Numer 06/2001
Mieszańce międzygrupowe lilii LA powstały przez krzyżowanie odmian Lilium longiflorum i Mieszańców azjatyckich. Dziś jest to już liczna grupa obejmująca kilkadziesiąt odmian. W Holandii areał polowych upraw lilii LA zwiększył się w ostatnich latach znacząco i w 2000 roku wynosił 364 ha. Plantacje reprodukujące z sadzonek łuskowych zajmowały dodatkowo 48 ha.
| Cechy mieszańców LA | |||||||||
| Wzrost zainteresowania tymi liliami wynika z wielu ich zalet, z których najważniejsze to: silny wzrost, bardzo ładne ulistnienie, a przede wszystkim duże kwiaty o pięknych barwach, niekiedy lekko pachnące. U wielu odmian pąki kwiatowe są pokryte gęstymi, miękkimi włoskami. Uprawa pod osłonami w sprzyjającym okresie dobrego usłonecznienia trwa z reguły 70–90 dni, tylko nieliczne odmiany zakwitają wcześniej. Zimą, mimo doświetlania, produkcja przedłuża się o 10–20 dni. Większość odmian lilii LA cechuje dobra odporność na choroby grzybowe, ale infekcje wirusowe występują równie często, jak u Mieszańców azjatyckich. | |||||||||
|
| |||||||||
| Przegląd odmian o różnych kolorach kwiatów | |||||||||
- Łososiowe. Takimi kwiatami, w różnych odcieniach, charakteryzowały się pierwsze Mieszańce z grupy LA, jakie pojawiły się na rynku holenderskim i do dziś kolor ten dominuje u odmian do uprawy pod osłonami. 'S a l m o n C l a s s i c' (fot. 1) oraz 'R o y a l F a n t a s y' zajmują w Holandii 46% powierzchni uprawy lilii LA w szklarniach.
W Polsce, oprócz tych dwóch odmian, chętnie sadzona jest także 'D o n a u'. Nieco jaśniejsze, bardzo trwałe kwiaty ma 'B e s t s e l l e r' (fot. 2), uważany przez hodowcę (Piet Schenk) za jedną z najlepszych łososiowych odmian.
W ostatnich kilku latach asortyment odmian znacznie się poszerzył, przy czym wiele nowych Mieszańców LA ma bardziej wyraziste, czyste barwy kwiatów: żółtą, pomarańczową, różową, a także czerwoną i białą. - Żółte. Jedną z najnowszych odmian o żółtych kwiatach, z nielicznymi kropkami, jest 'A l a d d i n' s D a z z l e' (fot. 3).
Najważniejsze jej zalety to silny wzrost i duże kwiatostany, nawet u roślin z małych cebul. Zbiór kwiatów przypada jednak dopiero po 90–100 dniach uprawy. Z listy głównych odmian uprawianych w Holandii (tab. l) najszybciej zwiększył się areał uprawy żółtej 'R o y a l J u s t i c e'.
- Pomarańczowe. Dużymi kwiatami w tym kolorze wyróżniają się, między innymi, 'C l u b H o u s e' i 'M a d r i d'. Niestety, u tej ostatniej nawet niewielkie zmiany warunków uprawy powodują zasychanie liści. 'R o y a l T r i n i t y' to druga, obok 'R. Justice', z najważniejszych w Holandii odmian, których powierzchnia uprawy istotnie wzrosła. - Czerwone. Odmiany określane w katalogach jako czerwone mają dość zróżnicowaną barwę kwiatów (fot. 4). Jedne z najnowszych to czerwonoróżowe 'P e a k T i m e' i 'R o y a l R i v e r', a także karmazynowa 'S c a r l e t S t a r'.
- Różowe. Chociaż zapotrzebowanie naszego rynku na tego typu odmiany jest na razie niewielkie, to jednak warto wymienić przynajmniej kilka z nich.
'A l g a r v e' (fot. 5) i nieco ciemniejsza od niej 'C h i a s s o' (fot. 6) rosną silnie, mają bardzo duże kwiaty o intensywnej barwie, ale nawet z dużych cebul, o obwodzie 14–16 cm, wyrastają kwiatostany złożone tylko z 3–5 kwiatów. Znacznie obficiej kwitnie 'A u s t r a l i a', z 6–8 pąkami w gronie, ale płatki z nielicznymi kropkami silnie płowieją w czasie przekwitania. Znacznie mniej jaśnieją kwiaty u — bardzo cenionych w Holandii — odmian 'R o s y B a r o n' i 'N o m a d e', a także u najnowszej 'T o p G u n'.
- Białe. Jedną z najpiękniejszych odmian o kwiatach czysto białych, bez kropek, jest 'A u c k l a n d' (fot. 7), której uprawa trwa 75 dni. Tworzy kwiatostany z niewielką liczbą pąków, ale kwiaty są bardzo duże, półotwarte, z zieloną nasadą płatków. Bardzo ozdobne są ponadto duże, lśniące liście. 'I c e b e r g' ma kwiaty mniejsze, o szeroko rozchylających się płatkach; jej uprawa trwa 85 dni. Kwiaty z niewielką liczbą ciemnych kropek mają 'A e r o b i c', na początku kwitnienia kremowa, i 'M o o n s h i n e' — cytrynowożółta; u obydwu odmian płatki w miarę przekwitania kwiatów bieleją. Podobnie jest u odmiany 'C o m b a t', której świeżo rozchylone płatki są seledynowożółte, te wewnętrzne mają bardzo delikatną, purpurową obwódkę, a u nasady duże, ciemne, błyszczące kropki.
| |||||||||
|
| |||||||||
| Uprawa całoroczna | |||||||||
| O sile wzrostu, kształcie kwiatostanu, liczbie pąków na pędzie i wczesności kwitnienia (tab. 1) decydują nie tylko cechy odmianowe, ale także warunki uprawy. Nie wszystkie odmiany nadają się do całorocznej uprawy, mimo doświetlania jesienią i zimą. Wskutek niedoboru światła w naszym klimacie, konieczne w tym okresie jest doświetlanie asymilacyjne przez prawie całą dobę (1 lampa sodowa o mocy 400 W na 10 m2 ) począwszy od utworzenia się pąków o długości 1 cm aż do zbioru kwiatów. Ze względu na wysoki koszt energii elektrycznej, uprawa w naszych warunkach jest wówczas nieopłacalna, tym bardziej że u niektórych odmian, mimo doświetlania, pąki zasychają i opadają, a także żółkną górne liście. W Holandii jakość kwiatów produkowanych zimą poprawiana jest nie tylko za pomocą doświetlania, ale także dokarmiania roślin dwutlenkiem węgla w stężeniu 800–1000 ppm. Te dodatkowe nakłady znajdują odzwierciedlenie w cenach kwiatów (tab. 2), które zimą są ponaddwukrotnie droższe niż pod koniec lata. Z kolei ceny cebul Mieszańców LA są w Holandii podobne do cen cebul lilii azjatyckich lub niewiele wyższe. Zależy to od odmiany, wielkości cebul, a także długości okresu przechowywania tych ostatnich w chłodni.
| |||||||||
|
| |||||||||
| Uprawa dostosowana do wymagań naszego rynku | |||||||||
| Zainteresowanie naszego rynku liliami z grupy LA pojawia się na wiosnę oraz we wrześniu i październiku. Wyprodukowanie kwiatów dobrej jakości od końca kwietnia do czerwca nie jest trudne, natomiast sadzenie cebul latem wiąże się zawsze z ryzykiem, ze względu na wysoką temperaturę. Cebule ukorzeniają się bowiem najlepiej przy 12–13°C. Dlatego też wielu producentów decyduje się na uprawę w skrzynkach, które umożliwiają przetrzymanie cebul w chłodni przez 10–14 dni po posadzeniu i przeniesienie lilii do szklarni dopiero wówczas, gdy pędy zaczną się szybko wydłużać. Wahania temperatury i wilgotności powietrza zawsze powodują zniekształcenia pąków, a nawet ich zasychanie. Dlatego też latem lepiej sadzić większe cebule, z których rośliny są mniej podatne na wymienione zjawiska. Gęstość sadzenia nie powinna przekraczać 48–50 cebul na 1 m2, podczas gdy w uprawie wiosennej sadzi się przede wszystkim cebule o obwodzie 12–14 cm, w zagęszczeniu 60–64 na l m2. | |||||||||
