Numer 05/2001
W ostatnich latach obserwuje się ciągły wzrost bezpośredniego spożycia tego wartościowego warzywa, rośnie także jego wykorzystanie w przetwórstwie. Szeroki asortyment odmian o mniejszych wymaganiach środowiskowych sprawił, że w latach dziewięćdziesiątych nastąpił u nas wzrost powierzchni upraw papryki słodkiej w polu.
| Ze względu na duże wymagania środowiskowe, towarowa produkcja papryki w polu jest u nas ryzykowna. Jednak dobór odmian do wymagań klimatyczno-glebowych tej rośliny, prawidłowe przygotowanie rozsady, a także wykorzystanie elementów agrotechniki wpływających na poprawę mikroklimatu wokół uprawianych roślin czyni — w cieplejszych rejonach Polski — taką produkcję mniej zawodną. | |
|
| |
| Klimat i gleba | |
| Papryka jest rośliną bardziej, aniżeli pomidor, wymagającą co do temperatury — w każdej fazie wzrostu jej potrzeby termiczne są o 2–4°C wyższe. Optymalny zakres temperatury powietrza dla wzrostu i rozwoju roślin wynosi 26–28°C w ciągu dnia, a 16–17°C w nocy. W niższej niż 15°C obserwuje się osłabienie wzrostu roślin, opadanie liści, pąków, kwiatów i zawiązków. Duże są również wymagania papryki co do temperatury gleby. Pobieranie wody i składników pokarmowych przebiega prawidłowo w zakresie 17–25°C. Gdy gleba ma mniej niż 15°C, następują zakłócenia wzrostu i rozwoju papryki, zaś poniżej 8–10°C procesy te ulegają zahamowaniu. Najwięcej ciepła potrzebuje papryka w okresie zakładania pąków kwiatowych, kwitnienia i zawiązywania owoców. W latach o mniej korzystnych warunkach termicznych obserwuje się opóźnienie kwitnienia i zawiązywania owoców, a także zrzucanie kwiatów i zawiązków. Przy niesprzyjającej pogodzie uzyskuje się przeważnie mniejszy i późniejszy plon owoców, które mogą być zdeformowane — zwłaszcza u odmian o większych owocach. Papryka ma także duże wymagania świetlne. Powinna być uprawiana na polach nasłonecznionych, o wystawie południowej. Najbardziej wrażliwa na niedobór światła jest w okresie produkcji rozsady. W połączeniu z dużym zagęszczeniem roślin może to być przyczyną wybiegnięcia rozsady i opóźnienia zakładania pierwszych pąków kwiatowych. Dość duże są potrzeby wodne papryki słodkiej — około 300–400 mm opadów — zwłaszcza w okresie ukorzeniania się roślin, a następnie kwitnienia i zawiązywania owoców. Niedobór wody w glebie podczas owocowania może być powodem deformacji owoców i wystąpienia suchej zgnilizny wierzchołkowej. Dobry plon jest uwarunkowany utrzymaniem optymalnego poziomu wilgotności gleby — około 60% polowej pojemności wodnej w okresie ukorzeniania się roślin, a następnie 70–80%. Dlatego też papryce zwykle potrzebne jest nawadnianie. W latach wilgotnych i chłodnych nadmiar opadów wpływa niekorzystnie na plonowanie papryki słodkiej w polu. W początkowym okresie wzrostu powoduje słabe i płytkie ukorzenienie się roślin, utrudnia samozapylenie kwiatów, opóźnia owocowanie, pogarsza jakość owoców oraz osłabia zdrowotność roślin. (Wilgotność powietrza powyżej 60–65% wilgotności względnej sprzyja rozprzestrzenianiu się chorób bakteryjnych i grzybowych.) W uprawie polowej papryka jest bardzo wrażliwa na wiatr, który wzmaga transpirację roślin i zwiększa ich zapotrzebowanie na wodę. Ponadto jest powodem zrzucania liści, pąków, kwiatów i zawiązków. Silny wiatr często uszkadza kruche pędy tych roślin. Pod uprawę papryki należy więc wykorzystywać stanowiska naturalnie osłonięte od wiatru lub osłaniać ją — kukurydzą albo słonecznikiem — dzięki czemu można uzyskać wyższy o około 25% plon handlowy owoców. Papryka wymaga gleb żyznych, w dobrej kulturze, o odczynie lekko kwaśnym, próchnicznych (zawartość próchnicy powyżej 1,5%), zasobnych w łatwo przyswajalne składniki pokarmowe, o dobrych i uregulowanych stosunkach wodnych, a przede wszystkim szybko się nagrzewających i długo utrzymujących ciepło. W Polsce najbardziej odpowiednie są dla niej gleby piaszczysto-gliniaste. | |
|
| |
| Stanowisko i nawożenie | |
| Papryka nie ma specjalnych wymagań co do przedplonu. Może być uprawiana po większości roślin rolniczych i warzywnych, z wyłączeniem swych krewniaków — ziemniaka, pomidora oraz tytoniu. Ze względów fitosanitamych nie jest wskazana jej uprawa w monokulturze. Na to samo pole może wracać nie częściej, niż co 3, 4 lata. Z uwagi na późny termin sadzenia rozsady w pole (przełom maja i czerwca), możliwa jest uprawa roślin przedplonowych o małych wymaganiach termicznych i krótkim okresie wegetacji, na przykład rzodkiewki czy sałaty. Papryka należy do roślin o dużych wymaganiach pokarmowych i wyraźnie reaguje wzrostem plonu, nawet do 40%, na nawożenie organiczne. Optymalne dla niej jest rozrzucenie jesienią 30–40 ton dobrze przefermentowanego obornika na hektar. Na glebach zasobnych, o dużej zawartości próchnicy, można ją także uprawiać nawożąc wyłącznie mineralnie. Potrzeby nawozowe papryki są raczej duże, gdyż roślina ta nie wytwarza zbyt silnego i głębokiego systemu korzeniowego. Główna bryła korzeniowa znajduje się na głębokości 25–30 cm i tu zlokalizowane składniki pokarmowe wykorzystuje najlepiej. Dawki nawozów mineralnych powinno się określać na podstawie wyników analizy chemicznej gleby. W zależności od zasobności gleby, orientacyjne ilości nawozów mineralnych wynoszą na hektar: 100–150 kg N, 80–150 kg P2O5, 100–200 kg K2O. Jeżeli rośliny są nawadnianie, dawki nawozów należy zwiększyć o około 20–25%. Nawozy fosforowe, potasowe oraz część azotowych wprowadza się wiosną, przy przygotowaniu gleby. Pozostałą ilość nawozów azotowych wnosi się pogłównie, najlepiej w połączeniu z nawadnianiem, w 2, 3 dawkach — po ukorzenieniu się roślin i nie później niż do końca lipca. Papryka reaguje niekorzystnie na gleby świeżo wapnowane, dlatego też najlepiej wykorzystać formy węglanowe wapnia pod roślinę przedplonową. Jest też bardzo wrażliwa na zasolenie gleby oraz na chlor, należy więc używać nawozów bardzo skoncentrowanych, z potasem w formie siarczanowej i nawadniać uprawę wodą o możliwie najniższej zawartości chloru. W czasie upalnej i suchej pogody, w okresie dorastania owoców, istnieje niebezpieczeństwo występowania niedoboru wapnia w roślinach objawiające się suchą zgnilizną wierzchołkową owoców. Zapobiega się jej jednym lub dwoma opryskiwaniami roślin saletrą wapniową o stężeniu 1%. Autorka jest pracownikiem Akademii Rolniczej w Lublinie |