Numer 10/2001
Por jest jednym z niewielu gatunków warzyw, które w naszym klimacie można pozostawić w polu na zimę i zbierać po rozmarznięciu gleby. Wielkość uzyskanych w tym czasie plonów zależy od odporności roślin na mróz, którą warunkuje wiele czynników, między innymi: termin nawożenia (zwłaszcza azotem i potasem) i nawadniania oraz wielkość dawek wody, obredlanie roślin przed zimą, osłanianie folią czy włókniną.
| Do wiosennego zbioru nadają się najlepiej późne odmiany pora, należące do typu zimowego, o długim okresie wegetacji (150–170 dni). Mają zwiększoną zawartość suchej masy, cukrów i chlorofilu oraz obfity nalot woskowy na powierzchni liści. Obecnie w rejestrze znajduje się siedem takich odmian: 'Arkansas', 'Blizzard', 'Carina', 'Bartek', 'Farinto', 'Maciek', 'Latina'. Oprócz nich zbadaliśmy we Wrocławiu przydatność do zimowania w gruncie następujących: 'Fiesta', 'Davina', 'Alesia', 'Prospecta', 'Hiberna', 'Tara', 'Vrizo', 'Parton' F1 i 'Shelton' F1. | |||
|
| |||
| Warunki atmosferyczne a zimowanie porów | |||
Szczególnie niebezpieczne dla pozostawionych w gruncie porów są mroźne i bezśnieżne zimy, kiedy uszkadzane są zewnętrzne pochwy liściowe, bądź wymarzają nawet całe rośliny. W takich warunkach odmiana 'Astor' oraz, powszechnie zalecana do uprawy na zbiór wiosenny, 'Arkansas' (fot. 1) przy braku osłony wymarzają całkowicie. Słabe przezimowanie i niski plon uzyskuje się także w przypadku odmiany 'Bartek' (fot. 2).
Jeśli zimy są łagodne, do zbioru wczesnowiosennego dobra jest późnojesienna, bardzo popularna w krajach Europy Zachodniej odmiana 'Parton' F1, która jest niezbyt odporna na mrozy, ale dzięki plenności zapewnia duży plon handlowy. Rośliny tej odmiany są wyrównane, mają długą, średnio grubą łodygę rzekomą i niewielkie zgrubienie cebulowe, półwzniesiony pokrój, średnio zwarte ulistnienie, zawierają dużo suchej masy i cukrów. Uprawa na zbiór wiosenny w ostrzejsze zimy będzie jednak ryzykowna. Bardziej plenna, choć tylko trochę odporniejsza na mróz, jest 'Shelton' F1, polecana do uprawy na zbiór jesienny i późnojesienny. Tworzy wysokie rośliny i daje wyrównany plon o dobrej strukturze (duży udział roślin I wyboru). W czasie ostrzejszych zim, przy temperaturze poniżej –10°C należy się liczyć z możliwością wymarznięcia roślin tej odmiany i utratą plonu na wiosnę. | |||
|
| |||
| Osłony | |||
Bardzo skuteczną ochroną przed mrozem w zimie są osłony z folii perforowanej o 50 otworach na 1 m2 oraz włókniny o gramaturze 17 g/m2 i 30 g/m2. Okrywa się nimi rośliny od końca listopada do końca marca. Średnio dla trzech porównywanych odmian 'Astor', 'Arkansas', 'Bartek' pod włókniną lekką przezimowało 58,9% roślin z jesieni, pod włókniną ciężką — 59,4% i 64,4% pod folią perforowaną (tab. 1). Gruba włóknina (30 g/m2 lub grubsza) — według danych niemieckich — ma niekorzystny wpływ na wybarwienie liści. Podczas łagodnych zim pory wznawiają wegetację i przy niedoborach światła pod włókniną zmieniają barwę na jasnozieloną. Podobne zjawisko może wystąpić przy zbyt długim przetrzymaniu osłon na wiosnę.
Podczas łagodnych zim, jakie wystąpiły w ostatnich dwóch latach, zarówno wybór odmiany, jak i rodzaj płaskiego okrycia nie miały tak dużego znaczenia, jak w zimy bezśnieżne i mroźne. Krótkie okresy mrozu i sporadyczne jedynie spadki temperatury poniżej –10°C sprawiają, że plon handlowy zbieranych na wiosnę porów jest duży i wynosi około 72–85% plonu jesiennego (tab. 2). Dużym plonem po przezimowaniu wyróżniają się w takich warunkach nie tylko późne odmiany porów, zalecane do tego rodzaju uprawy, jak 'Bartek', 'Farinto', 'Hiberna', lecz również mniej odporne na mróz odmiany jesienne — 'Tara', 'Fiesta', 'Davina', 'Alesia'.
Lepsze warunki do przezimowania zapewnia roślinom folia perforowana o 50 otworach na 1 m2, dzięki której zwiększa się udział zebranego wiosną plonu handlowego porów (około 87% plonu jesiennego) w porównaniu z uzyskiwanym przy okryciu włókniną o gramaturze 30 g/m2 (80%). Na poletkach nieosłanianych plon zebrany wiosną stanowił 71% jesiennego (tab. 2). Ostrzejsze zimy bez osłon przetrwa około 50% roślin. Przy podwójnym okryciu roślin — włókniną i folią — plon porów jest większy w porównaniu z plonem uzyskiwanym spod włókniny, mniejszy jednak niż spod folii perforowanej. Autorzy są pracownikami Katedry Ogrodnictwa Akademii Rolniczej we Wrocławiu | |||
