• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 03/1999

ODMIANY PORÓW NA ZBIÓR WCZESNY

,
Obok technologii uprawy jednym z podstawowych czynników decydujących o uzyskaniu wysokich i dobrych jakościowo plonów porów w każdym terminie produkcji jest dobór odpowiedniej odmiany.
Wczesne odmiany porów, przeznaczone na zbiór pęczkowy od czerwca do lipca, charakteryzują się szybkim tempem wzrostu, krótkim okresem wegetacji, mają długą łodygę rzekomą, jasnozielone liście pokryte cienką warstwą nalotu woskowego i delikatny smak. W naszych warunkach klimatycznych pory wczesne można zbierać już w drugiej połowie czerwca, gdy osiągają średnicę 12-15 mm. Za optymalną uznaje się średnicę około 20 mm i jednostkową masę roślin 80-100 g. W latach 1995-97 w Katedrze Ogrodnictwa Akademii Rolniczej we Wrocławiu przeprowadzono cykl doświadczeń, w których określono przydatność 11 holenderskich odmian do uprawy na zbiór bardzo wczesny (koniec czerwca) i opóźniony (początek sierpnia). Badaniami objęto następujące odmiany: Kilima, Bluevetia, Alita i Varna (firmy Seminis Yegetable Seeds); Merlin, Lancelot i Jolant (Bejo Żaden); Prelina, Otina i Marina (Novartis Seeds) oraz Alma (Rijk Zwaan). Ich nasiona wysiano w połowie stycznia do skrzynek. Na przełomie lutego i marca rośliny przepikowano do doniczek ziemnych, o średnicy 5 cm. Rozsadę wysadzono w pole około 10 kwietnia.

TABELA 1. WPŁYW ODMIANY I TERMINU ZBIORU NA WIELKOŚĆ PLONU HANDLOWEGO ORAZ MASĘ JEDNOSTKOWĄ ROŚLIN PORÓW WCZESNYCH (wartości średnie za lata 1995-1997)


Pod koniec czerwca wszystkie badane odmiany uzyskały wymagane przy zbiorze parametry jakościowe, a ich średni plon handlowy wyniósł 27,4 t/ha. Do najlepiej plonujących należały w tym czasie odmiany wczesne: Varna, Kilima, Otina, Prelina i Marina. W lipcu zanotowano bardzo dynamiczny wzrost roślin, czego rezultatem przy zbiorze na początku sierpnia było uzyskanie średniego plonu w wysokości 59,0 t/ha. W tym terminie lepsza była również struktura plonu handlowego, co miało wyraz w większym o około 30% niż w czasie pierwszego zbioru udziale roślin o średnicy cebuli powyżej 20 mm. Odpowiednimi do zbioru na początku sierpnia okazały się nie tylko wczesne odmiany Varna, Kilima, Otina, lecz również zalecane do uprawy na zbiór jesienny - Alita i Lancelot. Największy średni plon handlowy w obydwu terminach zbioru - 49,5 t/ha - miała Varna. Zaliczana jest ona do odmian typu bułgarskiego, ma jasnozielone liście oraz długą (do 60 cm), łodygę rzekomą (fot. 1). Przy opóźnieniu zbioru wykazuje zwiększoną tendencję do tworzenia pośpiechów. W badanych terminach dała duży plon roślin o średnicy cebul większej od 20 mm, którego udział w plonie handlowym stanowił 44% w czerwcu i 79% w styczniu. Odmiana ta charakteryzowała się również najwyższą jednostkową masą roślin w plonie handlowym, wynoszącą 89 g w pierwszym terminie zbioru i 193 g - w drugim.

FOT. 1. VARNA


Wartościową odmianą okazała się również Otina - przeznaczona do uprawy na zbiór letni i jesienny, silnie rosnąca, o jasnozielonych liściach i grubej łodydze. W doświadczeniach uzyskiwała wysoki plon przy zbiorze bardzo wczesnym (29,9 t/ha) i opóźnionym (64,0 t/ha). Zaletą tej odmiany jest wyrównanie roślin i wysoka masa jednostkowa, szczególnie na początku sierpnia (185,1 g). Kilima, jedna z najwcześniejszych odmian, polecana jest zarówno do uprawy na zbiór letni, jak i jesienny. Charakteryzuje się silnym wzrostem i długą łodygą rzekomą oraz jasnozielonymi liśćmi (fot. 2). Średni plon handlowy uzyskany w doświadczeniu wynosił 45,0 t/ha i odznaczał się dużym udziałem roślin o średnicy powyżej 20 mm - 48% w zbiorze czerwcowym oraz 76% w sierpniowym. Alita jest przeznaczona głównie na użytek letni i jesienny. Przy jej uprawie osiągnięte podobny, jak w przypadku poprzedniej odmiany. plon handlowy. Jej rośliny wytwarzają wzniesione; ciemnozielone liście oraz długą łodygę rzekoma (fot. 3). Wykazuje zwiększoną tendencję do wytwarzania pośpiechów, lecz jednocześnie na początku sierpnia wyróżniała się wysokim plonem roślin najbardziej wyrośniętych (z hektara zebrane 48 t porów o średnicy powyżej 20 mm) oraz duża masą jednostkową (średnio 191,0 g).

FOT. 2. KILIMA




FOT. 3. ALITA


Do odmian szybko rosnących i dobrze plonujących, nawet w mniej sprzyjających warunkach, wynikających na przykład z niedostatku wody w glebie należy Prelina. Charakteryzuje się ona rozłożystym pokrojem oraz cylindryczną łodygą rzekomą (fot. 4) o długości około 25 cm. Nadaje się szczególnie do uprawy na zbiór bardzo wczesny. W porównaniu z innymi odmiana ta daje wówczas plon z dużym udziałem roślin o średnicy większej niż 20 mm (do 47% plonu handlowego).

FOT. 4. PRELINA


Lancelot jest porem jesiennym, ze względu na szybki wzrost polecanym również do wczesnej uprawy. Rośliny o pokroju półwzniesionym mają ciemnozielone liście z wyraźnym nalotem woskowym. W doświadczeniach średni plon handlowy tej odmiany wynosi} 42,0 t/ha. Podobnie plonowała Marina przeznaczona do uprawy na zbiór w lecie i jesienią. W końcu czerwca w jej plonie duży był, wynoszący 46%, udział roślin o średnicy cebuli powyżej 20 mm oraz wysokiej masie jednostkowej (90 g). Bluevetia o ciemnozielonych liściach, wytwarzająca dość długą (20-25 cm) łodygę rzekomą, jest odmianą dobrze plonującą na początku sierpnia. Alme poleca się do uprawy na zbiór letni i jesienny. Ma rozłożysty pokrój, wytwarza grube, cylindryczne łodygi. Udział roślin o średnicy większej od 20 mm w plonie handlowym był dość wysoki, szczególnie w drugim terminie zbioru, gdy wyniósł 73%. Merlin i Jolant należą do grupy porów wczesnych, charakteryzujących się intensywnym wzrostem. Wytwarzają łodygi rzekome średniej długości o słabo zaznaczonym zgrubieniu cebulowym. W doświadczeniu uzyskano z nich najniższy średni plon handlowy. Obecnie w Katedrze Ogrodnictwa we Wrocławiu porównuje się wielkość i jakość plonu nowych, heterozyjnych i ustalonych odmian holenderskich. Wstępne wyniki wskazują, że bardzo obiecujące dla praktyki warzywniczej są wyhodowane ostatnio odmiany heterozyjne, wyróżniające się szybkim tempem wzrostu zarówno w okresie produkcji rozsady, jak i w uprawie na miejscu stałym. Ich plon handlowy jest znacznie wyższy niż uprawianych dotychczas porów ustalonych. W badaniach do najpienniejszych odmian należały Nun F1, Carlton F1 i Stanton F1.