W ostatnich latach przeprowadzono w Polsce wiele doświadczeń sprawdzających zachowanie się licznej grupy podkładek wegetatywnych oraz zaokulizowanych na nich odmian jabłoni w różnych warunkach środowiskowych. Prasa fachowa publikowała wyniki porównań "rodzin" znanych podkładek polskich i zagranicznych, pojawiły się również informacje o całkiem nowych, obiecujących kreacjach — tak rodzimych, jak i importowanych. Praca, którą pokrótce relacjonuję poniżej, mieści się w tej właśnie grupie ciągle badanych zagadnień. Sądzę, że ze względu na mniej jeszcze znane podkładki oraz użytą w doświadczeniu odmianę — 'King Jonagold' — zaciekawi ona sadowników.
| Nasze doświadczenie zlokalizowaliśmy w Sadzie Doświadczalnym ISK w Dąbrowicach, na łagodnym (1% spadku) skłonie uzyskując możliwość sprawdzenia zachowania się drzew na wyższym (B) i niższym (A) stanowisku. Jabłonie na różnych podkładkach z polskiej serii P, selektach 'M.9' oraz białoruskiej 'PB-4' prowadziliśmy w formie wrzeciona, w ugorze herbicydowym w rzędach i murawą w międzyrzędziach założoną w drugim roku. Od posadzenia drzewa były kroplowo nawadniane. |
|
| Wzrost drzew |
|
Trzyletnie wyniki pozwalają zaliczyć drzewa odmiany 'King Jonagold' rosnące na podkładkach 'P 61', 'P 63', 'P 64', 'P 65' i 'PB-4' do najsłabiej rosnących (tabela 1).
TABELA 1. CHARAKTERYSTYKA WZROSTU I PLONOWANIA DRZEW ODMIANY 'KING JONAGOLD', W ZALEŻNOŚCI OD PODKŁADKI (SD DĄBROWICE, 1999 r.): * PPPP - pole poprzecznego przekroju pnia, ** Średnie w kolumnach, oddzielnie dla każdej grupy podkładek, oznaczone tą samą literą nie różnią się statystycznie przy pozimie istotności alfa = 0,05
|
Ich rozmiary były istotnie mniejsze niż drzew rosnących na standardowej 'P 22'. Drzewa rosnące na podkładkach selekcji niemieckiej 'M.9 B.1', ' M.9 B.2' i 'M.9 B.3' oraz polskiej 'P 62' miały wielkość zbliżoną do tych na podkładce 'M.9 EMLA'. Drzewa na 'M.9' selekcji Fraska były od tych ostatnich istotnie większe. W trzeciej grupie jabłonie na 'P 67' były zbliżone wielkością do drzew na podkładce standardowej 'M.26', a drzewa na 'P 66' i białoruskiej 'PB-4' istotnie mniejsze od tych na 'M.26'.
'KING JONAGOLD' ROSNĄCY NA PODKŁADKACH (OD GÓRY): 'P 64', 'PB-4', 'P 22', 'P 67'
|
|
|
| Plonowanie |
|
| Największe sumaryczne plony, powyżej 20 kg z drzewa w ciągu dwóch lat owocowania, zebrano z drzew na nowej polskiej, półkarłowej podkładce 'P 67'. Tylko nieco mniejsze plony dały drzewa na karłowych 'P 63', 'P 22', 'P 61' i 'P 66'. Najmniejszym owocowaniem spośród wszystkich badanych podkładek odznaczyły się drzewa na podkładce 'M.9' selekcji Fraska — z nich zebrano owoce po raz pierwszy w trzecim roku po posadzeniu. Najwyższy współczynnik plenności miały drzewa na podkładkach bardzo karłowych, a w tej grupie jabłonie na 'P 63' i 'P 61'. Wśród podklonów 'M.9' najwyższą plenność stwierdzono na drzewach szczepionych na 'M.9 B.1', a w grupie podkładek półkarłowych wysoką plennością charakteryzowały się drzewa na białoruskiej podkładce 'PB-4' i polskiej 'P 66'. Jabłonie na standardowej 'M.26' miały najniższy wskaźnik plenności — tylko 0,9 kg/cm2. |
|
| Jakość owoców |
|
| W 1999 roku była ona bardzo dobra, bez względu na siłę wzrostu podkładki. Nie stwierdziliśmy statystycznie istotnych różnic w jakości owoców zebranych z drzew rosnących na różnych podkładkach. Nieznaczne różnice pomiędzy podkładkami, w zależności od stanowiska, zaobserwowano dla jabłek o średnicy powyżej 7,5 cm. Drzewa na podkładce PB-4 rosnące na niższym stanowisku miały najmniejszy udział owoców dobrze wyrośniętych. |
|
| Wpływ przymrozków |
|
W nocy z 3 na 4 maja 1999 roku, w okresie obfitego kwitnienia drzew 'King Jonagolda', w Dąbrowicach wystąpił przymrozek (do –3°C), który spowodował uszkodzenie kwiatów. Obniżenie plonowania drzew z tego powodu wyniosło średnio 60%. Jak wynika z tabeli 2, bez względu na siłę wzrostu podkładki, drzewa rosnące na niższym stanowisku (A) plonowały istotnie słabiej w porównaniu z rosnącymi na wyższym (B). Reakcja drzew na różnych podkładkach była bardzo podobna. Wyjątek stanowiły jedynie drzewa na 'P 65', 'M.9 B.3' i 'M.9' Frasek. Porównanie przyrostu pola poprzecznego przekroju pnia w roku 1999 wykazało na ogół silniejszy wzrost jabłoni rosnących na niższych stanowiskach. W takich miejscach uzasadnione jest sadzenie drzew na silniej rosnących podkładkach (półkarłowych) i wyprowadzanie ich koron na wysokość od 2,5 m do 3 metrów.
Młode drzewa znacznie lepiej znoszą przymrozki od drzew starszych. Ponadto wpływ niskiej temperatury na poszczególne odmiany produkcyjne jest różny. 'Jonagold' wraz z czerwonymi mutantami należy do grupy mało wytrzymałych — mogą być silnie uszkadzane przez przymrozki, w czego wyniku ich plonowanie będzie silnie osłabiane. Właściwy wybór stanowiska dla tej grupy jabłoni jest więc szczególnie ważny. Trafny dobór podkładki i wzniesione stanowisko umożliwia uprawę 'Jonagolda' oraz jego mutantów także w rejonach o surowszym klimacie.
TABELA 2. CHARAKTERYSTYKA WZROSTU DRZEW, WIELKOŚCI PLONÓW I JAKOŚCI OWOCÓW ODMIANY 'KING JONAGOLD', W ZALEŻNOŚCI OD STANOWISKA (SD DĄBROWICE, 1999 r.): * A - stanowisko nisko położone; B - stanowisko wzniesione, ** PPPP - pole poprzecznego przekroju pnia, *** Średnie w kolumnach, oddzielnie dla każdej grupy podkładek, oznaczone tą samą literą nie różnią się statystycznie przy poziomie istotności alfa = 0,05
|
Wyniki uzyskane w okresie pierwszych trzech lat wzrostu drzew i dwóch lat ich owocowania wykazują dużą przydatność sadowniczą nowych podkładek polskiej hodowli. W każdej grupie podkładek — od bardzo słabo rosnących do półkarłowych — drzewa zaszczepione na nowych podkładkach serii P dobrze plonują i mają wysoki współczynnik plenności, co stanowi potwierdzenie wcześniejszych wyników ich obserwacji. Tak, jak badający wcześniej różne podklony 'M.9' selekcji holenderskiej, francuskiej i belgijskiej, nie stwierdziliśmy w "rodzinie" tej podkładki wyraźnego zróżnicowania siły wzrostu drzew. Podkładka białoruskiej hodowli 'PB-4' wyraźnie osłabiała wzrost drzew odmiany 'King Jonagold' — był on słabszy niż na 'P 22'. Podobne wyniki dla 'PB-4' zaokulizowanej odmianą 'Elise'uzyskali Słowiński i Sadowski (1999 r.). Pozwoliły one zaliczyć tę podkładkę do bardzo słabo rosnących — podobnych do angielskiej 'M.27'.
Autorzy są pracownikami Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach |
