcyjnych porzeczek liczba odmian jest coraz bardziej ograniczana — sadzone są tylko te najlepsze, dające najwyższe plony. Nawet 'Ojebyn' — królująca w Polsce niepodzielnie przez około 30 lat wśród porzeczek czarnych — jest zastępowana odmianami bardziej plennymi. Za kilka lat ten sam los spotka 'Titanię', skreśloną już z Rejestru Odmian.
| Porzeczka czarna | |||
Od kilkudziesięciu lat w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach prowadzone są intensywne prace nad hodowlą jej nowych odmian. Dotychczasowe wyniki pozwalają rekomendować do nasadzeń towarowych dwie z nich — 'Tiben' i 'Tisel'. W tabeli 1 przedstawiam szczegółowe wyniki dotyczące zachowania się tych odmian w doświadczeniu założonym wiosną 1997 roku w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach, w porównaniu do "standardowych" 'Titanii' oraz 'Ben Lomonda'. Krzewy w rozstawie 3,5 x 1,0 m posadzono na glebie płowej klasy IVa. Plantacja od drugiego roku prowadzenia utrzymywana jest w ugorze herbicydowym, a ochrona roślin i nawożenie wykonywane są według zaleceń dla plantacji towarowych. Mimo ochrony, na 'Ben Lomondzie' wystąpił amerykański mączniak agrestu, na 'Titanii' opadzina liści porzeczek, a na pozostałych dwóch odmianach w minimalnym stopniu również opadzina liści porzeczek. Dla przypomnienia podaję krótką charakterystykę nowych odmian.
'TIBEN' — 'Titania' x 'Ben Nevis'. Krzew o pędach sztywnych, ale rozkładających się, rośnie średnio silnie. Liście ciemnozielone. Grona są średniej długości, owoce dosyć duże, bardzo dobre do przetwórstwa. Rośliny są odporne na amerykańskiego mączniaka agrestu, mało wrażliwe na opadzinę liści porzeczek i wytrzymałe na mróz. Wegetację rozpoczynają i kwitną w tym samym okresie, co 'Titania', natomiast owoce dojrzewają później, po 'Ben Lomondzie'. 'TISEL' — 'Titania' x samozapylenie. Krzew rośnie średnio silnie (słabiej od'Titanii'). Pędy ma sztywne, wzniesione, liście jasnozielone. Grona są średniej długości, owoce dosyć duże, bardzo dobre do przetwórstwa. Rośliny są odporne na amerykańskiego mączniaka agrestu, mało wrażliwe na opadzinę liści porzeczek i wytrzymałe na mróz. Wegetację i kwitnienie rozpoczynają zdecydowanie wcześniej od 'Titanii', ale owoce dojrzewają w tym samym czasie, co ona. Otrzymane wyniki plonowania roślin w trzecim roku po posadzeniu są bardzo zadowalające — zarówno u odmian nowych, jak i standardowych. Należy też podkreślić, że 'Ben Lomond' powinien być sadzony na glebach żyznych, co najmniej III klasy bonitacyjnej, wówczas będzie rósł silniej oraz wcześniej i obficiej plonował. Ponadto na plantacji młodej, do około 4. roku, ochrona tej odmiany przeciwko amerykańskiemu mączniakowi agres-tu powinna być intensywniejsza. | |||
|
| |||
| Porzeczka czerwona | |||
Gatunek ten nie cieszy się wśród producentów dużym zainteresowaniem. Po około dwu latach większego zainteresowania nim, ponownie obserwuje się stagnację, na co ma wpływ niska cena skupu owoców. Brak również zainteresowania hodowlą nowych odmian porzeczki czerwonej. Do nasadzeń na plantacje towarowe polecane są głównie stare odmiany — 'Rondom' i 'Holenderska Czerwona'. W ostatnich latach w Sadzie Doświadczalnym w Dąbrowicach badano nowe odmiany hodowli słowackiej. Otrzymane wyniki przedstawiam w tabeli 2. Doświadczenie zostało założone wiosną 1994 roku w rozstawie 3,5 x 1,0 m, na glebie płowej klasy IVa. Plantacja od drugiego roku po posadzeniu utrzymywana jest w ugorze herbicydowym, a ochrona roślin i nawożenie wykonywane są według zaleceń dla plantacji towarowych. Obecnie prowadzone są badania nad przydatnością tych nowych odmian do zbioru maszynowego. Na podstawie dotychczasowych obserwacji wydaje się, że są one przydatne głównie do nasadzeń w ogrodach przydomowych — zwłaszcza 'Detvan', 'Maraton' i 'Tatran'. (O tych odmianach — czyt. też HO 7/99.)
'DETVAN' jest odmianą o średnio wczesnej porze dojrzewania owoców i bardzo długich, efektownych gronach, dobrych do zbioru ręcznego Krzewy rosną średnio silnie, pędy są sztywne, łatwo wyłamujące się u podstawy, liście duże, dłoniaste, jasnozielone. 'LOSAN' ma także średnio wczesną porę dojrzewania owoców. Grona są średniej długości, zebrane w pęczki, trudne do zbioru ręcznego. Krzewy mają średnią siłę wzrostu, pędy sztywne, liście ciemnozielone, średniej wielkości. Odmiana plenna, podobnie jak 'Rondom' lub 'Rosetta'. 'MARATON' — dość późna, o średniej sile wzrostu. Liście ciemnozielone, od spodu szare, nieco charakterystycznie zwinięte. Pędy rozkładające się. Dobra do zbioru ręcznego, lecz każde grono zrywane jest z małym listkiem wyrastającym u nasady długich, o drobnych owocach, gron. 'TATRAN' — odmiana zdecydowanie bardzo późna. Krzewy o średniej sile wzrostu maja pędy sztywne, z tendencją do wyłamywania się u podstawy, podobnie jak u 'Detvan'. Liście są bardzo duże, dłoniaste, z czerwonymi nerwami. Owoce duże, zebrane w bardzo długie, efektowne grona, są dobre do zbioru ręcznego. 'ROSETTA' — pochodzi z Holandii, podobnie jak 'Rondom' służy za kontrolną dla odmian o średniej porze dojrzewania owoców. Jej pędy są niezbyt sztywne, a liście o kształcie i zieleni typowej dla porzeczek czerwonych. Grona ma długie, łatwe do zbioru ręcznego. Owoce są bardzo duże, o niezbyt intensywnej, czerwonej barwie. Cenna odmiana amatorska. Żadna z powyższych odmian w okresie badań nie przemarzała w czasie zim i nie cierpiała od wiosennych przymrozków. Przy standardowej ochronie tylko nieznacznie cierpiały na opadzinę liści porzeczek. 'Detvan' i 'Tatran' powinny być sadzone w miejscach osłoniętych od wiatru ze względu na wyłamywanie się pędów. | |||
