• 12-636-18-51
  • wydawnictwo@plantpress.pl
ogrodinfo.pl
sad24.pl
warzywa.pl
Numer 12/2001

ODMIANY LILII ORIENTALNYCH

Lilie plasują się w Holandii na czwartym miejscu w produkcji kwiatów ciętych pod osłonami, po różach, chryzantemach i tulipanach. Polowe plantacje reprodukcyjne zajmowały w 2001 roku 4266 ha, czyli o ponad 250 ha mniej niż w 2000 r. Nie oznacza to jednak zmniejszenia produkcji cebul lilii, gdyż czołowe firmy holenderskie, jak van Zanten, van Bos czy Onings, prowadzą tego typu uprawy w innych krajach, między innymi we Francji, Stanach Zjednoczonych i Nowej Zelandii. Lilie orientalne są najważniejszą grupą odmian — w bieżącym roku powierzchnia plantacji wynosiła w Holandii ponad 2111 ha. Był to więc kolejny sezon wzrostu, a zarazem wprowadzenia do produkcji towarowej wielu nowych, wartościowych odmian.
Stały dopływ nowości
Dzięki wykorzystaniu metod inżynierii genetycznej i rozmnażaniu in vitro otrzymanie nowej odmiany lilii oraz wprowadzenie jej do obrotu nie jest trudne. Coraz częściej rezygnuje się więc z kosztownego odnawiania materiału rozmnożeniowego starych odmian. O tym, na ile wartościowe są nowości, producent przekonuje się zwykle dopiero na podstawie własnych obserwacji. Jakość kwiatów zależy bowiem od bardzo wielu czynników, z których najważniejsze to: odpowiedni dostęp światła, optymalna temperatura, starannie przygotowane podłoże, systematyczne podlewanie i zasilanie roślin, a także umiejętnie prowadzone zabiegi ochrony roślin. O zapotrzebowaniu na odmianę decyduje także moda, która zmienia się szybko, i dlatego wprowadzanie nowości na rynek nie zawsze przynosi spodziewane zyski. Najważniejsze wymagania stawiane nowym liliom orientalnym to: - odporność na choroby grzybowe i wirusowe, - właściwe ułożenie kwiatów (powinny być skierowane ku górze), - krótki okres uprawy (90–105 dni), - tolerancja wobec niedoboru światła jesienią i zimą oraz wysokiej temperatury latem, - atrakcyjna barwa kwiatów, - duża liczba kwiatów w kwiatostanie i rozwijanie się wszystkich pąków, - dobra trwałość kwiatów ciętych.

Odmiany o różowych i różowoczerwonych kwiatach
Wiele z pożądanych cech ma odmiana 'Star Gazer', która jest nadal najważniejszą lilią orientalną (tab. 1), chociaż co roku zmniejsza się jej produkcja — zarówno cebul, jak i kwiatów. Popyt na, podobną do poprzedniej, odmianę 'Mero Star' jest w Holandii coraz większy, natomiast w Polsce, po krótkim okresie wzrostu zainteresowania, produkcja kwiatów utrzymuje się na niewielkim poziomie. Coraz mniejsze jest też zapotrzebowanie na odmianę 'Starfighter', która daje kwiaty coraz gorszej jakości. Z nowszych w tym typie warto polecić odmiany 'All Seasons' i 'Canberra' (fot. 1).

TABELA 1. POWIERZCHNIA PLANTACJI REPRODUKCYJNYCH WAŻNIEJSZYCH ODMIAN LILII ORIENTALNYCH W HOLANDII W 2001 r. (według danych z Międzynarodowego Centrum Cebul Kwiatowych)




FOT. 1. 'CANBERRA'


Z odmian ciemnoróżowych dość późną 'Acapulco', o bardzo długich kwiatostanach, wielu producentów chętnie zastąpiło odmianą 'Tiber'. Ma szerokie płatki z zupełnie gładkimi brzegami, które, niestety, podczas letnich upałów silnie bieleją (fot. 2); w jej przypadku średnia długość uprawy wynosi 100 dni.

FOT. 2. 'TIBER'


Ciekawa jest też 'Bernini', o zwartych, dużych gronach, polecana przede wszystkim do uprawy latem, na zbiór we wrześniu i na początku października. Piękne, regularnie zbudowane grona z licznymi kwiatami ma 'Woodriff's Memory' (fot. 3), która jednak na wysoką temperaturę reaguje silnym żółknięciem liści. Odmiany o bardzo ciemnych, purpuroworóżowych kwiatach, jak 'Barbaresco', czy nowsze 'Dordogne' (fot. 4) i wcześniejsza od niej 'Rousillon' są w Polsce produkowane jedynie dla uzupełnienia asortymentu barw.

FOT. 3. 'WOODRIFF'S MEMORY'




FOT. 4. 'DORDOGNE'


Spośród kreacji o jednobarwnych, różowych kwiatach pierwsze miejsce zajmuje w Holandii 'Sorbonne', a drugie 'Marco Polo', jeszcze do niedawna bardzo chętnie w Polsce produkowane, także zimą. Podobne do niego, o delikatnie jasnoróżowych kwiatach, są nowsze odmiany: 'Almeria' (fot. 5), 'Ascona' i 'Tiara'.

FOT. 5. 'ALMERIA'


Wszystkie mają białą nasadę płatków, a zaletą 'Tiary' jest brak pyłku, dzięki czemu nie trzeba usuwać pylników. Odmiany o gładkich płatkach lub tylko z nielicznymi ciemnymi brodawkami są chętniej kupowane, chociaż o wzroście popularności mogą zdecydować inne cechy. Tak było, między innymi, z 'Rosato', lilią o bardzo krótkim okresie uprawy (80–85 dni), przydatną do uprawy latem. Pojawienie się nowszych, wartościowych odmian znacznie ograniczyło zapotrzebowanie na cebule 'Rosato'; w Polsce, podobnie jak w Holandii, areał uprawy tej odmiany szybko maleje. 'Francia', z licznymi brodawkami bordo, i 'Miami', z ciemnoróżowymi pasami, także wzbudziły krótkotrwałe zainteresowanie. Jedną z najpiękniejszych nowości jest wczesna odmiana 'Genova' (fot. 6), jednak latem, wskutek wysokiej temperatury, jej kwiaty mogą mieć różne odcienie różu.

FOT. 6. 'GENOVA'



Biel ciągle pożądana
Producenci nadal poszukują dobrych odmian białych. 'Casablanca' od kilku lat szybko traci popularność ze względu na coraz gorszą zdrowotność. Obecnie w Holandii najważniejsza jest 'Siberia'. Zapotrzebowanie na odmianę 'Simplon', o nieco mniejszych kwiatach, systematycznie maleje. Najciekawsze nowości o czysto białych kwiatach to 'Constanta' (fot. 7), 'Nova Zembla' i 'Vespucci'.

FOT. 7. 'CONSTANTA'


Ich przydatność do uprawy całorocznej w naszych warunkach klimatycznych można będzie ocenić dopiero na podstawie wyników doświadczeń. Od niedawna w Holandii dostępna jest dla producentów odmiana 'Miss Lucy' o pełnych, białych kwiatach, która jednak w produkcji wielkotowarowej w Polsce nie będzie miała prawdopodobnie większego znaczenia. Niewielkie jest też dotychczas zainteresowanie odmianami o białych płatkach z żółtymi pasami wzdłuż nich. Mimo olbrzymich kwiatów, kreacje takie, jak 'Amazing' czy 'Impressive' są u nas uprawiane w niewielkich ilościach, przede wszystkim na zbiór wiosenny w maju i czerwcu. Trójbarwna 'Star Class' (fot. 8), biało-żółto-różowa, to ciekawa nowość, której cebule są na razie zbyt drogie, aby uprawa była opłacalna.

FOT. 8. 'STAR CLASS'



Grupa OT
Ze względu na wysokie ceny cebul nowych odmian większość producentów zamawia u importerów odmiany już dobrze znane, sprawdzone w różnych terminach uprawy. Można więc przypuszczać, że nieprędko pojawią się na naszym rynku przedstawicielki nowej grupy lilii oznaczonej literami OT. Są to mieszańce odmian orientalnych z liliami trąbkowymi. W Holandii zarejestrowano już kilkanaście odmian OT, a 7 z nich (tab. 2) reprodukowane jest na łącznej powierzchni 1,8 ha. Informacja o wielkości plantacji pojawiła się po raz pierwszy w tym roku. Odmiany OT mają niespotykaną dotąd u lilii orientalnych barwę kwiatów — żółtą i pomarańczową w różnych odcieniach (patrz HO 9/2001 — red.). Powiodły się także próby otrzymania mieszańców OA (lilie orientalne x lilie azjatyckie). Pierwsza odmiana o kwiatach pomarańczowych, 'First Crown', jest badana w uprawie szklarniowej od wczesnej wiosny do końca lata.

TABELA 2. MIESZAŃCE OT (LILIE ORIENTALNE X LILIE TRĄBKOWE) POLECANE DO UPRAWY POD OSŁONAMI